OSMAN AKKUŞAK
1950'li yıllarda Çemberlitaş'taki "Muallimler Birliği"nde "felsefe hareketleri mi sosyal inkişaflara sebeb olur yoksa sosyal ve medenî inkişaflar mı felsefî hareketleri doğurur?" konusunda bir "münakaşalı konferans" yaptığımızı hatırlıyorum..

O zamanlar, her cumartesi günü saat 13.00'te başlayan bu konferansların başlıca hatipleri arasında; felsefeci ve ruhiyatçı Mustafa Şekib Tunç, ahlakçı ve mürebbî Nurettin Topçu, tecrubî psikoloji profesörü Mümtaz Turhan, sosyolog Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, felsefeci Ali Rıza Korap, hukukçu Ali Fuad Başgil, felsefeci Ziya Somar, terbiyeci Ragıb Nurettin Ege, edebiyatçı Nurettin Ergin, metinler şerhi Prof. Ali Nihad Tarlan, Hatemi Semih Sarp, Halil Nimetullah Öztürk, Nurettin Şazi Kösemihal, hukukçu Hüseyin Nail Kubalı gibi fikir adamları bulunurdu.. Her konferans belli bir konu üzerinde ve ismini saydığım bu seçkin şahsiyetler arasında vukûbulan münakaşa ve müzakereler halinde cereyan ederdi.. Fikir âleminde ve üniversite gençliği arasında büyük alâka uyandıran bu konferanslara zaman zaman soru sorarak ve fikir beyan ederek dinleyicilerin de katıldığı olurdu.. Konferansları hiç kaçırmayanlardan birisi de bu satırların yazarı idi. Fethi Gemuhluoğlu, Muharrem Ergin, Faruk Kadri Timurtaş, Rahmi Eray, Gökhan Evliyaoğlu gibi sîmalarla beraber münakaşalara karıştığımı ve cumartesi günlerini iple çektiğimi hatırlıyorum.

Konferansların ağırlığına ve seyrine hâkim olan; Şekib Tunç, Mümtaz Turhan, Nurettin Topçu, Ali Fuat Başgil ve Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu'ndan ibaret beş kişilik bir kadrodur. Bütün derdimiz ve meramımız fikir ve felsefe idi.. 1950 seçimleri yapılmış, memlekette demokratik faâliyet ve fikir hareketleri daha bir canlanmış, çeşit çeşit dernekler kurulmuş; ilim ve maârif hevesleri meydan bulmuştu.

Sözü "felsefe"ye getirmek için bu kadar uzak bir hâtıraya uzanıyorum.. Gerçeğe ulaşmak, bilim ve medeniyet yollarında ilerlemek, san'at vadîlerinde yürümek için felsefeden başka bir vasıta olmadığına şüphe var mıdır? Çıkardığı günlük gazetenin edebiyat sayfasını hazırladığım sırada bir gün, rahmetli Necip Fazıl Kısakürek, masamın yanından geçerken "edebiyat!.. edebiyat!.. edebiyat neymiş? felsefe!.. felsefe!.. felsefesiz edebiyat olur mu?" diye söylenmiş ve bir gerçeği dile getirmişti..

Uzun bir girizgâha başvurmamın sebebi, büyük felsefe dergisi Kutadgubilig'in üçüncü sayısının yayınlanmasıdır. 304 sayfalık bu sayının iç kapağında "büyük bilim adamı Ali Kuşcu'ya ithaf edildiği" yazılıdır. Derginin yayın yönetmeni felsefe profesörü Şaban Teoman Duralı'dır. Yayın kurulu ise şu felsefecilerden müteşekkildir: 1- Hans Daiber (Main Üniversitesi, Almanya), 2- Ferid Muhiç (Methodius Ü. Üsküp), 3- Jose Carles Brandao Tiago de Oliveira (Batı Afrika Yüksek Eğitim Kurumu), 4- Stanley N. Salthe (New York Üniv. -ABD), 5- Ernest Wolf-Gazo (Amerikan Üniv.-Kahire, Mısır), 6- Ayhan Bıçak (İstanbul Üniv. - Türkiye), 7- Şaban Teoman Duralı (İstanbul Üniv.), 8- İhsan Fazlioğlu (İstanbul Üniv. - Türkiye), 9- İlyas Tayfun Salcı (felsefeci, Türkiye), 10- Sadık Türker (Muğla Üniv. - Türkiye), 11- Gültekin Yıldız (Marmara Üniv. - Türkiye), 12- Gökhan Yılmaz (felsefeci - Türkiye) Derginin sahibi ve yazıişleri müdürü, Asım Onur Erverdi'dir.

Her sayısı çok büyük bir kitap halinde çıkan Kutadgubilig'in bu nüshasında ele alınan konular arasında Türklerde felsefe, Gadamer ve dünya diyaloğu, benbilinci, ebedî barış, Ali Kuşcu'nun "Çift yanlış ile tahlîl hesabı bölümü", İbnülheysem, Hafıza ve tarih, Osmanlı bilim eserlerinin Türkçe olması, yeni kelimeler ve ıstılahlar, bir medrese talebesinin ders ve kitab haritası, İslam düşüncesinin gelişiminde tercümenin rolü, Paolo Mancoso'nun matematik felsefesi.

Kutadgubilig'in ülkemizin fikir ve kültür hayatında bir feyiz ve bereket yaratacağını umuyorum.. Dergi, felsefe kongreleri toplamalıdır.. Gerek İstanbul'da gerekse diğer büyük şehirlerimizde felsefenin çeşitli konularında konferanslar, münakaşalar, müzakereler, seminerler, yarışmalar tertiplemelidir. Bu çeşit faaliyetlerinde, Kültür Bakanlığı, belediyeler, kurumlar ve şirketler dergiyi desteklemelidir.. Kültürümüze, sosyal, siyasî ve ilmî gelişmemize bir ateşleyici etkisi yapacağına şüphe bulunmayan Kutadgubilig'i çıkaranları kutluyorum.. (Bilgi için: Tel: 0212 - 519 04 21)