Osman Sönmez
İki hafta önce Duma ve seçimler konusunda biraz bilgi vermiştik. Bu hafta da hem Rusya'daki seçim kanunlarını hem de belediye seçimlerini anlatmaya çalışacağım. 17 milyon kilometrekarelik alanda yaşayan 145 milyon insanın yüzde 65'i 7 Aralık'ta sandık başına gidecek ve 450 milletvekilinin yanısıra binlerce belediye başkanı ve belediye encümenini seçecek.

Daha önce de değindiğim ve dikkatleri çeken ilginçlik ise, seçim havası yok ülke genelinde. Ne sokaklarda bayraklar, ne tanıtım propagandaları ile ilgili cisimler, ne de çevreyi kirletecek herhangi bir emare. Televizyonların yaptığı anketlere bakılırsa halkın yüzde 11'i seçimlerden bile habersiz. Gelişmeleri, evlerine gelen oy kullanma pusulasından öğrenenlerin sayısı da azımsanmayacak kadar çok.

Rusya'da Sovyetler Birliği'ndeki gibi tek partili bir seçim sistemi yok. Birçok parti mevcut. Bu partilerin seçime katılması için bizdeki gibi belli bir limit çerçevesinde oluşumunu da tamamlaması da gerekmiyor. Her parti istediği yerde altyapı çalışması yapıyor ve istediği bölgede seçime girebiliyor.

Adaylar anayasal çerçeve dahilinde propaganda yapabiliyor ve siyasi görüşü ne olursa olsun, vatana hıyanetlik gibi bir suçun dışında herhangi bir konuda hüküm yemiş olsa bile seçilme hakkı elinden alınmıyor.

Duma seçimleri ile ilgili diğer bir konu ise, 450 milletvekilinin ancak 225'i siyasi partiler aracılığıyla seçilebiliyor. Geri kalan 225 milletvekili de bağımsız olarak Duma'ya girebiliyor. Bağımsız olarak Duma'ya girenlerin başka bir siyasi partiye geçmeleri kolay değil. Çünkü siyasi partilerin toplam kontenjanının 225'i geçmemesi gerekiyor. Her isteyen kafasına göre parti değiştiremiyor ve dengeleri bozamıyor.

Yarısı siyasi partilerin, diğer yarısı da bağımsız kontenjan tarafından oluşturan Rusya Duması'ndaki bu uygulamalara rapörtör A.Lapatin'den ilginç açıklamalar geldi. "Neden Duma'nın yarısı bağımsız" diye soruyorum Lapatin'e... O da halkın meselelerinin politize olmuş bir fikirle çözülmediğine dikkat çekiyor.

Lider sultası altında olan milletvekillerin bağımsız hareket edemediği ve halkın sorunlarına çözüm getiremediğini söyleyen Lapatin, bağımsız milletvekillerinin daha özgür olduğunu savundu.

Belki doğru ama, genel olarak Rusya'da başkanlık sistemi olduğundan milletvekillerinin çok şey yaptığı söylenemez. Kanun teklifi dışında yetkileri yok. Dolayısıyla özgür düşünmeleri de pek işe yaramıyor.

Belediye seçimlerine gelecek olursak, pek- çok aday yok. İki büyük partinin dışında aday gösteren partiler de yok, bağımsızlar dışında... Çünkü anayasaya göre son kez seçimlere giren şu andaki belediye başkanı Yuri Lujkov'un yeniden seçileceğine garanti gözüyle bakılıyor. Haliyle ne bağımsız ne de diğer siyasi partiler aday göstermiş oldu. Ancak, Moskova dışındaki diğer bölgelerde durum biraz daha farklı. Aday yoğunluğu daha fazla.

Aslında bu seçim Putin için büyük bir önem taşıyor. Çünkü 2004 Mart ayında devlet başkanlığı seçimi var. Putin için de bir imtihan. Alınacak olan oy durumuna göre Putin'in tavır alacağı biliniyor. Putin'in başarılı olup olmadığı bu seçimle ortaya çıkacak.