Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Bugünkü Yeni Şafak
657'liler Ailesi
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Nar-ı Beyza
Okur Sözcüsü
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

"Bu virüsü yabani ördekler taşıyor, ama ölmüyor. Onların virüse karşı bir bağışıklığı var. Bu ördekler genetik olarak araştırılıyor. Bundan yola çıkarak virüsle oynayabilirsiniz"

Kuş gribi nedir?

'Kuş gribi' grip virüsüdür. Ve esasında sadece kuşlarda hastalık yapan bir virüstür. Yüzün üzerinde grip virüsü vardır. İnsanlarda hastalık yapabilen tip sayısı 15-16 taneyken, bunun hemen hemen geri kalanı kuşlarda hastalık yapar. Kuşlarda ve tüm hayvanlarda grip virüsü görülebilir, ama bu yaşananlar kuşa özgü bir griptir.

Virüs, kuşlara nasıl bulaşıyor?

Grip insandan insana nasıl bulaşıyorsa, kuşlar arasında da öyle bulaşıyor. Bu virüs doğada var. Virüs devamlı döner durur. Ama bu dönüş sırasında bir yerde şekil değiştirir. Diyelim ki bir tip virüs çıktı. Şimdiki numaralandırmayla H5N1. Ama insanlarda ne virüsü var, H3N1 insan tipidir. Virüs insanlarla temas ile rahatlıkla Çin'e, Amerika'ya daha kısa bir sürede gidebilir.

Şimdilik insandan insana bulaşmıyor değil mi?

Şimdilik hayır. 19. yüz yılın başından beri geriye dönüp baktığımızda kuşlarda kuş gribi virüsü olduğu biliniyor.

Peki o dönemde insana bulaşmıyor muydu?

Şöyle bir şey var. Virüs sadece H5N1 tiple sınırlı değil. Diğer tipleri de var. H7, N3, H9'gibi çok tipi var, ama en öldürücü H5N1. Bu virüs şimdiye kadar gelmiş en ağır virüs, kuşların arasındaki en ağır virüs bu.

Bunun göçmen kuşlardan geldiği söyleniyor?

Evet bu durum böyle. Ancak yakaladığı tüm kuşları öldürseydi, o zaman bir nesli yok edebilirdiniz, bu virüsü yabani ördekler taşıyor, ama ölmüyor. Onların bu virüse karşı bir bağışıklığı var. Bu ördekler genetik olarak araştırılıyor. Bu araştırmadan yola çıkarak virüsle oynayabilirsiniz. Böyle olunca da bu virüsün kökünü kıramıyorsunuz. Sadece Çin'de 13 milyar kuşun olduğu tahmin ediliyor. Tüm dünya için bu rakam korkunç. Bu virüsü kökünden yok etmek çok çok zor. Şu anda biliyorsunuz ki bu virüs İnsanları da hastalandırıyor.

Virüsün şekil değiştirmesi korkunç bir şey?

Şu anda öyle, belki daha sonra iyi virüs gelecek. Bunu bilemiyoruz. Tarihe baktığımızda Meksika'da olsun Güney Amerika'da olsun büyük hayvan kıyımlarına neden olmuş virüsler de var. İnşallah daha kötüye gitmez.

Rusya 'Kuş Gribine' karşı aşı bulduğunu iddia ediyor?

Şu an için aşı hayvan için deneniyor. Ama insan için uygulanacak bir aşı yok. Şimdi bu virüs için aşı yaparsanız size hiçbir faydası olmaz. Çünkü bizim korktuğumuz gelecek olası virüs. Yani insandan insana geçebilecek olan virüs. Çünkü virüs sürekli değişime uğruyor.

Hangi mevsimler daha riskli?

Aralık, ocak, şubat ayları hastalık için büyük risk taşıyor.

Bu kadar güçlü bir virüse karşı nasıl bir korunma sağlayacağız?

Kanatlı hayvanlardan uzak duracağız. Temizliğe, yani hijyene çok önem vereceğiz.

Nasıl tanı koyuyorsunuz? Özel hastaneler de test yapılabilir mi?

Normalde grip tanısı konması için çeşitli testle var. Grip tanısı koymak yetmiyor. Bunu ayırmak gerekiyor. Türkiye de Hıfzıssıhha ve İstanbul Tıp Fakültesi bu konuda testler yapıyor. Teşhis edebilmek için balgam, akciğerlerden sıvı ve akciğer parçasına bakılıyor.

Hijyenik ortamlar yayılmayı engeller

Siz Van'da bir süre incelemelerde bulundunuz. İzlenimleriniz neler?

Şu anda orada ki sistem çok iyi yürüyor. Hijyen çok önemli. Bu hijyen imkana bağlı gerçekleşecek. Herkes bu imkanı bulamıyor. Bunu gerçekleştirdiğimiz taktirde ölüm oranı düşecektir. Orada ki halk artık bilinçli. Kuş gribinin öldürdüğünü biliyor ve önlemini artık alıyor. Bana göre hastalık bunun için biraz daha azalacak. Eğitimin yanında maddi imkanlar da çok önem taşıyor. Bu imkan olursa halk evinde daha sağlıklı bir yaşam kuracak.

Ölüm zatürree ve kanamadan oluyor

Hastalık grip gibi seyrediyor değil mi?

Normalde grip hastalığı gibi belirtiler görürsünüz. Bunlar39-40 ateş, boğaz ağrısı, kas ağrısı, öksürük, balgam eklemlerde kaslarda ağrı. Bunlar başlangıç bulgularıdır. Ancak, daha sonra hastalığı erken tedavi etmezseniz, diş etlerinde, burunda, boğazda ve bağırsaklarda kanamalar başlıyor. Artı akciğerlerde ağır zatürree yapıyor. Orada ki dokuyu harap ediyor. O yüzden hastayı solunum cihazına bağlamak zorunda kalıyoruz. Ölüm kanama ve zatürreeden oluyor. Hastalığın gripten hiçbir farkı yok. O yüzden de bazı kriterler çıkarıyorsunuz.. Tavukla oynamış bir hasta yüksek ateş, boğaz ağrısı, öksürük balgam şikayetleri de varsa ne yapacaksınız. Öncelikle kuş gribini düşünmelisiniz. Dikkat ederseniz en son ölen çocuk hasta tavuğu kendisi kesip pişiriyor ve tüm aile yiyor. Hastalık yemekle geçti denilemiyor, olabilir deniliyor. Hiçbir vaka yok ki, şu ana kadar sadece tavuk yediği için hastalansın. Temas önemli.

Artık insana geçiyor

Aylar önce Manyas'ta görülen virüs aynı mıydı?

Tabii, tabii aynı virüs, tüm dünyada görülende zaten aynı virüs.

Peki o dönemler neden ölüm olmadı?

H5N1 virüsü, zaman içinde değişim yaparken biraz yapı değiştirdi. İnsana geçme özelliği kazandı. Bundan önceki virüsler bu kadar güçlü geçmiyordu. Uzakdoğu'ya baktığımızda 97 yılından itibaren yaklaşık 8-9 senedir vaka sayısı 140 civarındadır. Bizde bir anda çok yüksek sayılara çıktı. Ve bir anda çıktı. O yüzden tedirginlik vardı. Niye böyle yavaş bir gidiş varken bir anda ortaya çıktı. Bu da gösteriyor ki virüsün insanlara geçme özelliği artmış. Tabii ki bu virüs o dönemde farkı göç yolu üzerindeydi. Şimdi kuşlar Uzakdoğu'dan geliyor, Rusya üzeriden aşağıya inip gidiyor. Bu süre zarfında oradan değişim olan virüsü getirmiş olabilirler.

Ölümcül seyrediyor

Tavuk vebası ile kuş gribi aynı şey mi?

Kesinlikle aynı. Ama şu anki virüsün tipi farklı. Şu andaki şekli H5N1. Daha evvel H7, N3, H9 vardı. Virüs giderek şekil değiştirdi. 1997 yılından beri kuşlarda görülen, kuş gribi oldukça ölümcül seyrediyor. Mutasyona uğruyor. Yavaş yavaş daha öldürücü oldu.

Evcil hayvanlara bulaşma olasılığı var mı?

Şimdiye kadar evcil hayvanlarda görülmedi. Ancak Uzakdoğu'da yakalanan bir kaplanda bu hastalık görüldü..

Kuş pisliğinden bulaşır mı?

Maalesef kuşlar virüsü dışkılarıyla saçıyor. Bir dışkı da milyarlarca virüs var.

Virüs 7 ay yaşıyor

Hiçbir sağlık güvencesi olmayan hastalar ne yapacak?

Şimdi Sağlık Bakanlığı'nın yayınlamış olduğu bir protokol var. Devlet hastanın tüm masraflarını üstleniyor.

Sebze ve meyvelerle bulaşır mı?

Sirkeli limonlu suda 20 dakika bekletmekte yarar var. O zaman risk tamamen kalkar.

Yazın virüsün etkisi ne kadar?

Yazın yayılma hızı bu kadar değil. Yaz aylarında bu vakalar azalmakla birlikte devam ediyor. Güneş ışığının öldürücü etkisi var, ama tam öldürmüyor. Virüs 7 ay ortamda kalabiliyor.

Su kaynaklarında da tehlike var mı?

Suda da virüs yaşayabilir, ama şu anda içtiğimiz su açısından düşünürsek böyle bir durum yok. Su zaten klorlanıyor. Virüslerin klorlu suda yaşama sahası yok.

Hastalık nüksetmiyor

Tamiflu nasıl kullanılıyor?

Hastalıkta kullanılan Tamiflu antiviral bir ilaç. Yani bu ilacı normal virüs taşıyan bir insanda da kullanıyorduk. Bu ilaç H5N1' e karşı üretilmiş bir ilaç değil. İlaç virüsü öldürüyor. Ancak, ilacın hastalığın belirtileri görülmesinden 24-48 saat süre içinde alınması gerekiyor.

Hastalara nasıl bir tedavi uygulanıyor?

Tamiflu sabah- akşam beş gün boyunca kullanıyorsunuz. Ama bir taraftan da biz destek tedavisi uyguluyoruz. Hastanın beslenmesini sağlıyorsunuz, solunum desteği sağlıyorsunuz, kanaması varsa kanamayı engelliyorsunuz.

Taburcu olan bir hastanın yeniden kötüleşmesi söz konusu mu?

Hayır, hastalığın tekrar nüksetmesi diye bir şey yok.

Domuzlar da tehlike saçıyor

Dünya Sağlık Örgütü 97 yılından beri salgın endişesi taşıyor. 1918 yılında ortaya çıkan 'İspanyol Gribi' dediğimiz salgının ve tüm dünyada tarihdeki hemen hemen büyük salgınların kuş gribinden kaynaklandığı düşünülüyor. Bunlar yapı değiştiren virüsler. Normal grip virüsünün de ufak bir yapı değişikliği var. Esas büyük yapı değişikliklerinin kuşlarda görülen virüslerde ki yapı değişiklikleri olduğu söyleniyor. Bir de şu var. Eğer bir domuz, hem kuş gribiyle hem insan virüsü gribiyle aynı anda enfekte olursa bu mutasyon onda da gerçekleşebilir. Domuzdan da hastalık yayılabilir. Bunlara da dikkat edilmesi gerekiyor.

Geri dön

Yazdır

Yukarı