Başörtüsü hakkında bir diğer yalan da, örtünmenin Atatürk devrimlerine aykırı olduğu iddiası. Oysa Atatürk döneminde başörtüsü yasağı yoktu. Bu husus, sadece eşi Lâtife Hanımın tesettürü ile ortaya çıkmıyor.

Konya toplantısı

Konya'da Hilâliahmer Kadın Şubesi'nin tertip ettiği bir çay ziyafetinde (21.3.1923'te) Atatürk kılık kıyafet konusunda düşüncelerini açıklıyordu: "...Memleketimizin bazı yerlerinde, en ziyade büyük şehirlerinde, tarzı telebbüsümüz (giyim kuşam biçimimiz), kıyafetimiz, bizim olmaktan çıkmıştır. Ya ifrat, ya tefrit. Ya çok kapalı, çok karanlık bir şekli harici gösteren bir kıyafet, veyahut Avrupa'nın en serbest balolarında bile kıyafeti hariciye olarak arz edilemeyecek kadar açık bir telebbüs. Bunun her ikisi de, şeriatın tavsiyesi, dinin emri haricindedir. Bizim dinimiz, kadını, o tefritten de, bu ifrattan da tenzih eder. Dinimizin tavsiye ettiği tesettür, hem hayata, hem fazilete, uygundur. Kadınlarımız, şeriatın tavsiyesi, dinin emri mucibince tesettür etselerdi, ne o kadar kapanacaklar, ne de o kadar açılacaklardı. Tesettürü şer'i, kadınlar için mucibi müşkilât olmayacak, kadınların sosyal hayatta, iktisadi hayatta, erkeklerle teşriki faaliyet etmesine mâni bulunmayacak şekli basittedir.... Kadının tarzı telebbüsünde (giyim kuşamında) teceddüt (yenileşme) yapmak meselesi mevzubahis değildir. Milletimize bu hususta yeni şeyleri belletmek mecburiyeti karşısında değiliz. Fertler, her türlü şekilleri tatbik edebilir, kendi zevkine, arzusuna, terbiye ve seviyesine göre istediği kıyafeti ihtiyar eyleyebilir."

Yukarıdaki satırları dikkatle okuduğumuzda, Atatürk'ün parmak bastığı noktaları şu şekilde özetleyebiliriz:

1) Atatürk tesettürün şeriatın tavsiyesi ve dinin emri olduğunu kabul ediyor.

2) Tesettürün kadınların sosyal hayatını engellemeyecek şekilde basit olmasını tavsiye ediyor.

3) Kadınların erkeklerle teşrik-i faaliyet etmesini arzuluyor.

4) Açık saçık giyime de karşı olduğunu belirtiyor.

Atatürk'ün amacı

Atatürk aynı Konya konuşmasında, kadının, erkeğin mesai arkadaşı olması gerektiğini de vurguluyordu: "Yolumuz, büyük Türk kadınını, mesaimize müşterek kılmak, hayatımızı onunla birlikte yürümek, Türk kadınını, ilmî, ahlâkî, içtimaî, iktisadî hayatta, erkek şeriki, refiki, muavin ve muzahiri yapmak yoludur. Eğer kadınlarımız, Şer'in tavsiye, dinin emrettiği bir kıyafetle faziletin icab ettirdiği tavrı hareketle içimizde bulunur, milletin ilim, sanat, içtimaiyat hareketlerine iştirak ederlerse, bu hali emin olun, milletin en mutaassıbı dahi takdir edecektir."

Demek, amaç, kadını odasına kilitlemek, kamu alanı dışına çıkarmak değil, tesettürlü veya tesettürsüz, onun, sosyal hayat içinde faal olmasını sağlamaktır. Atatürk'ün çağdaş medeniyet dediği budur.

CHP kurultayı ve çarşaf

CHP, Dördüncü Büyük Kurultayı'nda, (9-16 Mayıs 1935) çarşafın ve peçenin yasaklanması için iki önerge veriliyor.

Birincisi, Gazeteci Hakkı Tarık Us'un takriri: "Peçe ve çarşafın kaldırılmasını dilerim"

İkincisi, Diyarbakır milletvekili General Kâzım Sevüktekin'in takriri: "Peçenin yasaklanmasını dilerim"

İçişleri Bakanı Şükrü Kaya bu önergelere itiraz ediyor: "Eğer çarşaf, -siyah bir bez parçası- mesele olsaydı, büyük inkılâbı yapan, bunu da programına koyar ve sizden lâzım gelen kararı alırdı. Binaenaleyh, çarşaf ve peçeyi, bir mesele yapmayarak kadınlarımızın kendi zevklerine ve içtimai anlayışlarına bırakalım. İnkılâp, her gün inkılâp, herşey için, bir günde inkılâp. Böyle bir kaide yok."

Şükrü Kaya'nın bu açıklamasının, Atatürk'ün telkini ile yapıldığı ortadaydı. Takriri verenler, takrirlerini geri aldılar.

Zaten İçişleri Bakanı'ndan önce konuşan, Ankara milletvekili Aka Gündüz de peçe ve çarşaf konusuna açıklık getirmişti: "Türk inkılâbı, çarşaf ve peçe için yapılmış bir inkılâp değildir. Türk inkılâbında çarşaf ve peçe diye bir şey yoktur."

Atatürk döneminde çarşaf ve peçe dahi yasaklanmamış, giyim ve kuşam, kadınların zevklerine ve içtimai anlayışlarına bırakılmıştı.

Amerika örneği

Laiklik dinin tamamen sosyal, hatta siyasi hayattan dışlanması anlamına gelmez. Sözgelimi, Amerika Birleşik Devletleri eski Başkanı Clinton'un, 14 Ağustos 1997 tarihli kararnamesi, devlet memurlarına, dinlerini, dinî inançlarını -kanunlara uymak ve işin verimliliğini aksatmamak kaydıyla- dışa vurmalarına izin veriyordu. Üst makamdakilerin, dininden dolayı kimseye ayırımcılık yapmamasını öngörüyor, devlet dairelerinin, çalışanların ibadetleri için icap eden imkânları makûl ölçüler dahilinde sağlamasını, hükme bağlıyordu. Clinton, amacının, eylemleri, düşünceleri ve duyguları, Allah'ın arzusu ve iradesiyle uyumlu hale getirmek olduğunu belirtiyordu. Clinton 1995 yılında da, okullardaki inanç hürriyetinin sınırlarını belirlemişti. Özgürlüklerin genişlemesinden iyi sonuç alındığını şu cümlelerle açıklıyordu: "İnancını serbestçe yaşayan gençlerimizin umut ve öz güven kazandıklarını kimse inkâr edemez. Bizim Anayasamız, devlet ile din ilişkilerini birbirinden ayırmıştır. Bu laiklik anlayışı çerçevesinde, din hürriyetini genişletmek, demokrasinin bir gereğidir. Dışişleri Bakanı Albright'ın da belirttiği gibi, ABD, din hürriyetini, insan haklarının ayrılmaz bir parçası gibi gördüğünü, bütün dünyaya ilân etmiştir."

Clinton'un yönetmeliği

İşte Beyaz Saray tarafından yayınlanan, Resmi Dairelerdeki Dinî İbadet ve İfade Konusundaki Yönetmelik'ten bazı bölümler:

NAZLI ILICAK

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu