Enflasyonun tek haneli rakamlara doğru hızla yol aldığı bugünlerde Türk lirasının değeri artarken 1 Ocak 2005 yılından itibaren liradan 6 sıfır atılmasıyla birçok Türk lirası tarihe karışacak. 4 yıl önce 5 Kasım'da dolaşıma sunulan 10 milyon lira ile 2 yıl önce yine 5 Kasım'da piyasaya sürülen 20 milyon liralık banknotlar bugün yıldönümlerini yaşıyorlar.

Bu iki para ile en fazla tedavülde kalma süresinde 5 bin liraya yaklaşan 250 bin lira, liradan 6 sıfır atılmasıyla tarihe karışacakları günü bekliyor. Liradan 6 sıfırın atılmasının gündemde olduğu bugünlerde, 1980 yılından bu yana piyasaya sürülen banknotlar içinde en dayanıklısı, 13 yıl 2 ay 29 gün tedavülde kalan 5 bin lira oldu.

Bu parayı, 13 yıl 1 ay 20 günlük süreyle 10 bin lira ve 11 yıl 1 ay 3 günlük süreyle halen tedavülde olan 250 bin lira ve 10 yıl 7 ay 17 gün süreyle 500 bin lira izliyor.

En dayanıklı banknotlar 5 bin liralıklar oldu

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından 1980 yılından bu yana piyasaya sürülen banknotlar içinde en dayanıklısı 13 yıl 2 ay 29 gün süre ile tedavülde kalan 5 bin lira olurken, 23 yıl içinde piyasadaki "en büyük değerli para" unvanını en çok 5 yıl 6 ay 10 gün süreyle 10 bin liralık banknot elinde tuttu.

Cumhuriyet döneminin ilk banknotlarının bastırılmasına, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde, 30 Aralık 1925 tarih ve 701 Sayılı "Mevcut Evrak-ı Nakdiyenin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun"un kabul edilmesiyle karar verildi.

Daha sonra dönemin Maliye Bakanı Abdülhalik Renda başkanlığındaki komisyonun 9 aylık çalışması sonunda Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk banknotları olan Birinci Emisyon Grubu banknotlar 5 Aralık 1927 tarihinde piyasaya sürüldü. TBMM'de 11 Haziran 1930 tarih ve 1715 Sayılı Kanun ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın kuruluşu kabul edilerek, banka 3 Ekim 1931 tarihinde resmen faaliyete geçti.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından dolaşıma çıkarılan ilk banknot olan 5 Liralık banknot ile Cumhuriyetin kuruluşundan bugüne kadar 7 emisyon grubunda 21 farklı değerde, 114 tertip banknot bastırılıp, dolaşıma sunuldu.

Bunlardan 6 emisyon grubuna girenler, dolaşımdan tamamen kalkarken, 1979 yılından sonra çıkarılmaya başlanan 7. emisyon grubundaki banknotlar krizlere karşısında değer kaybetmelerine rağmen halen dolaşımını sürdürüyor.

En değerli para ünvanı 10 bin lirada kaldı

23 yıllık süre içinde ''en değerli para'' unvanını en çok 5 yıl 6 ay 10 gün, başka yüksek değerde banknot basılmaması nedeniyle 10 bin lira elinde tutarken, bu paranın hakimiyetine 9 Mayıs 1988 yılında piyasaya sürülen 20 bin liralık banknot son verdi. Ancak 20 bin liranın hakimiyeti de uzun sürmedi.

Piyasaya çıktıktan yaklaşık 1 yıl sonra 15 Mayıs 1989 yılında 50 bin lira dolaşıma sürüldü. ''En değerli para'' unvanını 10 bin liradan sonra, en uzun süre 5 milyon lira 2 yıl 9 ay 29 günle, 50 bin lira ise 2 yıl 5 ay 26 günle elinde bulundurdu. 23 yıllık süre içinde bu konudaki liderliği en az süren para 5 ay 16 günlük dönemle 250 bin lira oldu. Bu paranın hakimiyetine 18 Mart 1993 yılında dolaşıma sunulan 500 bin lira son verdi.