Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Yurt Haberler
Bugünkü Yeni Şafak
657'liler Ailesi
Ankara'da Şafak
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

Daha önce hukuki boşluktan endişe duyurak kök hücre araştırmalarını durduran Sağlık Bakanlığı, kök hücre çalışmalarına kısmen izin verecek. Ancak verilecek bu izin bazı kesimler tarafından yeni 'tıbbi etik' tartışmalarına yol açabilir

Yakup Bulut

Sağlık Bakanlığı, bilim adamlarının kök hücre konusundaki çalışmalarını daha rahat yapabilmeleri için yasal düzenlemeyi tamamlamaya çalışıyor. Ancak uzmanlar özellikle son 6 yıldır hız kazanan kök hücre tedavisinin mutlaka ehil ellerde uygulanması gerektiğine, aksi takdirde çok ciddi tabloların görülebileceğine dikkat çekiyorlar. Uzmanlara göre bunun en önemli tehlikesi bu çalışmaların otorite boşluğu nedeniyle gelişi güzel yapılma riskinin olması. Sağlık Bakanlığı insan klonlama (kopyalama) çalışmalarının da temeli olan insan embriyosundan kök hücre çalışmalarına, yeni bir düzenleme ile kısmen izin vermeye hazırlanıyor.

TARTIŞMA BAŞLATACAK

Ancak, daha önce büyük tepkilere neden olan bu işlemin yeni bir tartışma yaratacağı da açık görünüyor.

Embriyoları toplumun tüm bireyleriyle aynı haklara sahip, savunmasız üyeleri olarak gören ve embriyolardan hücre alınmasına itiraz eden bazı kesim kök hücre işlemine de kesinlikle karşı çıkıyor. Düzenlemeler hakkında bilgi veren Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Uzm. Dr. Bekir Keskinkılıç, 1 yıl önce bir genelge ile durdurulan embriyodan kök hücre çalışmalarının, yeniden başlatılacağını, ancak sınırlama getirileceğini söyledi. Keskinkılıç, yeni düzenleme ile embriyodan kök hücre çalışmalarında sınırsız serbestlik olan bir döneme girilmeyeceğini vurgularken, gebeliklerin ilk 10 haftasında elde edilen fetal kök hücrelere izin verileceğini söyledi. Keskinkılıç, ayrıca tüp bebek merkezlerinde suni döllenmede kullanılanın haricindeki embriyoların da kullanılabileceğini anlattı. Embriyodan kök hücre çalışmalarının sınırlarının son şekli, bakanlığın merkez etik ve bilim kurulları tarafından gözden geçirilerek, kısa bir süre sonra bir genelge ile duyurulacak.

Bebeklere sıkı koruma

Sağlıklı doğabilecek bebeklerin embriyo aşamasında tıbbi malzeme olarak kullanılmaması için özellikle sıkı denetim getirileceğini de belirten Keskinkılıç şöyle konuştu: "Hasta bir çocuk var ve onu iyileştirmek için kök hücre nakline ihtiyaç var. Suni döllenme ile doku uyumu tam kardeş oluşturalım. Sonra da o kardeşin hücresinden alalım öbürüne nakledelim. Yani hedef ne olursa olsun bir insanın bir başka insanı tedavi amacı ile de olsa üretilmesi ve hayatının sonlandırılması kabul edilebilir bir süreç değil. Buna onay vermeyeceğiz. Fetal hücre dediğimiz başka kök hücre kaynakları var. 10 haftaya kadar kürtaj yasaldır. İnsanlar eğer istemedikleri bir gebelik varsa çocuğu aldırma hakları var. Buradan bir miktar hücre elde etmemiz mümkün. "

Tüp bebekten faydalanılacak

Kordon kanından embriyonik kök hücre elde etme şansı bulunduğunu da anlatan Keskinkılıç, "Suni döllenme için laboratuarda birden çok döllenmiş yumurta üretirsiniz. Yasal olarak bunlardan bir kısmın da annenin rahmine yerleştirirsiniz. Bunun için bir limit kondu. 3 tane yumurtayı annenin rahmine koyabiliyorsunuz. Bir kısmını da ebeveyn isterse saklarsınız. Bunu yaparken en kaliteli embriyoları seçersiniz. Bu seçim kriterlerini tutturmamış ya da bu nakil dışında fazla kalmış embriyolarımız vardır. Bunların gideceği tek yer çöptür. Bunu kullanmak isteyen araştırmacılar için laboratuar ortamı için cazip."

Kök hücre nedir

Kök hücre birçok dokuda bulunan ve değişerek vücudun diğer dokularını oluşturma yeteneğine sahip hücrelerdir. Tüm hücrelerin yapı taşıdır ve kök hücre elde etmenin yolu, insan embriyolarından geçer. Kök hücrelerin oluşturulmasında insan embriyolarının kullanılması, Amerika ve Avrupa'da büyük tartışmalar yaratan bir yöntem. 'Embriyonik kök hücre', herhangi bir organdan alınan hücrenin gönüllü bir kadından alınıp içi boşaltılan yumurtanın içine konulmasıyla elde edilir. Bu embriyonal hücre, rahimde değil, laboratuvarda çoğaltılır. Elde edilen hücreler hangi organa yerleştirilirse o hücreye dönüşebilir. Ancak bazen bir hastaya uyacak embriyon yapısını bulmak için çok sayıda embriyonun kök hücreye çevrilmesi gerekir. Somatik kök hücreler ise yetişkinlerin kan ve kemik iliğinde bulunuyor. Ancak sayıları çok daha az. Bu hücreler de hasta organa enjekte edilerek tedavide kullanılıyor.

Yeni düzenleme ile bakanlığın haberi olmadan nakil yapılamayacak

Klinik Amaçlı Embriyonik Olmayan Kök Hücre Çalışmaları Kılavuzu'nu yayınlayınca ismini açıklamak istemediği bu profesörlerin kendisine telefon açarak "Bizim için de umut var mı, embriyo çalışmaları yapabilecek miyiz" diye sorduklarını belirten Keskinkılıç, "Sanırım onlar için de sınırlı da olsa vereceğimiz izin sevindirici bir haber olacak" dedi.

Türkiye'de denetim yoktu

Türkiye'de kök hücre konusunda daha önce bir denetim uygulanmazken, embriyonik kök hücre çalışmaları, bazı üniversitelerde yürütülen bireysel çalışmalarla sürdürülüyordu. Bakanlık özellikle omurilik felçlilerine kök hücre naklinde büyük tehlikeler olduğunu tespit etti. Bazı hastaların hayatını tehlikeye sokan operasyonlar tespit eden bakanlık, bazı küçük devlet hastanelerinde de hekimlerin hastaları, yakınlarını ve bakanlığı ayrıntılı bilgilendirmeden kök hücre nakline gittiklerini ortaya çıkardı. Yeni düzenlemelerle bakanlığı bilgilendirmeden nakil kesinlikle yasak olacak.

Felçliler yürütülebiliyor

Öte yandan kök hücrelerle ilgili başarılı çalışmalar yapıldı. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, kemik iliğinden elde edilen kök hücreyi kalbe yerleştirerek kalp kası elde etti. Prof. Dr. Haluk Deda da yine kemik iliğinden elde edilen kök hücreyi Hollandalı felçli bir hastanın beynine yerleştirdi ve hastanın yürümesini sağladı.

Geri dön

Yazdır

Yukarı