Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Yurt Haberler
Bugünkü Yeni Şafak
657'liler Ailesi
Ankara'da Şafak
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

	Nazif GÜRDOĞAN ngurdogan@yenisafak.com.tr

Ulaşım, iletişim ve üretim teknolojisindeki gelişmeler, toplumların ekonomik, siyasal ve kültürel dokusunda köklü dönüşümlere yol açmaktadır. Her alanda büyük bir hız ve yoğunluk kazanan rekabet, bütün kurum ve kuruluşları kaynaklarını birleştirmeye zorluyor. Ürün hizmet üretiminde verimliliği artırmak için, araştırma ve geliştirme çalışmalarına büyük yatırımlar yapılıyor. Üretim teknolojisindeki gelişmelere paralel olarak, ekonominin bütün kesimlerinde makinalar büyük önem kazanıyor.

Yeni ekonomik yapılanmada, üretimde ağırlık insan gücünden makina gücüne geçerken, yönetimde de güç, sermaye sahiplerinden teknik bilgi sahiplerine geçmektedir. Geçen hafta sonu, 97 yaşında hayata veda eden Harvard Üniversitesi'nin iktisatçılarından John Kenneth Galbraith, "Yeni Endüstri Devleti" isimli kitabında, Amerika'da endüstriyel üretiminin önemli bir bölümünü karşılayan büyük şirketlerin yapısındaki değişmeleri ayrıntılı bir biçimde ele alarak tartışır.

Sanayi toplumunda karar verme gücü, Galbraith'in "Teknostrüktür" dediği yeni bir kesimin eline geçmiştir. Onlar sanayi toplumunda bir çeşit dokunulmazlık kazanan teknokratlardır. Pazar ekonomilerinde fiyatları belirleyen, pazarları kuşatan, verimliliği sürekli geliştiren, maliyetleri düşürücü yenilikler yapan, kurum ve kuruluşların büyük ortakları değil, izlenmesi gereken stratejiler konusunda, kimsenin kendileriyle tartışma cesaretini gösteremediği teknokratlardır.

Tarihin her döneminde toprak, sermaye ve bilgi gibi, üretim faktörleri ile iktidar arasında doğru orantılı bir ilişki olmuştur. Dönemin ekonomik ve kültürel özelliklerine göre, gücün kaynağı değişmiştir. Tarım toplumlarında güç, toprak büyüklüğünden kaynaklanıyordu. Toprağı büyük olan ülkelerin üretim gücü de büyük oluyordu. Sanayi toplumlarında birden fazla güç kayması yaşandı. Önce sermaye, ardından da teknolojiyi geliştirenler öne çıktı. Galbraith, kitaplarında gücün teknokratlara kayışını ayrıntılı bir biçimde ele aldı.

Galbraith dünyanın en güçlü iktisatçılarından biri olduğu gibi, en etkili entellektüellerinden de biriydi. Bir sanatçı duyarlılığıyla, yıllar öncesinden, sermayenin bir güç ve egemenlik aracı olmaktan çıktığını görmüştü. O "İnsanlar bundan böyle sefaletin dehşet verici tuzağına düşmeyecekler, geleneksel Kapitalizm ölecek ve Marksizm hayat kaynaklarını kurutacaktır" demişti. Seksenli yılların sonundaki gelişmeler, bilinen Komünist dünyayla birlikte, rekabeti bir savaşa dönüştüren Sanayi Kapitalizmi'nin de sonunu getirdi.

Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçen dünyada güç, büyük ölçüde devlet yöneticilerinden kurum ve kuruluşların vizyon sahibi yöneticilerine geçti. Geçmişin eğitim düzeyi düşük, hesapsız risk almayı seven, sermaye sahibi girişimcilerinin yerini, yeni teknolojik bilgilerle donanmış, hesaplı bir risk peşinde koşan, sermayeden daha çok bilgi sahibi girişimciler aldı.

Yeni yapılanan dünyada, savurganlık, gösteriş tüketimi, tüketim yarışı bütün ülkelerin ortak sorunudur.

Önlem alınmazsa, savurganlığın bedelini bütün dünya çok pahalı olarak ödeyecektir.

Geri dön

Yazdır

Yukarı