Türk hükümetinin Irak'a asker göndermeme kararıyla sonuçlanan olaylar dizisinde, ABD Başkanı George Bush yönetimi, süreç boyunca izlediği tutumdan dolayı, muhalefetteki Demokrat Parti'nin yanı sıra iktidardaki Cumhuriyetçi Parti çevrelerinden de ağır eleştirilere hedef oluyor. Demokrat Başkan adaylarından Senatör John Edwards ve eski Başkan Bill Clinton döneminin ünlü diplomatı Richard Holbrooke gibi muhalif isimlerin yanında, Bush'un akıl hocalarından Pentagon danışmanı Richard Perle ve yönetimden yeni ayrılan ABD Dışişleri Bakanlığı'nın üst düzey yöneticilerinden Richard Haas, Amerikan yönetimini "beceriksizlik, ileriyi görememek ve Türkiye ile ilişkilere zarar vermekle" suçladılar. Gelecek yılki başkanlık seçiminde Demokrat Parti'nin kazanması durumunda ABD Dışişleri Bakanlığı'nın güçlü adayı olarak gösterilen Holbrooke, ABC televizyonunda Perle ile birlikte katıldığı tartışma programında, Türkiye'nin cuma günkü asker göndermeme kararıyla "en doğru işi yaptığını" söylerken, Türkiye'yi de, ABD'nin en önemli müttefiki olarak niteledi.

"Türkler kızgın ve utanmış durumda"

Holbrooke, "Türk askerinin Irak'a gelmesini, Iraklılar tarafından kabul edilmesini garanti altına almadan TBMM'nin asker gönderme işlemini onaylamasını kesinlikle istememeliydik. Şimdi Türk Başbakanı, Amerikalıları bölgeyi tanımamakla suçluyor. Türkler kızgın ve utanmış durumda. Tanıdığım herkes bunun, bizim kendi kendimize yol açtığımız bir diplomatik fiyasko olduğuna inanıyor. Bu bir trajedi. Çünkü Türkiye, sizlerin de gayet iyi bildiği şekilde en önemli NATO müttefikimiz. Bu durum çözümlenebilirdi. Ancak liderlik, diplomasi, kültürel hassasiyet gerektiriyordu. Bu da olmadı" diye konuştu.

Perle: Türk askeri konusu yönetimce kötü kullanıldı

Pentagon başdanışmanlığından ayrıldıktan sonra danışman olarak görev yapan eski ABD Savunma Bakan Yardımcılarından Perle de Holbrooke ile aynı fikirde olduğunu söyleyerek, "Bu konu, yönetimce kötü ele alındı" dedi. Holbrooke, daha önce de Dışilişkiler Konseyi adlı düşünce kuruluşunda yaptığı konuşmada, Türkiye'nin büyük rahatsızlık içinde olduğunu söyledi. Richard Holbrooke, "Clinton görevden ayrıldığında, Türk halkının yüzde 65'i, ABD'nin en iyi dost olduğunu düşünüyordu. Şimdiyse bu rakam, yüzde 10'larda. Anlaşılması çok zor bir iş yaptık. Türklerden, askerlerini Irak'a göndermelerini istedik. Türkler bunu kabul etti, ancak bu işin altyapısını hazırlayamadık" dedi.

Holbrooke, 1. Dünya Savaşı'ndan sonra 1922 yılında Irak'ın Kahire konferansında tek bir ülke olarak oluşturulmasının da büyük bir hata olduğunu savundu ve "ancak bundan sonra bu hatadan geri dönüş yok. Çünkü Kürt faktörü, Türk faktörü buna izin vermez" diye konuştu.

Edwards: Bush politikasının 'yanlışlığı' ortaya çıktı

NBC televizyonuda konuşan Demokrat Parti başkan adaylarından Senatör Edwards da Başkan Bush yönetiminin Irak politikalarının "yanlışlığınının", Türk askeri konusunda varılan sonuçla açıkça ortaya çıktığını söyledi. Edwards, "Bu yönetim, Türklere gitti, asker istedi. Türkler, sonunda bunu kabul etti. Ancak, Amerikan yönetimi altyapıyı diplomatik bir şekilde Irak halkıyla çözümleyemedi. Bu da büyük bir probleme yol açtı. Sonunda Türklerin geri çekilmesi hiç sürpriz değil" dedi.

Haas: Türkiye ile ilişkiler iki defa zarar gördü

ABD Dışişleri Bakanlığı'nın politika planlama bölümünün başkanlığından kısa süre önce ayrılarak Dışilişkiler Konseyi adlı düşünce kuruluşunun başına geçen Richard Haas da ABD'nin bu yıl içinde Türkiye ile ilişkilere iki defa zarar verdiğini söyledi. Haas, "Birincisinde Türklerden hazır olmadıkları bir dönemde bize savaşta yardım etmelerini istedik. İkincisinde de Türklerden Irak'a asker göndermelerini istediğimizde Iraklılar hazır değildi. Bu son durumdaki asıl hata, ABD'nin neden Türk askerini çağırdığı sorusuydu" diye konuştu.

'Türkiye ile ilişkiler beceriksizce yürütülüyor'

New York Times gazetesi, Bush yönetimi içinde dahi bazı dış politika yardımcılarının, ABD'nin Avrupa ve Müslüman dünyasındaki en önemli müttefiklerinden biri olan Türkiye ile ilişkilerin büyük bir başarı olduğuna inandığını ancak Türkiye ile ilişkilerin, yaklaşık bir yıldır "beceriksizce" yürütüldüğünü yazdı. Gazetenin Steven R. Weisman imzasıyla yayımladığı yazıya göre, bazı yönetim yetkilileri, siyasi yanlış hesaplar, yanlış varsayımların, yanlış adımlar dizisine yol açtığını söyledi. Gazete, Amerikan ve Türk yetkililerinin, iki ülke arasındaki ilişkilerin tamir edilebileceğine inandığını ancak bunun zaman alacağını ve yüksek derecede dikkat gerektirdiğini ifade etti. Gazeteye açıklamada bulunan ancak adı verilmeyen bir yönetim yetkilisi, "Türkiye ile ABD arasındaki ilişkilerde temel bir çatlama gördüğümüzü düşünmüyorum. Ancak içine girmek isteyeceğimiz bir durumda olduğumuzu da düşünmüyorum" dedi. Son gerilemenin geçen hafta yaşandığını kaydeden gazete, Türk askerlerinin işgal güçlerine katılması konusunda ABD yönetiminin Iraklı liderleri ikna çabalarından vazgeçmesinin, Amerikan askerlerinin aşırı gerildiği ve saldırı altında kaldığı bir dönme rastladığını vurguladı.