Filistin Başbakanı Mahmud Abbas istifa etti. Amerika ve İsrail tarafından Devlet Başkanı Yaser Arafat ve direniş örgütlerinin tasfiyesi amacıyla iktidara getirilen Abbas'ın istifası, ABD'nin Filistin'i yeniden yapılandırma planını bitirdi. Abbas'la birlikte Arafat'ı tasfiye etmeyi, direniş gruplarını dağıtmayı ve Filistin için yeni yönetici elit oluşturmayı planlayan ABD ve İsrail, istifa ile ciddi bir darbe aldı.

Filistin lideri Yaser Arafat'ın, Başbakan Mahmud Abbas'ın istifasını kabul ettiği bildirildi. Üst düzey bir Filistinli yetkili, Arafat'ın istifayı kabul ettiğini ve Abbas'dan yeni kabine kurulana kadar görevini sürdürmesini istediğini söyledi. İstifanın Ortadoğu barış çabalarına ciddi bir darbe indireceği yorumu yapılıyor.

Abbas'ın yönetimi, Filistin lideri Yaser Arafat'la içinde bulunduğu iktidar mücadelesiyle ve Ortadoğu barış planı olarak bilinen yol haritasının bölgedeki şiddet olaylarıyla çökmenin eşiğine gelmesiyle gittikçe zayıflamıştı. Abbas'ın istifası, yol haritasıyla ilgili çabalarda İsrail ve ABD'yi, geçici olarak bir Filistinli görüşmeci ortaktan yoksun bırakmış oldu. İsrail ve ABD, terörizmi teşvik ettiği gerekçesiyle barış çabalarına bir engel olarak gördükleri Arafat'la iş yapmayacaklarını bildirmişti. İsrail Savunma Bakanı Şaul Mofaz da, Arafat'ı 2 yıl önce atmayarak tarihi bir hata yaptıklarını savunmuştu.

4 ay Başbakanlık yaptı

Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) ılımlı üyesi "Ebu Mazen" olarak bilinen Mahmud Abbas, yeni kabinenin Filistin parlamentosundan güvenoyu almasından bir gün sonra 30 Nisan'da Başbakan olarak atanmıştı. Başbakan olarak 4 aydır görev yapan Abbas, bu hafta başında parlamentodan, "bu göreve sıkı sıkı bağlanmadığını söyleyerek, kendisini desteklemesini ya da bu görevden almasını" istemişti.

İsrail Başbakanı Ariel Şaron ve Abbas, 2 yıldan fazla bir aradan sonra ilk defa Ortadoğu barış planı olarak bilinen yol haritasını görüşmek üzere 17 Mayıs'ta biraraya gelmişti. ABD Başkanı George Bush da, 3 gün sonra ilk kez Abbas'la görüşerek, İsrail'e yönelik saldırıların durdurulması için önlem alınmasını istemişti.

AB "derin endişe" duyuyor

Avrupa Birliği'nin Abbas'ın görevinden istifa etmesinden "derin endişe" duyduğu bildirildi. İtalya Dışişleri Bakanı Franco Frattini, Riva del Garda kentinde yapılan AB dışişleri bakanları gayri resmi toplantısında yaptığı açıklamada, "birliğin, derin endişe duyduğunu" söyledi. Ortadoğu barış planı olarak bilinen "yol haritası"nın mimarlarından biri olan Danimarka Dışişleri Bakanı Per Stig Möller de, Abbas'ın istifasının barış süreci için ciddi bir geri adım olacağını kaydetti.

Möller, "dünyanın güvendiği bir adam istifa ederse, bu bir geri adımdır. Umarım görevinde kalır ve uygun çalışma ortamını elde eder" dedi. AB Dönem Başkanı İtalya, ABD, AB, Rusya ve BM'nin oluşturduğu Ortadoğu dörtlüsünün, 22 Eylül'de New York'ta toplanmasını istemişti.

İsrail: Muhatabımız Abbas

İsrail, Yaser Arafat'ın denetiminde bir Filistin hükümetini kabul etmeyeceğini bildirdi. Başbakanı Ariel Şaron'un makamından yapılan açıklamada, "Filistin Başbakanı Mahmud Abbas'ın görevinden istifa etmesinin Filistinliler'in iç meselesi olduğu'' kaydedildi. Açıklamada, İsrail'in gelişmeleri izlediği belirtildi. AFP'ye demeç veren bir İsrailli yetkili, "İsrail gelişmeleri yakından izliyor. Abbas, barış sürecinde Filistin tarafında İsrail'in tek muhatabı olmaya devam ediyor'' demişti.

Şeyh Yasin'e suikast girişimi

İsrail savaş helikopterleri, Gazze kentinde Şeyh Ahmed Yasin'e suikast girişiminde bulundu. Füze saldırısında Hamas'ın kurucularından Şeyh Yasin'in hafif yaralandığı bildirildi. Hamas yetkilileri, Yasin'in elinden yaralandığını kaydettiler. Bir görgü tanığı, füze saldırısının asıl hedefinin Şeyh Yasin'in aracı olduğunu belirtti. Görgü tanıkları, bir füzenin de kentin kalabalık bölgelerinden birindeki bir eve isabet ettiğini kaydettiler. Saldırıda 15 kişi de yaralandı. Hamas, İsrail Başbakanı Ariel Şaron'u öldürme tehdidinde bulundu. İsrail'in, 3 hafta içinde düzenlediği 6 hava saldırısında, 12 Filistinli yetkili ve 5 sivil ölmüştü.

Pandora'nın kutusu açılıyor

Filistinli direniş gruplarının tek yanlı olarak ilan ettiği şartlı ateşkes, Hamas ve İslami Cihad'ın 21 Ağustos'ta resmi açıklamalarıyla sona erdi. Açıklamayı takiben her iki tarafta da intihar saldırıları ve suikastler gerçekleşti. Hamas ve İslami Cihad, ateşkesin olduğu dönemlerde dahi saldırıları ve tutuklamaları terketmemesinden dolayı ateşkesi bitirdiklerini ilan etmişlerdi. 21 Ağustos'ta, İsrail ordusuna ait bir helikopter, Hamas'ın öndegelen liderlerinden İsmail Ebu Şenab'ın arabasını vurdu ve saldırı sonucunda Şenab ve iki koruması hayatlarını kaybetti. Bunun mukabilinde Hamas ve İslami Cihad da saldırılarını artırdı. Son olarak Mahmud Abbas'ın istifa etmesi, barış planlarını tamamen bitirdi. Abbas'ın istifasıyla "yol haritası" planının bittiğini belirten uzmanlar, daha önce de barış planının ölü doğduğunu belirtmişlerdi.

Irak'ta direniş artacak

Ortadoğu yeniden yepyeni bir evreye girdi. ABD'nin Irak'ı işgali ve İsrail-Filistin çatışması birbirini etkiliyor. İsrail'deki ateşkesin sona ermesi ABD için siyasal bir ikilem yaratıyor.

İstihbarat şirketi Stratfor tarafından yayınlanan analizde, barış görüşmelerinin başarısızlığa uğradığı, dolayısıyla Arap rejimlerinin ABD'yi desteklemesi kendilerinin zararına olacağı belirtildi. Yorumda, bu durumun ABD'nin Irak'taki gerilla direnişi bastırmak için Amman, Kahire, Riyad ve hatta Şam'ın desteğini almak istediğinde daha da açık hale geleceğine işaret edildi.

Arafat güçlendi

21 Ağustos'ta Arafat'ı arayan Dışişleri Bakanı Colin Powell, "Yol haritasına uyulmasını sağlaması ve şiddete son verilmesi için Filistinli gruplar üzerindeki nüfuzunu kullanmasını" istedi. Powell'ın bu görüşmesi Washington'daki politika değişikliğine işaret ediyor. ABD, daha önce İsrail'le birlikte, Arafat'ın Batı Şeria ve Gazze'deki gücünü azaltmaya ve Abbas'ı güçlendirmeye çalışmıştı. Ancak ABD'nin girişimide tutmadı. Filistinliler nezdinde tüm gücüne kaybeden Abbas istifa etmek zorunda kaldı. Ateşkesin bitmesi Arafat'ın süreç içerisindeki rolünü arttırdı. Hamas'ın nüfuzunu kırmaya çalışan Abbas'ın çabaları başarısız kaldı.