Guatr'ın az çalışması da başa bela, çok çalışması da. Belirtileri olsa da pek tanınmayan, ancak ülkemizde sıkça rastlanan ve özellikle kadınlar arasında hayli yaygın olan guatr'ı İstanbul Medipol Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Servet Yetgin'e sorduk.

Tiroid bezinin fazla çalışma belirtileri

Tiroid bezinin normalden fazla çalışarak aşırı hormon salınması durumuna 'hipertiroidi' adı verilir. Hipertiroidinin belirtileri; iştah artmasına rağmen kilo kaybı, sık sık büyük abdest yapma, sık idrara çıkma, seyrek adet görme, ellerde titreme, sinirlilik, duygusal değişiklikler, sıcaktan rahatsız olma, terleme, taşikardi (nabzın yükselmesi uykuda bile) ve göz belirtileridir (göz kapağı tembelliği, gözlerin dışarı doğru çıkması, çift görme).

Tiroid bezinin az çalışma belirtileri

Bazen tiroid bezi hormon salgılayamaz. Bu durumda 'hipotiroidi' denilen tablo ortaya çıkar. Hipotiroidi belirtileri şöyle sıralanır: Kilo alma, kabızlık, soğuktan rahatsız olma, aşırı adet görme, kısık ses, güçsüzlük, hareketlerde yavaşlama, nabzın düşmesi ve cildin-saçın kuru ve kalın olması.

İç-dış, erkek-dişi guatr

Kişinin boyun yapısına göre bezin büyümesi dışardan görünüyorsa (zayıf ve boynu uzun olanlarda görülür) buna 'dış guatr' denir. Bezin büyümesi görünmüyorsa (şişman ve kısa boyunlularda görülmez) buna da 'iç guatr' denir. Ameliyattan sonra tekrar eden yani nüks olanlar 'dişi guatr', tekrar etmeyenlere de 'erkek guatr' denir. Eğer bezin belli bir kısmı çıkarıldıktan sonra ihtiyacı olan hormon dışarıdan verilmezse iç dengeler devreye girerek beyin aşırı TSH salgılar. Bu salgı tiroidi uyararak yeniden büyümesine sebep olur. Tekrar büyüdüğü için buna dişi guatr denir.

Guatr teşhisi nasıl konur?

Guatr teşhisi; muayene, kan testi (T3, T4, TSH hormonları tetkiki), tiroid ultrasonu veya sintigrafisi ile konur.

Tedavi yöntemleri nelerdir?

Tedavi yöntemleri; ilaç tedavisi, radyoaktif iyot tedavisi ve cerrahi tedavidir. Tedavi yöntemlerinden hangisi veya hangilerinin seçileceği hastadan hastaya değişebilir.

Erken teşhis önemlidir!

Guatrda erken teşhis çok önemlidir. Geç kalınması durumunda hastalık ilerleyecek, tedavi zorlaşacak, sistemlerde yaptığı hasarlar geri dönmeyecektir. En önemli ameliyat sebebi olan kanser gelişmesi varsa tedavi çok pahalıya mal olabilecektir.

Guatr hastalığı riskli midir?

Nodüler guatrı olan hastalarda tiroid kanseri olabilir. Özellikle tek ve soğuk nodüllerde bu risk daha yüksektir. Erkeklerde tek ve soğuk nodüllerdeki kanser oranı dörtte birdir. Bu durum ise, her dört soğuk ve tek nodüllü erkek hastanın birisinde mutlaka tiroid kanseri görülebilir anlamına gelmektedir. Ayrıca radyosyana maruz kalma, ailede kanser öyküsü bulunma ve genç yaş diğer kanser riski görülebilme sebepleridir.

Guatr ameliyatı nasıl yapılır?

Guatr ameliyatı dendiğinde en sık boyunda iz kalıp kalmayacağı ve sesin kısılıp kısılmayacağı endişe edilir. Boyunda cilt pililerine paralel olan 3-4 santimetrelik bir kesi yapılarak ameliyat gerçekleştirilir. Bu kesi estetik dikildiğinde kalan iz hiç belli olmamaktadır. Ses kısıklığı ise, anestezin sırasında boğazın tahriş olmasına bağlı 1-2 gün süren ses kısıklığı olabilmektedir. Yutkunmadaki 1-2 günlük ağrı ile birlikte ameliyat çok rahat geçmektedir. 1 gün hastanede yatıp ertesi gün taburcu olur.