Dünyada hızla artan petrol fiyatları, ekonomik programı tehdit etmeye başladı. Petrol fiyatlarındaki artışı, vergi gelirlerini artıtarak ve harcamaları kısarak karşılamaya çalışan hükümet, son olarak akaryakıt fiyatlarına yüzde 5 oranında zam yapmak zorunda kaldı. Petrol fiyatlarındaki tırmanış, Türkiye'de akaryakıt ürünlerine zam olarak yansıdı. Rafineri satış fiyatları 13 Temmuz'dan bu yana değişmeyen petrol ürünlerinden alınan özel tüketim vergisi tutarları yüzde 8.5 oranında artırıldı. Bu artış pompa fiyatlarına yüzde 5 oranında zam olarak yansıtı. Süper benzin yüzde 4.99, motorin yüzde 5.00, fuel oil fiyatı ise yüzde 5.04 oranlarında zamlandı. Akaryakıt fiyatlarına en son 29 Haziran'da ortalama yüzde 5 oranında zam yapılmıştı.

Bütçeye baskı yaptı

Uluslararası piyasalarda 45 dolara kadar yükselen petrol fiyatları, 2004 yılı bütçesi üzerinde baskı oluşturmaya başladı. 2004 yılı bütçesi, 26 dolarlık petrol fiyatı baz alınarak hazırlanmıştı. Petrol fiyatlarının yükselmesiyle birlikte kaynak açığı oluşmaya başladı. Maliye Bakanlığı, bir süredir petrol fiyatlarındaki artışı, tüketicilere yansıtmamak için direniyordu. Bu arada yeni ÖTV tutarları akaryakıta en son zammın yapıldığı 29 Haziran 2004'teki düzeyinin de üzerine çıktı.Rafineri çıkış fiyatları değişmediği halde özel tüketim vergisi tutarları artırılarak yapılan söz konusu zam bütçe vergi gelirlerini olumlu etkileyecek. Bu arada özel tüketim vergisine yapılan zamla, akaryakıt bayi paylarında 1 Ağustos'tan itibaren yapılan ve başlangıçta özel tüketim vergisi tutarı düşürülerek karşılanan bayi payı da bu yolla pompa fiyatlarına, başka bir ifadeyle tüketiciye yansıtılmış oldu.

Enflasyon dikkate alındı

Petrol fiyatlarındaki anormal yükseliş ekonomik proğramdaki dengeleri bozdu. Hükümet petrol fiyatlarındaki yükselişten doğan kaynak ihtiyacını, vergi gelirleri arttırılarak ve harcamalar kısalarak karşıladı. Ancak baskının artması üzerine, akaryakıta yüzde 5 oranında zam yapma kararı alındı. Yüzde 5'lik zam oranı tespit edilmeden önce, zammın enflasyon üzerinde yapacağı etki araştırıldı. Hazine Müsteşarlığı ve Merkez Bankası uzmanları, akaryakıta yapılacak zam oranının, enflasyona yapağı etkiyle ilgili bir araştırma yaptı. Bu araştırmada, hangi zam oranının enflasyona ne kadar yansıyacağı hesaplandı. Buna göre, enflasyonla mücadeleye en az etkinin yüzde 5'lik zam sırasında olacağı belirlendi. Ve akaryıkatı yüzde 5 oranında zam yapıldı. Petrol fiyatlarındaki tırmanışın sürmesi halinde, akaryakıta kademeli olarak zam yapılmaya devam edilmesi de bekleniyor.