-Önceki yıllarda TÜMOSAN ile yaptığınız çalışmalar hakkında bilgi verir misiniz.

Ziyaettin Tokar- 1973 Elazığ Devlet Mühendislik Mimarlık Akademisi mezunuyum. 1976 yılında başlayan TÜMOSAN serüvenim 1985 yılına kadar devam etti. Fabrikadaki bütün üretim hatlarının kuruluşunda fiilen yer aldım. Daha sonra TAİ'de imalat müdürlüğü görevini üstlendim. Bu görev sonrasında Savunma Sanayi Müsteşarlığı'nda havacılık koordinatörü olarak görev aldım. 1991 yılında üretimini durdurmuş olan TÜMOSAN'ın yeniden hayata geçirmek üzere genel müdür olarak atandım. 1993 yılında TÜMOSAN'da üretimi geçmişle kıyaslandığında üç kat artırdıktan sonra kendi isteğimle ayrıldım.

-Kısa adı TÜMOSAN olan Türk Motor Sanayi A. Ş.'yi anlatır mısınız? Kuruluş amacından ve Konya'da kurulmasından bahseder misiniz?

ZT- 1970'li yıllara gelinceye kadar Türkiye'de tamamen montaj sanayiinin hakim olduğu hatırlardadır. Başbakan Yardımcısı Erbakan tarafından başlatılan ağır sanayi hamlesi sonucunda Türkiye'de motor sanayiinin öncüsü olan TÜMOSAN'ın Konya'da FİAT ile yapılan lisans anlaşması sonrasında kurulduğunu unutmamak gerekir. Yapılan yatırımlar, TÜMOSAN' la kısıtlı kalmamış ve bu dönemde AKSARAY'da Daimler Benz ile yapılan lisans anlaşması sonrasında ağır kamyon motorları üretimi gerçekleştirilmiş ancak takip eden koalisyon hükümetleri dönemlerindeki karmaşa nedenleriyle, lisans anlaşmaları yapılmasına rağmen aktarma organları ve hafif hizmet dizel motorları projeleri gerçekleştirilememiştir. TÜMOSAN tarafından üretilen motorlar başlangıçta Türk Traktör ve OTOYOL tarafından kullanıldığından üretim yılda yaklaşık olarak 10 000 olarak gerçekleşmiş, ancak 1997 yılından itibaren kendi motor üretim hattını kuran Türk Traktör alımı durdurduğundan TÜMOSAN işlevsiz hale getirilmiştir. Söz konusu motor satışları üretilen motorların traktör ve kamyonetlerde kolaylıkla kullanılabildiğini göstermektedir.

-Geçtiğimiz aylarda TÜMOSAN özelleştirildi. Bu süreçten kısaca bahseder misiniz?

ZT- TÜMOSAN 1998 yılından itibaren özelleştirme kapsamına alınmış ve 2000 yılında çıkılan ihaleye 4 firma katılmış, nihai pazarlığa katılan firmalardan Anadolu Ortak Yatırım Grubu 55.5 milyon dolar ve Konya Selçuklu Ortak Girişim Grubu 55. 3 milyon dolar teklif vermiş, ancak her iki firma da sırası ile ek sürelerde verilmesine rağmen gerekli ödemeleri yapamadıklarından satış 2001 yılı sonu itibariyle gerçekleşmemiştir. 2004 yılında yapılan nihai ihaleye kadar çalışanlar özveriyle üretim gayreti içerisinde olmuşlar ancak finansal nedenlerle üretim kapasitesinin yüzde 0.1 oranında gerçekleşmiştir.

Fabrikanın taşınmazları ihale kapsamında değildi

Son ihaleye çıkılırken SÜMER Holding bünyesinde olan TÜMOSAN'a ait arazinin 6 bin dönümü lojmanlar dahil üzerlerindeki diğer tüm binalar da dahil olmak üzere ihale kapsamı dışına çıkarılmıştır. Yapılan ihalede ALÇELİK A. Ş. üretim ve ilk üç yılda 8 milyon dolar yatırım garantisi ve mevcut yedek parçalar da dahil olmak üzere yaklaşık 30 milyon dolar karşılığı fabrikayı satın almıştır. 1 Temmuz 2004 tarihinde fiilen devralınan fabrikada derhal görev başı yaparak her türlü eksiklikleri giderip organizasyonu kurarak 5 Temmuz'da üretime başladık ve bir aylık sürede Pakistan'a 2000 adet motor setti ihraç ettik. İkinci ayda ihracat sayımızı 2400 adet olarak planlamış bulunuyoruz.

-Fabrikanın halihazır kapasitesi nedir? Kullanım alanları nelerdir? Kapasiteyi artırmayı düşünüyor musunuz?

ZT- Tesis yılda tek vardiyada 25 000 motor ve 15 000 traktör üretmek üzere kurulmuştur. Ürettiğimiz motorlar otomotiv, traktör ve elektrojen gruplarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Motor satışının üretim kapasitesine ulaşmasını kısa sürede yakalayacağımıza ve ikinci ve daha sonra da üçüncü vardiyayı da devreye sokacağımıza inanıyorum. TÜMOSAN'ı bu güne kadar uyuyan bir dev olarak adlandırabilirsiniz. Traktörlerimize gerek yurtiçinden gerekse yoğun talep var. TÜMOSAN'ın satışları geçmişte kısıtlı olmuşsa da ürün kalitesinin çok iyi olması nedeniyle piyasada güçlü bir marka imajı oluşturmuş. Biz de, kaliteden taviz vermeden oluşturmaya başladığımız yeni satış ve satış sonrası yapısı ile Türkiye'nin en uzak köşelerine kadar ulaşıp TÜMOSAN traktörünün satışlarını hak ettiği sayılara ulaştırmayı hedefliyoruz. Aynı zamanda aldığımız talepler nedeniyle satış noktaları ve doğrudan satışlarla yurt dışı satışlara da kısa zamanda başlayabileceğiz.

Fabrikanın mevcut kapasitesi ve ürün çeşitleri dikkate alındığında öncelikle motor ve traktör üretimini düşünüyoruz. Traktör komple gövde satışlarının da ürün çeşitlerimiz arsında yer alması kuvvetle muhtemel. Ayrıca kamyonet ve jeneratör üretimini de ciddi olarak inceliyoruz.

-Konya bir tarım kenti. Konyalı sanayicilerin TÜMOSAN'a yapacağı katkılar vardır. TÜMOSAN'ın da onlara yapacağı katkılar vardır. Bunlar nasıl gerçekleşecektir?

ZT- Öncelikle TÜMOSAN ile Konyalı sanayiciler arasındaki ilişkinin tarihçesine bakmak gerekir. TÜMOSAN kurulduğunda Konya'da sanayinin yok denecek kadar az olduğunu söyleyebiliriz. TÜMOSAN'ın oluşturduğu talep gelişmenin kıvılcımı olmuş, ancak Konyalılar da üstün bir gayretle emeklerini ve sermayelerini seferber ederek bu gelişim sürecine katılmışlardır. Konyalı sanayiciler, piyasadan alınan tüm parçaların üretimine talipler. Fabrikanın üretime başlamış olmasının sevincini ortaklaşa yaşıyoruz. Geleceğe ilişkin vizyonumuzu ve planlarımızı kendileriyle paylaştık. Onlarda bizimle birlikte yeniden yapılanıyorlar. Oluşturduğumuz ürün ortak çalışma grupları iş bölümü yaparak bu güne kadar oluşmuş olan sorunları gidermeye, ürün kalitesini yükseltmeye ve daha iyi bir entegrasyonun sağlanması için gerekli yöntemleri belirliyorlar. Konya'da en kaliteli motor ve traktörü üretmek ve rekabet edebilir fiyatlarla satışa sunmak için ortak anlayış oluşturduk ve bu düşüncenin ürünlerini kısa zamanda alacağımızı değerlendiriyorum.

'Euro 1 standardını tamamladık, hedef 2007'de Euro 2 standartına ulaşmak'

-TÜMOSAN'ın AB sürecinde yeni hedeflere kilitlenmesi gerekir. Bunlar nelerdir?

ZT- Teknik olarak AB tarafından uygulanması zorunlu olan kriterlere uyum çalışmalarımız devam etmektedir. AB tarafından yürürlüğe konulan ve Yeşil Motor olarak tanımlanan üretim aşamalarla gerçekleştirilecektir. Motor üretiminde EURO 1 standardı çalışmaları tamamlanmış ve uygulanmaktadır. 2007 yılı sonuna kadar EURO 2 standardına ulaşılması için çalışmalar sürdürülmektedir. Söz konusu kriterlerin uygulanması AB ile bütünleşme ve AB ülkelerine ürünlerimizin satışı ile doğrudan ilgilidir. Ticari olarak sadece AB ülkelerine değil tüm dünyaya açılmayı hedefliyoruz. Bu güne kadar organize ve sürekliliği olmadan da yapılmış olsa 23 ülkede TÜMOSAN Traktörü kullanıcısı bulunmaktadır. Satış ve servis ağımızla öncelikle söz konusu ülke-lerde büyürken aldığımız teklifler doğrultusunda da yeni pazarlara yürüyeceğiz.

-TÜMOSAN olarak Selçuk Üniversitesi ile işbirliği yapmak projeleriniz arasında bulunuyormu?

ZT- TÜMOSAN'ı Selçuk Üniversitesi olmadan düşünmek istemiyoruz. Fabrikamız üniversite öğrencilerinin sadece staj yapmasına olanak sağlayan bir kuruluş olarak görülmemelidir. AR-GE çalışmalarımızı üretime yönelik olmak üzere Selçuk Üniversitesi merkezli olarak uygulamamız gerektiğine inanıyoruz. Ancak üniversitenin de fabrikamıza yaklaşımında önemli değişiklikler bekliyoruz. Üniversite de başta TÜMOSAN olmak üzere bölge sanayisini labora-tuarı olarak görmeli ve akademik çalışmaları sonucunda uygulanabilir çözümler üretecek yöntemler geliştirmelidir.

LOKMAN KOYUNCUOĞLU

« Geri Dön