Cargill için özel yasa mı?

Başbakan Bülent Ecevit, son bakanlar kurulunda alınan kararları bizzat kendisi açıklamak ihtiyacı duydu. Başbakan, "Bazıları buna karşı çıkıyorlar" diye özellikle vurguladığı halde, alınan kararlardan biri kamuoyunun dikkatinden kaçtı. Dikkatten kaçan konu, hükümetin 'endüstri bölgeleri' kurmak istemesi... Hazırlanan 'endüstri bölgeleri hakkında kanun tasarısı' bakanlar kurulunun imzasına açıldı.

Türkiye aylardan beri siyasilerin adlarının da bulaştığı skandallarla çalkalandığı için, üç ortaklı bugünkü hükümetin olumsuz yankılara sebep olacak yanlış işlere bulaşmayacağı beklenir. Oysa, süratle Meclis'ten geçirilmek istenen tasarı kuşku uyandıracak özelliklere sahip. Bu yüzden, altına imzalarını koyacak bakanların, Meclis'e sevk etmeden önce, tasarıya eleştirel gözle bakmalarında yarar bulunuyor. İddialı bir ad taşımasına rağmen, tasarı, sanki bazı yabancı şirketleri rahatlatmak amacıyla çıkarılmak istendiği duygusunu veriyor.

Türkiye'de bu tasarıyla kurulması amaçlanan benzer bölgeler zaten var. Sanayi sitelerinde, küçük sanayi sitelerinde, serbest bölgelerde çalışan şirketler ve onların kurduğu fabrikalar hizmetlerine devam ediyorlar. 'Endüstri bölgeleri' adıyla oluşturulmak istenenin 'sanayi siteleri' veya 'serbest bölgeler'den pek farkı yok. Yerli ve yabancı şirketler, halen mevcut olan siteler veya bölgelerde, kendilerine tanınan imkân ve ayrıcalıkları bütünüyle kullanıyorlar.

Yeni tasarıya yakından göz atıldığında yabancı sermaye odaklı olduğu anlaşılıyor. Ülkemizin şu sıralarda sermayenin her türüne ve özellikle yabancı sermayeye ihtiyaç duyduğuna hiç kuşku yok; bu yüzden yabancı sermaye girişini artıracak her türlü tedbir ancak alkışlanabilir. Varolan yabancı sermaye yasası dışarıdan gelebilecek girişimcileri daha fazla teşvik edecek biçimde elden geçirilebilir sözgelimi. Ayrıcalıklar artırılabilir, sermaye transferi kolaylaştırılabilir.

Hükümetin hazırladığı yasada yabancı sermaye akışını artıracak herhangi bir unsur yok. Yapılmak istenen basit: Yasayla bir 'yatırımları teşvik, koordinasyon ve danışma kurulu' oluşturulacak ve bu kurulun teklif edeceği yerlerde endüstri bölgeleri kurulacak... Kurulan bölgelerde yabancı girişimciye yatırım iznini yabancı sermaye genel müdürlüğü verecek... Basit ve yeni oluşturulacak kurul dışında esasen işleyen bir mekanizma bu... Yasa, varolana ek herhangi bir yenilik getirmiyor.

O halde böyle bir yasa neden çıkartılmak isteniyor?

Yasanın sonuna eklenen bir cümlelik 'geçici madde' kuşku uyandırıcı. Şöyle diyor: "Geçici madde 1- Halen yarım kalmış, ya da tamamlandığı halde işletmeye geçememiş veya faaliyeti durdurulmuş olan ve beşinci maddede belirtilen koşulları taşıyan yerli ve yabancı sermaye yatırımları endüstri bölgesi yatırımı sayılır." Atıfta bulunulan 'beşinci madde' ise, endüstri bölgesi yatırımlarında, istihdamı artırıcı ve 10 milyon doların üzerinde olma dışında bir özellik aramıyor.

Bu yasayla, belli ki, kenarda köşede başlatılmış ama durdurulmuş veya tamamlanmış ancak çeşitli sebeplerle hizmete geçemeyen yatırımlara yeşil ışık yakılmak isteniyor.

Böyle bir 'yatırım' Yeni Şafak okurları tarafından biliniyor: İznik gölü kıyısında inşa edilmiş, ABD'den gelen hammaddeyi işleyip ürettiğini başka ülkelere satacak Amerikan Cargill firmasına ait fabrika... Aleyhte mahkeme kararlarına rağmen fabrika inşaatı bitti, makinalar içine yerleştirildi, müthiş su-bağımlı bir işletme olduğundan çevreci örgütlerin İznik ve çevresini kurutacağı gerekçesiyle karşı çıktıkları fabrika yasaları tanımayarak üretime başladı da. Bu yasayla, iktidara yakın bazı kişilerin özel ilgisine mazhar olduğu bilinen Cargill fabrikası yasallık kazanacak. Çevre, imar, kültür ve tabiat varlıklarını koruma, köy ve belediye hizmetlerini düzenleme amacıyla çıkarılmış temel yasaların çiğnenmesine yeni yasa izin veriyor çünkü.

Bir tek fabrika için yasa çıkartılır mı? Bizim bulgularımız, sanayici çevrelerden öğrendiklerimiz, 'endüstri bölgeleri yasası'ndan yararlanacak pek az yatırım bulunduğunu gösteriyor (Eurogold firması da yararlanabilir). Bakanlar kurulu üyeleri altına imza attıkları tasarının bir veya bir aç firma için çıkartıldığını bilmeliler.

Bazıları, "Bu ortamda yaprak kımıldamıyor, bürokratlar rutin işlemlere bile imza atmıyor" deseler de, gerçekte, gözü kara tipler, Meclis'ten firma kayırma amaçlı yasa çıkartma peşindeler...

Bu hükümet 'temiz eller' istiyormuş... Hadi canım siz de...