Bir şiir antolojisinin 'bilinçli' yanılgıları

Hiçkimse, antoloji hazırlayıcılarının subjektif karakterli beğenilerinden, ideolojik yönelimlerinden ve seçme yaparken açığa çıkabilecek muhtemel fikr-i sabitlerinden sonuna kadar sıyrılmasını beklememeli. Bu anlamda her antoloji, o çalışmayı hazırlayan(lar)ın rengini taşıyacaktır/taşımalıdır.. Bununla birlikte, örneğin bir şiir antolojisinin, o dilin verimlerinin oluşmasında vasatın üstünde bir katkıda bulunmuş her şairi 'görmek' ve dahası 'gözetmek' mecburiyeti, bizim antolojiler üzerindeki hakkımız olmalı, diye düşünüyorum. Hiç olmazsa, asgari bir objektivite yani..

Yılmaz Odabaşı'nın hazırladığı, Sosyal Araştırmalar Vakfı'nın katkılarıyla Scala Yayıncılık tarafından yayımlanan "Son Çeyrek Yüzyıl Şiir Antolojisi" adlı 640 sayfalık 'antoloji'yi incelediğimde, yukarıdaki kanaatlerimin bir kez daha pekiştiğini söylemeliyim.

1975-2000 dönemini kapsayan ve 203 şairi içeren söz konusu antolojinin "Önsöz"ünde, Odabaşı'nın gerek antolojilerle, gerekse son 25 yılın şiiriyle ilgili birçok değerlendirmesine katıldığımı zikretmeliyim öncelikle. Öte yandan, eksik ve yanıltıcı bulduğum, yer yer hiç paylaşmadığım ve koyu bir 'kör bakış' numunesi sayılabilecek yaklaşımların varlığından da hayli rahatsızlık duyduğumu belirtmeliyim.

Örneğin, 70'lerden bugüne 79 dergi ismi tek tek sıralanırken, 'bu yaka'ya ait yalnızca Dergâh'ın anılması, büyük eksiklik/haksızlık. Yine, son 25 yıl içinde varlık gösterdikleri iddia edilen yaklaşık 500 imzadan, liste hâlinde dökümü yapılan 300 küsur şairin ancak 10 kadarının 'bu yaka'nın isimleri oluşu da.. Arif Ay, Hüseyin Atlansoy, Necat Çavuş, Ömer Erdem gibi listeye alınan şairlerin, en iyimser tahminle, Odabaşı'nın, "Kimilerinin şiirleri hakkında net bir fikir edinemediğim" biçimindeki 'özrü kabahatinden büyük' itirafının kurbanı olarak 'antoloji'de şiirleriyle yer bulmadıkları anlaşılıyor. Son 25 y ılı kapsayan bir antolojide mutlaka yer alması veya en azından bu tür bir listeye dahil edilmesi gereken onlarca isim varken; örneğin, Arif Ay gibi bir şair hakkında dahi 'fikir sahibi değilseniz', büyük iddialarda bulunmanız ve kendinden emin görüşler serdetmeniz (Öküz, Temmuz 2000) olur şey değil!.. Ne diye 'antoloji' hazırlıyorsunuz ki?!

Kaldı ki, sözünü ettiğim yaklaşımı mumla aratacak ve tipik bir 'algı zaafiyeti'nin ürünü olarak anlaşılabilecek değerlendirmelerle karşı karşıyayız bu 'antoloji'de; hem de 'bilinçli' bir 'yok sayma' tercihinin eşliğinde.. Yılmaz Odabaşı'nın, adına, sanat estetiği ve poetik literatür hilâfına "Siyasal İslâm Şiiri" -ne demekse?!- dediği ve Necip Fazıl ile birlikte harcını karmakla/estetik tercihleriyle beslemekle âdeta suçladığı Sezai Karakoç ve Cahit Zarifoğlu'nun bu çizgide görülerek o küçük hesaplar neticesinde sözüm ona yokluğa mahkûm edilmeleri, bu antolojiyi de 'kör bakış' mağduru ve 'özürlü'ler arasına katmamıza yeter sebeptir.. İdeolojik dürtülerle, şiiri/şairi 'siyasal' kategoriler dahilinde tanımlamanın acınası hâli okunuyor bu tavırda da..

Bay Odabaşı'nın "İslâmcı" (!) şairler arasından seçebildiği sadece 4 şair, "Son Çeyrek Yüzyıl Şiir Antolojisi"ne girebilme başarısı (!) göstermiş: İsmet Özel, Ebubekir Eroğlu, Mehmet Ocaktan, İhsan Deniz.. "İslâmcı şairler" (!) adına ne büyük bahtiyarlık bu!.. Nasıl sevindik bilemezsiniz!..

Yılmaz Odabaşı, "üç ayda tamamladığını" söylediği 'antoloji'siyle yanlılığını, tarafgirliğini açık ediyor ve ne yazık ki, özellikle seçmeleriyle asgari objektivite ölçütlerinden de habersiz olduğunu göstermiş oluyor. Kendi payıma Sezai Karakoç, Cahit Zarifoğlu gibi, son 25 yıl içinde Türkçe'nin en derinlikli şiir damarlarını oluşturmuş ve fakat 'sudan' bahanelerle bu antolojide yer bulamamış şairlerin varlığı ortadayken; gerekçesi ne olursa olsun, ismime/şiirlerime yer verilmesini 'zül' kabul ediyor ve bunun gibi tüm 'yok sayma' ameliyelerini şiddetle kınıyorum!. Ne demiştik: Gericilik kabuk bağlıyor!..