Ramazan ayını geride bıraktığımız bugün Hz. Peygamber'in Medine'ye hicretinden bu yana kutlanan ve döneminde daha çok oyun ve eğlencelerle süslenen bir bayram. Bugüne bazı değişimlerle de olsa ulaşan bu güzel geleneğin konukseverlik, yardım ve dayanışma gibi bize hatırlattığı değerler hâlâ önemini korumakta.

Hz. Peygamber, Hz. Ebu Bekr'e "Ebu Bekr! Her ümmetin bir bayramı vardır, bu da bizim bayramımızdır" buyurmakla, bu günlerde yapılacak meşru eğlencelere ve sevinç izhar etme keyfiyetine cevaz vermişlerdir. Şüphesiz bayramı en güzel Hz. Peygamber'in geçirdiği gibi geçirmek olacaktır.

Peygamberimiz'in Ramazan ayını nasıl geçirdiği ve bayramlarında neler yaptığını, Beyan Yayınları arasından çıkan Doç. Dr. Ali Çelik'in kaleme aldığı "Peygamberimiz'in Ramazan Günlüğü" adlı çalışma, hadislerin ışığında tespit ederek genel hatlarıyla ortaya koyuyor. Çelik'in yaptığı tespitler Ashab-ı Kiram'ın, Peygamberimiz'in Ramazan ayını ihya etme, oruç tutma ibadetini yerine getirme ve bayramlarında neler yaptığına dair bilgiler içeriyor. Bayramınızı, Peygamberimiz'in yaşadığı bayramları hatırlatarak kutlamak istedik.

Medineliler'in iki bayramı vardı

Hz. Peygamber Mekke'den Medine'ye hicret ettiği zaman, Medineliler'in iki bayramı olduğunu öğrendi. Medineliler bu bayramlarda oyun oynar ve eğlenirlerdi. Onların bu halini gören Hz. Peygamber, "Allah Telâla size kutladığınız bu iki bayrama bedel olarak daha hayırlısını, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı'nı lütuf olarak vermiştir" dedi. O zamandan beri devam eden bu güzel geleneği Ashab-ı Kiram'ın tanıklıklarından dinleyelim...

Enes'in oğlu Ebu Bekir'in oğlu Ubeydullah, dedesi Enes'ten haber vermiştir; Enes bin Malik şöyle demiştir: "Resulullah Ramazan Bayramı günü birkaç tane hurma yemeden, bayram namazına çıkmazdı." İbn Abbas şöyle demiştir: "Peygamber bir Ramazan Bayramı günü namazgaha çıktı ve iki rekat namaz kıldırdı. Ondan evvel de sonra da hiçbir namaz kılmadı. Yanında Bilal de vardı."

Eğlenceye izin verirdi

Bayram günleri coşku ve eğlence günleridir. Bayramların bu özelliği Hz. Peygamberin şu uygulamasıyla anlaşılmıştır: Buhari'nin Hz. Aişe'den rivayet ettiği bir hadis-i şerifte Hz. Aişe şöyle anlatmıştır: "Bir defasında Kurban Bayramı'nın ilk günlerinde Hz. Peygamber yanıma girdi. Yanımda, 'Buas' ezgilerini (def çalarak) okuyan iki kız vardı. Yatağına uzanıp, yüzünü çevirdi. Derken babam Ebu Bekr içeri girdi. 'Bu ne Resulullah'ın yanında şeytan çalgıları mı?" diyerek beni azarladı. Bunun üzerine Hz. Peygamber ona dönerek 'Onlara dokunma' dedi.

Yine bir bayram günü Habeşliler kalkan ve mızrak oyunu oynuyorlardı. Bunlara bakmak için ben Hz. Peygamber'den izin istedim veya O 'Bakmak istiyor musun?' diye bana sordu (iyice hatırlamıyorum). Ben 'evet' dedim. Bunun üzerine beni arkasında yanağım yanağına değecek şekilde ayaküstü durdurup, oyun oynayanlara 'Hadi devam edin Erfideoğulları!' buyurdu. Nihayet ben usanınca 'Artık yeter mi?' diye sordu. 'Evet' dedim. 'Öyleyse git' buyurdular."

Adap ve erkan da oradan geldi

Hz. Peygamber'in ve ashabının bayram uygulamalarından bizlere kadar gelen adap ve erkan şöyledir: Bayram sabahında erken kalkmak, yıkanmak, gusletmek, ağzı temizlemek, güzel koku sürünmek, en güzel elbiseyi giyinmek, Allah'ın verdiği nimetlere şükretmek için sevinçli ve neşeli görünmek, karşılaşılan Müslümanlar'a güleryüz göstermek, elden geldiği kadar fazla sadaka vermek, sabah namazını mahalle mescidinde kılarak bayram namazı için, varsa namazgaha ve büyük camiye gitmek; dönüşte mümkün ise başka yoldan gelmek; müminlere rastladıkça güler yüzlü olmak ve tatlı söz söylemek.

HALE KAPLAN ÖZ