Osman Sönmez

Yetmiş yıllık bir baskı rejiminin yıkılmasının ardından Rusya, yaklaşık 13 yıldır halen karmaşık bir yapı içinde mevcudiyetini devam ettiriyor. Ekonomik alanlara ait kanunlarda sık sık değişiklikler yapılırken, polis ve hukuki yapılara henüz dokunulmadığı görülüyor.

Polis gücündeki sınırsız yetki ve hukuk sistemindeki anlamsız uygulamaların ispatı da gerekmiyor artık. Son olarak Moskova Time gazetesinin yaptığı kamuoyu araştırması çarpıklıkları bütün çıplaklığıyla gözler önüne serdi. Moskova Time'a göre, yabancılar için en tehlike gücün ''polis'' olduğu ortaya çıktı.

Bilindiği üzere önceleri Rusya topraklarına ticaret için gelmek isteyen yabancıların ilk sorduğu soru ''mafya var mı'' idi. Çünkü bir dönemler küçük bir işyeri açtığınızın hemen ardından iri yarı kara gözlüklü siyah takım elbiseli ve beyaz atkılı İtalya mafyası gibi tipler geliyordu yanınıza. Bu bölgenin sahibi olduklarını, sizi diğer mafya örgütlerinden koruyacaklarını söyledikten sonra, her ay kendilerine işyerinin hacmine göre bin veya 2 bin dolar ödenmesini istiyordu. Aksi takdirde burada iş yapmanın mümkün olmadığını hatırlatıyorlardı. Siz de ister istemez kuzu kuzu düzenli olarak ödemelerinizi yapıyordunuz.

Polis kökenli Vladimir Putin, devletin başına geçmesinin ardından, kendilerini mafya olarak adlandırılan çetelerle uğraştı. Kısmen de muvaffak oldu. Hiç olmasa eskisi gibi sizi çeteler rahatsız etmiyor. Ancak onların yerini Moskova Time'a göre polis almış. Moskova Time'in iddiasına göre, Putin'in devlet başkanı olmasından sonra polis gücüne sınırsız yetki verildi. Vur emri dahil olmak üzere bir vergi memuru gibi dahi çalışıyorlar. Hatta zaman zaman adam kaçırma ve fidye isteme gibi olaylara bile karışıyorlar.

Bunlar yetmemiş gibi, bir trafik polisi, kendi çalışma alanı olan trafik konularının dışında, pasaport, oturum, işyerinin ruhsatı, elemanlarının iş akti ve şirketin belgelerini bile isteyebiliyor. Kendisi işlem yapmasa da vergi memurunu çağırmakla tehdit ediyor. Böyle bir durumda işveren polisle anlaşma yoluna gidiyor.

Yine gazetenin diğer bir iddiasına göre, arama ve çevirme durumlarında kötü niyetli bazı polisler, klasik bir yöntemi seçerek, gözüne kestirdiği kişinin cebine ya gerçek eroin ya da bir torbaya tebeşir tozu koyuyor. Daha sonra eroin bulduk diyerek adamdan ciddi rakamlara ulaşan paralar istiyorlar.

Bu gibi münferit olayları ne yazık ki biz de çevremizde yaşandığına şahit olduk. Birçok Türk işadamımızın başına çok ciddi olaylar gelmedi değil. Hatta bir müteahhit Türk işadamının, yukarıda bahsettiğimiz klasik eroin olayı yüzünden bir gün içinde pılını pırtısını toplayıp, Rusya topraklarını terkettiğini biliyoruz.

Ayrıca, olayları çözmede maalesef polis ilgisiz. Başınıza bir iş gelmişse, ya da bir trafik kazası yapmışsanız o zaman her halükarda suçlusunuz. Çünkü yabancısınız. Hele haklarınızı bilmiyorsanız yandınız.

Bunlar yetmezmiş gibi, yabancı düşmanlığına karşı şu ana kadar polisin başarılı olmadığı da apaçık. ''Skin Hed'' dedikleri aşırı milliyetçi Ruslar'ın her geçen gün tehdidi artarken, polisin bu olaylara tedbir almadığı da ayrı bir tartışma konusu.

Geçen yıl Dünya Kupası karşılaşması sırasındaki olayları bütün dünya izledi. Rusya'nın elenmesinin ardından, aşrı milliyetci gençlerin Moskova'nın en işlek ve yabancı işyerlerinin yoğun olduğu Tverskaya Caddesi'ni ateşe verdiklerini ve yabancılara ait birçok işyerini harebeye çevirdiklerine şahit olduk.

Gazeteler olayın detayını verirken, işin içinde polislerin olduğunu iddia ettiler. Hatta olaylar sırasında polisin belli bir süre müdahale etmediğini de öne sürdüler.

Hal böyle olunca, yabancı yatırımcılar açısından Rusya halen riskli ülke. Kapital halen ürkek. Kısacası Rusya, polis ve hukuki meselesini çözmediği sürece, yabancılar yatırımdan kaçacak, kaçak güreşçiler gibi ticaret yolunu tercih ederek, ülkeden döviz götürmeye devam edecek.