Afganistan’da Taliban hükümeti birinci yılını doldurdu. Geçen yıl 15 Ağustos’ta başkent Kabil’de yönetimi ele geçiren Taliban güçleri, dışarıda diplomatik tecridle, içeride de ekonomik krizin yol açtığı insani dram ve terör olaylarıyla boğuşuyor. İktidara geldiği ilk andan itibaren yönetiminin uluslararası sahada tanınmasını talep eden Taliban’ın çabaları sonuçsuz kaldı. Bugüne kadar Afganistan’ın yeni hükümetini hiçbir ülke tanımadı. Asayişin önemli ölçüde iyileştiği ve suç oranlarının düştüğü ülke, kısa sürede iktisadi ve insani krizin girdabına kapıldı. Taliban idaresi bu süreçte insan hakları ihlalleri ile sağlık, eğitim, ekonomi ve ziraat gibi pek çok alanda önemli sorunlarla karşı karşıya kaldı. Uluslararası finans kuruluşlarının fonlara erişimi kestiği ülkede yoksulluk ve işsizlik hızla arttı. Aynı zamanda arka arkaya yaşanan terör saldırıları, Taliban idaresinin başa çıkması gereken bir başka sorun oldu. Son 1 yılda ülke genelinde çoğu DEAŞ tarafından 100’den fazla bombalı ve silahlı saldırı düzenlendi.
DİPLOMATİK TECRİD
KAYNAKLARI BLOKE EDİLDİ
Daha önce Afgan yönetiminin bütçesinin üçte ikisinden fazlasını fonlayan Batılı ülkeler, Taliban’ın iktidara gelmesi sonrası tüm yardımlarını dondurdu. Çoğu uluslararası kurum ve kuruluş ülkeden ayrıldı. Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve ABD Merkez Bankası, Afganistan’ın uluslararası fonlara erişimini keserken; Washington, Taliban’ın Kabil’e girişinden iki gün sonra, daha sonra bir kısmı serbest bırakılacak olan Afganistan Merkez Bankası’nın yaklaşık 10 milyar dolarlık kaynağını dondurdu. Böylece ülke ekonomisi krize sürüklendi. Bankacılık sistemi neredeyse çöktü. Binlerce iş yeri kapanmak zorunda kaldı. İşsizlik, fakirlik ve açlık alarm verici seviyelere ulaştı. BM raporlarına göre, ülke nüfusunun yarıdan fazlası yardıma muhtaç durumda. Benzer şekilde, yetersiz beslenme, kızamık, çocuk felci gibi birçok hastalıkta artış meydana gelirken, sağlık kuruluşları da imkansızlıklarla boğuşuyor.
YOĞUN GÖÇ VERDİ
Amerikan fiyaskosunun fotoğrafları
ABD yönetimi, 20 yıllık işgalin ardından kendisine güvenen Afganları yüzüstü bırakarak adeta ülkeden kaçtı. 14 Ağustos günü Taliban’ın başkente yaklaşması üzerine ülkeden ayrılmaya çalışan Afganlar, Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'na akın etti. ABD’nin tahliye uçaklarına binemeyen Afganlardan bazıları uçakların tekerlek kapaklarına asıldı. Uçakların kalkmasıyla mültecilerden bazılarının yere çakılma anları objektiflere yansıdı. ABD’nin süreci yönetememesi sonucu havalimanında yaşanan kaos ve izdiham görüntüleri de günlerce uluslararası medyada eleştirilere neden oldu. ABD’nin en uzun savaşı, fiyasko bir çekilme ile son buldu ve tarihe kara bir leke olarak kazındı.
‘İyilik Trenleri’ yaraları sardı