Irak'la ilgili önemli gelişmeler yaşanıyor. ABD başkanı George W. Bush tarafından ülkeyi yönetsin diye gönderilen Gen. (E) Jay Garner ve ekibinin önemli isimlerine işten el çektirildi; yerlerine diplomat Paul Bremer başkanlığında yeni bir kadro gönderildi... 23 yıldır ülkesi dışında (İran'da) yaşayan Irak Şiilerinin lideri Muhammed Bakır al-Hakim 10 gün önce Necef'e döndü ve dün "Amerikan askerleri topraklarımızdan çıkmalı" açıklamasını yaptı... Savaş öncesi tartışmaları sırasında rahatsızlığını dışa vuran İngiliz kalkınma bakanı Claire Short istifa etti...

ABD'nin askerî gücü sayesinde kazandığı savaş sonrasında Irak'a siyasî yönden ilgimizi neredeyse bütünüyle yitirdik. Bunda, biraz da, dünyanın her tarafında yayılan, "Amerika istediğini yapar" önkabulünün payı var. Washington'da olayları planlayanlara olağanüstülük atfına kadar varan bir kolaycılık bu. Paul Wolfowitz ve benzerlerinin çıkışları da, bu kolaycılığa kalıcılık kazandırıyor. Ancak, aynı güne rastlayan üç paralel gelişmenin de işaret ettiği gibi, insan unsurunun devreye girdiği durumlarda, planlardan sapmalarla karşılaşılabiliyor. Gerçek durumu görmenin zamanı: Irak'ta işler Washington'un istediği gibi gitmiyor...

Aralarındaki konulara yaklaşım farkları artık iyice ortaya çıkan Donald Rumsfeld'in savunma bakanlığı (Pentagon) ile Colin Powell'in dışişleri bakanlığı, gündemin esas "Savaş sonrası Irak" maddesi üzerinde birbirlerinden ayrılıyorlardı. Dışişleri, Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden sonra 'geçici bir hükümet' oluşturup yönetimi en kısa sürede Iraklılara bırakma yanlısıyken, Pentagon, 'Irak ulusunun yeniden inşası' projesi üzerinde ısrarlıydı. Gen. Jay Garner ve kadrosu o projeyi hayata geçirmek üzere Irak'taydılar...

İlk kadronun değişmesi projeden bütünüyle vazgeçildiği anlamına gelmiyor elbette; Gen. Garner'in yerine büyükelçi Bremer'in atanması da öyle. Tersine, işlerin Amerika'nın istediği yönde gelişmemesi, savaşın Irak'ı mâruz bıraktığı 'kaos' halini daha da derinleştirebilir. Savaşa karşı olanların itirazlarının başında gelen "Pandora'nın kutusu açılır" uyarısı, bugünkü kargaşa ortamı devam ettiği taktirde, gerçekleşen bir kehanete dönüşebilir. Irak'ta kaosun derinleşip kalıcı hal alması ise, uzaklardan gelmiş yabancı unsurlardan, işgalci güçlerden önce bölge ülkelerini yakından ilgilendiriyor.

Bugünkü durumda olaylar, Irak'ta rejim değişikliğini, bütün dünyayı önünde durulamaz bir askerî gücün egemenliği altına almayla sonuçlanacak 'emperyal' bir düşü gerçeğe döndürmek için fırsat olarak kullanmaya kalkışanların aleyhine gelişiyor. 'Demokrasi ihracı' peşinde koşma hevesi daha ilk denemede ciddi sıkıntılarla karşılaşmış bulunuyor. Projelerinin suya düşebileceğini anlayanlar, mâceracılıktan vazgeçmek yerine, yeni mâceraların peşine düşebilirler...

Bu noktada, görev, olumsuz gelişmelerden rahatsızlık duyacak her ülkeye ait. Bu ülkelerin başında da, bugüne kadar izlediği dengeli sayılabilecek politikalar sayesinde, Türkiye geliyor. Irak'ta dengeleri derinden bozmayacak demokratik bir yönetimin kurulmasına ve ülkenin kaostan kurtulmasına Türkiye yardımcı olabilir.

ABD'yi her şeyi en ince ayrıntılarına kadar önceden planlayıp planladıklarını mutlaka gerçekleştiren bir 'mutlak güç' olarak görenler, "Irak'ta işler planlandığı gibi gitmiyor" tespitine kulaklarını tıkayacaklardır. Pentagon'un planlarının her halükârda başarılı olacağına şartlandırılmışların, üstelik Wolfowitz'in "Özür dileyin" sözleri henüz belleklerde tazeyken, "Türkiye devreye girmeli" teklifinden rahatsızlık duyacakları da belli. Yine de, Ak Parti hükümetinin işbaşında bulunduğu Türkiye, işler bütünüyle sarpa sarmadan Irak konusunda daha aktif bir görev üstlenmeye kendini hazırlamalıdır.

Büyük güçlerin başkalarını "Yanlış yaptınız, özür dileyin" diye günah çıkarmaya dâvet etmesi kolaydır da kendi vahim hatalarını itirafı epey zordur. Türkiye bunu beklemeden devreye girecek biçimde kendini şimdiden hazır tutmalı.

Yanlış hesap (bir kez daha) Bağdat'tan döneceğe benziyor...

FEHMİ KORU

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu