ABD'nin önde gelen biyoetik uzmanı bir profesör, Ebu Garib ve Guantanamo üssünde işkence uygulayan askerlere tıbbi uzmanların da yardım ettiğini, işkenceyi gizleyici düzmece rapor verdiğini belirterek, tıbbi etik kurallarına aykırı hareket eden bu kişilerin cezalandırılması gerektiğini kaydetti. Minnesota Tıp Fakültesi Biyoetik Merkezi Uzmanı Prof. Dr. Steven H. Miles, Irak, Afganistan ve Guantanamo'da esirlere yönelik şiddete, tıbbi uzmanların da ortaklık ettiğini savundu.

Önde gelen bir İngiliz tıp dergisi olan The Lancet'ta bu yöndeki iddialarını içeren bir yazısının yayınlanmasından sonra Miles, ABD basınında da gündeme geldi. İddialarını hükümet belgeleri ve gazete raporlarına dayandıran Miles, özellikle Irak'taki Ebu Garib'te tıbbi yetkililerin, insan haklarının korunması görevinde başarısız olduğunu, zaman zaman sorgulayan veya işkence uygulayan Amerikan askerleriyle işbirliği yaptığını ve dayak sonucu ortaya çıkan sakatlık ve ölümleri rapor etmediğini ifade etti. Miles, yaralı tutukluların bakımının da doktorlar tarafından yapılmadığını, hatta tıbbi personelin zaman zaman doğrudan tutukluların işkencesine katkıda bulunduğu yönünde raporlar bulunduğunu kaydetti.

Sıcağa bağlı kalp krizleri

Miles, bir tıbbi uzmanın, işkenceyle ölen bir mahkuma hastanede canlı olduğuna ilişkin kanıt yaratmak üzere sonda taktığını da The Lancet dergisinde yazdı. ABD'li uzman, ABD askerleri tarafından tutuklanan Iraklı bir adamın, aylar sonra bir hastanede, kafatasında üç kırık, kırık bir başparmağı ve ayaklarının altında yanıklarla ölmüş olarak bulunduğunu, ancak tutulan tıbbi raporda adamın bu yaralarından bahsedilmeden, sıcağa bağlı kalp krizinden ortaya çıkan komada öldüğünün yazıldığını kaydetti. Sorgulamalar sırasında tıbbi uzmanların bizzat sorgulama tarzını belirlemede ve sürdürmede yardım ettiğini de savunan Miles, Iraklı Abid Hamid Movhus'un, geçen kasım ayında, kafası bir uyku tulumuna sokulup, göğsüne bir sorgucu oturduğu sırada öldüğünü, ancak bir cerrahın, Movhus'un doğal nedenlerden öldüğünü yazdığını da aktardı.

24 doktor yargılanacak

Ebu Garib'teki işkencelere ilişkin soruşturma halen sürüyor. Gelecek hafta, bu konuda son raporun açıklanması bekleniyor. İşkencelere adı karışan en az 24 kişinin disiplin cezası alması öngörülüyor. Şu ana kadar 7 kişi işkenceyle doğrudan suçlanıyor. Miles, sağlık çalışanlarının hem hastalarına hem de işverenlerine karşı sorumlulukları olduğunu, ancak bir sağlık uzmanının birinci önceliğinin hastanın iyiliği olması gerektiğini belirtti. Miles, Ebu Gureyb ve Guantanamo üssündeki işkencelere tanık olan tıbbi yetkililerin, gerçekleşen olayların tam ve detaylı açıklamasını yapmalarının tam zamanı olduğunu da savundu.

İnsanlık değerleri krizde

Ebu Gureyb'te yaklaşık 70 tıbbi personelin işkence ve sorgu olaylarına karışmasına rağmen hiçbirinin, ocak ayında ordunun işkenceler için başlattığı soruşturmaya kadar bu olayları rapor etmediğine dikkat çeken Miles, CNN televizyonuna telefonla yaptığı açıklamada, "Bundan dolayı çok derinden üzgünüm. Neden hiç seslerini çıkarmadıklarını anlamıyorum'' dedi. Amerika ile bağlantısı olmayan, bağımsız bir soruşturmanın yürütülmesi gerektiğini de dile getiren Miles, şöyle konuştu: "Amerikan askeri tıp hizmetleri, insan hakları grupları, yasal ve tıbbi akademiler, sağlık uzmanları birlikleri topluca ve kapsamlı bir şekilde, Amerikan ve uluslararası kanunlar, tıbbi etik, askeri adalet, askeri eğitim insan hakları ihlalleri sisteminin ele alınışı ve tutuklulara davranış standartları konusunu değerlendirmeli. Böyle bir araştırmadan kaynaklanacak reformlar, Ebu Gureyb'in kalıntılarından değerli bir efsane yaratabilir. Uluslararası hukukun dokusu zayıfladığında hepimiz tehlikedeyiz demektir.''

Pentagon: İşkencenin nedeni kademe hatası

Amerikalı Tümgeneral George Fay yönetiminde yapılan bir araştırmada, Ebu Garib cezaevindeki işkence skandalının "üst komuta kademelerindeki liderlik hatalarının" bir sonucu olduğu ortaya konuldu. Washington Post gazetesinin, adlarının açıklanmasını istemeyen ABD Savunma Bakanlığı yetkililerine dayandırdığı habere göre araştırmada, Ebu Gureyb'te olanlara, liderlik hataları, disiplin eksikliği ve karmaşa gibi bir dizi etkenin yol açtığı sonucuna ulaşıldı. Yetkililer, araştırma raporunda, komutanların cezaevinde işkence yapıldığına ilişkin bilgileri yeteri kadar önemsemediğine dikkat çekildiğini belirttiler. Araştırmaya ilgili olarak dün açıklama yapan bazı yetkililer, raporda, istihbarat görevlisi, sözleşmeli sivil, CIA uzmanları ve sağlık personelinden en az 20 kişinin görevlerini kötüye kullandığının ortaya konulduğunu söylemişti. Amerikalı Tümgeneral George Fay'ın raporunun gelecek hafta Kongre'ye sunulması bekleniyor.