OSMAN AKKUŞAK
Öteden beri bizim gazetelerde yabancı isimlerin ait olduğu dildeki yazılışı ile verildiğini gördükçe canım sıkılır, "bu dili bilmeyenler, bu ismi nasıl okuyacaklar?...niçin söylendiği gibi yazılmaz" diye sızlanmaktan kendimi alamam. Bu mevzuda birkaç defa yazı yazıp TDK'yı, Kültür ve Milli Eğitim Bakanlıklarını vazifeye davet ettiğim de olmuştur.. TDK bugün bir devlet müessesesidir.. dilci ve edebiyatçı akademisyenler, orada yetki ve söz sahibidirler.. mesele aynı zamanda, kültür ve MEB'in de yetkisi ve vazifesi dahilindedir.. fakat üçü de susuyor ve hiçbir şey yapmıyorlar.. ne yapılabilir, diyecek olursanız: "ecnebi isimler ya okunduğu gibi yazılır" yahut "orijinal yazılışının yanına, okunuşu parantez içinde verilir" şeklinde vaz edilecek bir imla kaidesi (kuralı), bu kültür ve ilim ayıbının düzeltilmesi için bir başlangıç olur, diye cevap veririm.

Hattâ TGC, Ankara Gazeteciler Cemiyeti ve Basın Konseyi de bu mevzuda teşebbüs alıp, basına ve medyaya bir hatırlatma yazısı gönderirlerse pek yerinde bir hizmet olur.. basın kuruluşları; sadece, basın hürriyeti ve basın rejimi gibi, elbette ki çok önemli meselelerle değil, yazıya ve gazeteciliğe ait kültür ve yazı kaideleriyle de ilgilenmeli, doğru yazı, doğru kompozisyon, doğru imlânın gün geçtikçe daha iyileşmesine katkıda bulunmalıdırlar. Basında bu kuralı uygulayan iki ismi burada belirtmeyi ve kendilerini tebrik etmeyi görev sayarım: birisi; Abdurrahman Duman, diğeri de Zülfikar Doğan'dır. Diyeceksiniz ki, haberlerin akışı esnasında yabancı kelimenin okunuşunu nasıl tesbit edip de, yazı metnine dahil edeceğiz... Ajanslar, dış haberleri tercüme ederken mütercimin dil bilgisi zaten meseleyi halleder.. gazetede hazırlanan haberler ve yazılar, bilgisayarda yazılırken, elde bulunan (telaffuzlu sözlükler), ayrıca gazetenin yabancı dil mütercimleri, yahut yazıyı yazan muhabirin, yazarın yabancı dil bilgisi; ecnebi isim okunuşlarının tesbitini sağlayacak unsurlar ve imkanlar olarak düşünülmelidir.

Bir imlâ ve okuma sıkıntısı vesilesiyle adını andığımız basın kuruluşlarına, bu satırların yazarı olarak hatırlatmak istediğim iki şey daha var:

Birincisi, bazı gazeteler ve TV kanalları, magazin haberleri meyanında hattâ sosyal tabakalara ve entelektüel sanat çevrelerine hitabeden haberlerde, hiç gerekmediği ölçüde, kişisel ve hususi hayatı ilgilendiren konuları; hem alakalı kişileri, hem de gençleri ve halkın ahlakî duygularını rencide edecek genişlikte ve içerikte vermektedirler.. mesela Karadağlı adlı aktörün başına gelenler veya yaptığı marifetler, haydi iş bir şantaj olayı diye bir gün, iki gün verilsin diyelim; bunun ötesinde, bu konuyu bir tefrika gibi her gün televizyon ekranlarına ve gazete sayfalarına taşımanın kime ne faydası vardır!...

Bu milletin gençlerini bu kadar boş şeylerle, ahlak ve moral dışı işlerle meşgul etmenin; üretime, çalışma azim ve disiplinine, sağlam manevi ölçülere, milletimizin ruhi ve sosyal yapısına ne faydası vardır? Buna benzer konuları, hem RTÜK, hem Basın Konseyi, hem de TGC, Ankara Gazeteciler Cemiyeti, hattâ Çağdaş Gazeteciler Cemiyeti; ilgili gazeteleri ikaz edecek tarzda ele almalı ve takibetmelidir.. yönetmeliklerindeki mevcut maddeler kâfi gelmezse, ihtiyaca göre, yeni maddeler ilave etmelidirler.

İkincisi ise: bazı TV kanalları, aile fertleri arasında vukua gelen geçimsizlikleri, psikolojik ve ekonomik olayları gündeme getirip anayı babayı evlatları ayrı ayrı konuşturarak, halkı ve seyirciyi rahatsız etmektedirler.. hemen söyleyelim ki, kanaatimizce, yukarıda saydığımız teşekküller, bu konu ile de ilgilenmek, gereken tedbir ve uyarının yapılmasını sağlamakla mükelleftirler; eğer basını ve halkı temsil ediyorlarsa tabîi!...