Kenan Evren'in Cumhurbaşkanı iken, 1982 Anayasası'nı eleştiren dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı Mahmut Cuhruk'u fırçaladığı ortaya çıktı.

İlk kez bir Anayasa Mahkemesi Başkanı anılarını yazdı. Kenan Evren'in döneminde Anayasa Mahkemesi Başkanlığı yapan Mahmut Cuhruk, 40 yıllık yargıçlık hayatına ilişkin anılarını toparladığı "Yumaktaki Kördüğüm" adlı kitabı ile tarihe ilginç anekdotlar düştü.

Kitabında, 27 Mayıs müdahalesi, 12 Mart ve 12 Eylül'le ilgili ilginç anılara yer veren Cuhruk, Anayasa Mahkemesi'nin kuruluş yıldönümü ile ilgili düzenlenen bir törende 1982 Anayasası'nı eleştirince Evren'in kendisine sitemkar bir tavırla "Ben bu Anayasa'dan memnunum" deyip tören salonu hızla terkettiğini belirtti.

"Anayasa Mahkemesi'nde çalışmak benim için bir yazgıymış meğerse" diyen Mahmut Cuhruk, 1961 Anayasası ile getirilmiş bir kurum olan Anayasa Mahkemesi'nin kuruluşunun 1962 yılı içinde tamamlandığını belirtti.

Demokrat Parti iktidarını yargılayan "Yassıada Mahkemesi"nin lağvedilerek Anayasa Mahkemesi'ne devredildiğini kaydeden Cuhruk, şunları yazdı:

"Bu işlerde raportör olarak çalıştırılmak üzere mahkeme başkanına beni de tavsiye etmişler, göreve alınmam kararlaştırılmış, mahkemenin genel sekreteri tarafından kendisine verilen talimat çerçevesinde telefonla bana duyurulmuştu. 1962 yılında raportör olarak çalıştırılmak istendiğim Anayasa Mahkemesi'ne yirmi yıl sonra üye olmuştum."

"Yeni Anayasa'yı bekliyorduk"

Cuhruk, 12 Eylül sürecinde Yasama Meclisi'nin kapatılmış olması nedeniyle Anayasa'ya uygunluk denetimi ile ilgili iptale ilişkin davaların açılamadığını hatırlatarak, şunları anlattı:

"Siyasi partilerin kapatılmış olmaları da bunlara ait dava ve işlerin görülmesini engellemişti. Bu fırsattan yararlanan mahkeme elindeki işlerin çok önemli bir bölümünü karara bağlama imkanını buldu. Gözlerimiz yoldaydı, yeni Anayasa'yı bekliyorduk. Böylesi bir rahatlık ve sessizlik ortamında, yeni Anayasa ile kulaklarımıza gelenlerden hangi hususların gerçekleşeceğinin merakı içindeydik.

Yeni Anayasa önce Danışma Meclisi, daha sonra da Milli Güvenlik Konseyi'nde kabul edildi, sıra halk oylamasına gelmişti. Bu oylamadan önce kesinkes olumlu bir sonuca ulaşmayı arzulayan Devlet Başkanı Kenan Evren yeni Anayasa'yı tanıtma gezilerine çıkmış ve her yerde 'bu Anayasa'ya kefil olduğunu' dile getirerek vatandaştan oylarını 'kabul' istikametinde kullanmalarını istemişti. Asker kökenli bir devlet başkanının ben kefilim dediği bir Anayasa'ya bu asker milletin evladı pek kolay kolay hayır diyemezdi. Vatandaşın isteğe iltifatının bu samimi inanç olduğu kuşkusuzdu."

Başkan Cuhruk'a Evren'den fırça...

Siyasal rejiminlerin sürekliliğininin, anayasaların sık sık değiştirilmesi ile sağlanabildiğini kaydeden Cuhruk, "Bu itibarla sıkıntı yaratan konularda yapılacak kimi kimi değişikliklerin ferahlık yaratacağı, rejimin geleceği yönünden yararlı olabileceği görüşünü Anayasa Mahkemesi'nin kuruluş yıldönümü törenlerinde birkaç kez dile getirme fırsatı bulabilmiştim" dedi. Cuhruk, bununla ilgili tarihi bir anısını kitabının sön bölümünde şöyle anlattı: "Geçmişte Anayasa'da yapılması gerektiği halde yapılamamış önemsiz değişiklikler için dahi toplumca Anayasa çıkmazında sıkışıp kaldığımız dönemler çok olmuştur. Mahkememizin kuruluş yıldönümü

törenlerinden biriydi, Sayın Cumhurbaşkanı da töreni teşrif etmişlerdi. Açış konuşmamda lüzumlu görülen Anayasa değişiklikleri için vakit geçirilmeden çalışmalara başlanılması yolundaki isteklerime Sayın Evren'in 'tepkisi ne olacaktır acaba' diye oturduğu tarafa baktığımda yüzündeki ifadeden huzursuz olduğunu açıkça görebilmiştim. Konuşmamı bitirdikten sonra şeref konuğumuz olan Cumhurbaşkanı ile ilgilenmem lazımdı. Yanına gittiğimde sitemkar bir ifade ile 'kendisinin Anayasa'dan şikayetçi olmadığını' söyledi ve hızlı adımlarla merasimin yapıldığı T.C. Ziraat Bankası'na ait Tandoğan Meydanı'ndaki ek binasının konferans salonundan ayrıldı."