Irak'ta işgal yönetimi zor durumda; "Bitti" denilen savaş altı ay sonra yeniden boy gösterdi. Bu da ABD'nin iç siyasî dengelerini sarsıyor; seçim kampanyasını başlatmaya hazırlanan George W. Bush'un kamuoyu desteği erimeye yüz tuttu. Amerikalıların yüzde 87'si ülkelerinin Irak'ta bataklığa saplandığına inanıyor bugün, yüzde 62'si ise ölü ve yaralı sayısının tahammül edilemez boyutlara ulaştığı kanaatinde...

ABD'de, pek çok gözlemci, Irak'ın giderek önceki bazı talihsiz deneyimleri andırmaya başladığına dikkat çekiyor; kimi, "Vietnam gibi" diyor, kimi de 1982 yılında Lübnan'da İsrail'in yaşadığı bozgunla Irak arasında paralellikler buluyor. 'Bataklık' görüntüsünün yaygınlaştığı etrafa egemen olmaya başlayan sessizlikten de anlaşılıyor. ABD başkanı Bush işgali hâlâ savunuyor savunmasına, ama o da bunu daha çok karanlıkta ıslık çalmaya benzeyen bir üslupla yapıyor...

Bush'un arkasına sığınarak kendi emperyal projelerini hayata geçirme çabasına girişmiş olan Washington'daki 'savaş lobisi' pısmış durumda; ABD'de ve dünyanın başka yerlerinde onlar nâmına konuşup yazdıkları bilinenler de çaresizlik içerisindeler. Bugüne kadar söyleyegeldikleri hemen her şey olaylar tarafından tekzip edilmiş bulunuyor; bu sebeple seslerini kısıp bir kenara çekilenlerin mahcubiyetleri anlaşılabiliyor. Boşu boşuna böbürlenerek hâlâ yanılmadıklarını ileri sürenlere ise aldanmamak gerek; verdikleri akılların akıl olmadığını en iyi onlar biliyor... Her söyledikleri ve yazdıkları 'uzgörü yoksunu' olduklarına yeni şahane örnekler teşkil ediyor...

Irak ABD'nin yeni Vietnamı mı? Amerika, Irak'ta vaktiyle İsrail'in Lübnan'da düştüğüne benzer bir acziyete düşecek mi? Bunlar her bakımdan geçerli sorular. Bataklığın adını koymak için geçmişteki bu iki olay göz açıcı olabilir...

Ancak, Irak'ta bugün yaşananlar bir başka örnekle daha büyük bir benzeşme içerisinde: Afganistan... Ruslar, 'ilkel' buldukları ülkeyi 'özgürleştirmek' üzere Afganistan'a girdiklerinde, halktan destek bulmayı umuyorlardı; rejim değişikliğini kısa sürede gerçekleştirme emelindeydiler. İlk aylarda kısmî bir sükunet sağlamayı da başardı Ruslar. Ufak tefek karşı çıkışları küçümseyip 'arkaik rejimin kalıntıları' olarak sunmayı yeğlediler. Büyüyen direnişi ülkeye daha fazla asker göndererek bastırabilecekleri beklentisiydiler. İşgal on yıl (1979-1989) sürdü ve Ruslar Afganistan'ı başları önde terk etmek zorunda kaldılar...

Rusların Afganistan'da karşılaştıkları muamele ile Amerikalıların Irak'ta mâruz kaldıkları muamele arasında, hiç değilse sürecin ilk birkaç aşaması açısından, olağanüstü benzerlikler hemen fark edilebiliyor. Bugüne kadar verdikleri akıllarla Bush ve yakınlarını yanlıştan yanlışa sürükleyenler, şimdilerde, Irak ve Afganistan işgallerinin birbirine yüzde yüz benzemesini sağlama çabasına girmiş gibiler. Meydana gelen olaylarda ölü ve yaralı sayısı hergün biraz daha artıyor; onlar sanki işgal kalıcı bir düzene dönüşebilirmiş gibi, hâlâ "Devam, devam" demeyi sürdürüyorlar...

ABD'nin ekonomik ve askerî devâsâ gücünü düşünürseniz, işgalin uzun yıllar devamı elbette mümkün; asker göndermeyi düşünen ülkeler taahhütlerinden vazgeçseler de, Washington kendi askerlerinin sayısını artırabilir. Aşırı şiddet kullanarak direnişin hız kesmesini sağlayabilir Amerikan ordusu; ancak aşırı şiddet kullanımı, işgale her şeye rağmen 'umutla' bakan Iraklıları da yabancılaştıracağı için ters sonuçlar verecektir. "İşgale devam" diyenler, Amerikalılara da Iraklılara da iyilik yapmıyorlar...

Afganistan'da Rus işgali on yıl sürmüştü; amacı 'Sovyet İmparatorluğu' sınırlarını biraz daha genişletmek olan o işgalin sonucunu biliyoruz: Sovyetler Birliği o işgalden sonra kepenk indirmek zorunda kaldı; bugün yerinde daha küçük ve daha az kalabalık bir ülke var... Global İmparatorluk haline dönüşme niyetiyle giriştiği Irak mâcerasını uzattığı taktirde ABD'nin başına gelecek olanı da, Afganistan örneğinden hareketle, şimdiden öngörebiliriz.

Irak biraz Vietnam, biraz Lübnan, ama daha çok Afganistan görünümünde.

FEHMİ KORU

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu