HÜSEYİN ÖZAY ANKARA
ABD'nin Irak'a yönelik operasyondan Türk ekonomisinin "büyük yara alacağına" ilişkin senaryolar boş çıktı. Hükümetin ve ekonomi yönetiminin tutumu ve Türk halkının hükümete olan güveni sayesinde Türk ekonomisi savaşı yara almadan atlattı.

ABD'nin Irak'a yönelik operasyondan önce, savaşın Türk ekonomisine etkileri konusunda herkes olumsuz bir tablo çizdi. Operasyonun, süresini bağlı olarak, Türk ekonomisine 20 ile 100 milyar dolar arasında zarar vereceği iddia edildi. Savaşla birlikte, turizm gelirlerinin düşeceği, ihracatın duracağı, faizlerin yükseleceği, Türkiye'nin uluslararası piyasalardan borçlanamayacağı öne sürüldü.

ABD'nin Türkiye'ye destek mahiyetinde vermeyi öngördüğü 6 milyar dolarlık hibe ya da 24 milyar dolarlık kredi paketinin de askıya alınması, kötümser senaryoları daha da güçlendirdi.

Hükümete güven ve kararlı tutum

Buna rağmen, Türk ekonomisi, Irak savaşından "yara" almadan kurtuldu. Hazine Müsteşarlığı ve Merkez Bankası, savaşın Türk ekonomisine olan etkilerini azaltmak için, birçok alternatif eylem planı hazırladı. Ekonomide yaşanacak olan dalgalanmalar halinde uygulamaya konulacak olan bu alternatiflere ihtiyaç bile duyulmadı. Hükümetin ve ekonomi yönetiminin, süratli ve kararlı tutumu ile Türk halkının hükümete olan güveni, ekonomide şok dalgalanmaların yaşanmasını engelledi.

Savaşa rağmen üretim

Devletin resmi verileri, Irak savaşından Türk ekonomisinin olumsuz etkilenmediğini ortaya koyuyor. Verilere göre, savaşın gölgesinde geçen yılın ilk üç ayında, sanayi üretimi yüzde 9.2 oranında arttı. İhracat ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 33.2 oranında yükseldi. Aynı dönemde, otomobil ve ticari araç üretimi yüzde 48, otomobil satışları yüzde 170, lüks otomobil satışları ise yüzde 300 oranında arttı.

Yine yılın ilk üç ayında, tüketici kredi kullanımında yüzde 67'lik, kredi kartı sahibi sayısında ise yüzde 17.4 oranında artış gerçekleşti.

Ekonomi yönetimi, yılın ilk üç ayındaki, lokanta ve fast food sektöründeki ciroları da inceledi. Buna göre, yılın ilk üç ayında lokantaların cirosu yüzde 16.5, fast foodların cirosu ise yüzde 34.2 oranında arttı. Yurtdışına giden Türkler'in sayısı da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.4 oranında arttı.

Sıcak para bile kaçmadı

Savaş öncesindeki karamsar senaryolarının en büyük iddiası da, "savaşla birlikte Türk piyasasında bulunan sıcak paranın kaçacağı ve piyasalarda şok dalgalanmalar yaşanacağı" idi. Ancak, Hazine Müsteşarlığı'nın araştırmasına göre, savaş sırasında Türk piyasasında bulunan 3 katrilyon liralık sıcak paranın sadece 1 katrilyon lirası yurtdışına çıktı. Savaşın sona ermesinden sonraki ilk hafta içinde ise bu paranın 250 trilyon lirası geri döndü.

Ayrıca, savaş sırasında dövize yöneliş bekleyenler de yanıldı. Savaş süresince döviz tevdiat hesaplarında yüzde 3'lük bir azalma yaşanırken, bu paranın da yastık altına değil, Hazine bonosuna gittiği belirlendi. Savaş sırasında borçlanma faizlerinde yaşanan küçük artış ise savaşın sona ermesiyle birlikte yeniden eski seviyesi olan yüzde 56'lar düzeyine geriledi.

SAVAŞA DAYALI KARA SENARYOLAR TUTMADI

Dövize hücum yaşanmadı. Aksine döviz hesapları yüzde 3 azaldı. Dövizden kaçan para Hazine bonosuna gitti.

Türk Lirası mevduatı binde 5 oranında arttı.

Yılın ilk üç ayında sanayi üretimi yüzde 9.2, ihracat yüzde 33.2 oranında arttı.

Otomobil üretimi yüzde 48, otomobil satışları yüzde 170 oranında yükseldi.

Tüketici kredisi kullanımı yüzde 67, kredi kartı sayısı da yüzde 17.4 oranında arttı.

Lokantaların ciroları yüzde 16.5, fast food cirosu ise yüzde 34.2 oranında yükseldi.

Yurtdışına gidenlerin sayısı yüzde 9.4 oranında arttı.

Savaş sırasında Türk piyasasında bulunan 3 katrilyon liralık sıcak paranın sadece 1 katrilyon lirası yurt dışına çıkarken, savaştan sonraki ilk bir haftada bu paranın 250 trilyon lirası geri döndü. Ülkeye para girişi devam ediyor.