Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin onuncu maddesi gereğince, ifade özgürlüğünün, hukuki ve anayasal düzenlemelerle daha güçlü bir şekilde garanti altına alınmalıdır. Bu çerçevede, görüşlerinde şiddet çağrısı olmamasına rağmen yargılanan ve tutuklanan kişilerin durumu değerlendirilmelidir.

Sivil toplum kuruluşlarının gelişmesini teşvik edecek ve bu kuruluşların ifade özgürlüğünü daha güçlü bir şekilde güvence altına alacak anayasal ve hukuksal düzenlemeler yapılmalıdır.

Yargı öncesi gözaltı koşulları konusundaki yasal düzenlemelerin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin maddeleri, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin içtihatı ve işkenceyi önleme komitesinin tavsiyeleriyle uyumlu hale getirilmelidir.

İnsan hakları ihlallerinin tamiri için fırsatlar yaratılmalıdır.

Ülkeler ve uluslararası örgütlerle işbirliğine girerek, adli makamların insan hakları konusundaki eğitimi artırılmalıdır.

Devlet güvenlik mahkemelerinin uluslararası standartlara uygun hale getirilmesi de dahil olmak üzere, yargının işlevi ve etkisi iyileştirilmelidir. Özellikle hakim ve savcıların, AB mevzuatı konusundaki eğitimi, insan hakları alanında da yoğunlaştırılmalıdır.

İdam cezasına ilişkin moratoryum sürdürülmelidir.

Türk vatandaşlarının ana dillerinde televizyon ve radyo yayınları yapmalarını engelleyen yasal düzenlemeler kaldırılmalıdır.

Bölgesel farklılıkların giderilmesi, tüm vatandaşlara yönelik ekonomik, sosyal ve kültürel imkanların genişletilmesi ve özellikle güneydoğu Anadolu bölgesindeki durumun iyileştirilmesi için, geniş kapsamlı bir yaklaşım benimsenmesi gerekmektedir.

ORTA VADELİ HEDEFLER

Türkiye'nin 2004 yılına kadar gerçekleştirmesi gereken değişiklikler ise, belgenin orta vadeli hedefler başlığı altında yer alıyor. Buna göre:

Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi görüş, felsefi inanış ve din farkı gözetmeksizin, tüm vatandaşların temel hak ve özgürlükleri güvence altına alınmalıdır. Medeni hukukun işlerliği garanti altına alınarak, inanç özgürlüğü geliştirilmelidir.

Bütün vatandaşların hak ve özgürlüklerini, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlükler Sözleşmesi'nin öngördüğü şekilde garanti altına almak amacıyla anayasa gözden geçirilmelidir. Bu yasal reformların uygulanması garanti altına alınmalıdır.

İdam cezasının kaldırılması ve bunun için Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6 numaralı protokolü imzalanıp, onaylanmalıdır.

"Uluslararası medeni ve siyasi haklar sözleşmesi"nin, "ilgili protokolünün" ve "ekonomik, sosyal ve kültürel haklar sözleşmesi" TBMM'de onaylanmalıdır.

Cezaevi koşulları iyileştirilmelidir.

Milli Güvenlik Kurulu'nun, hükümet için danışma organı şeklinde tanımlanan anayasal rolünün, AB'deki uygulamayla uyumlu hale getirilmelidir.

Güneydoğu Anadolu bölgesinde uygulanan olağanüstü hal kaldırılmalıdır.

Etnik kökenleri ne olursa olsun, tüm vatandaşların, kültürel farklılıkları ve kültürel hakları garanti altına alınmalıdır. Eğitim alanı da dahil olmak üzere, bu haklardan yararlanılmasını engelleyen hukuki engellerin kaldırılması, Türkiye'nin AB'ye tam üyelik müzakerelerine başlaması için yerine getirmesi gereken değişiklikler olacak. Sözkonusu belge son olarak, Romano Prodi başkanlığında toplanacak olan Avrupa Komisyonu üyeleri tarafından 8 Kasım tarihinde ele alınacak.

KOPENHAG KRİTERLERİ

Aday ülke, demokrasinin, hukukun üstünlüğünün, insan haklarının ve azınlık haklarının garanti altına alınmasını sağlayacak kurumları oluşturmalıdır.

İşleyen bir piyasa ekonomisine sahip olmalı ve bu ekonomiyi, AB içindeki rekabet ve piyasa güçleriyle başa çıkabilecek hale getirmelidir.

AB üyeliğinin gerektirdiği şekilde siyaset, ekonomi ve ortak para birimi alanlarındaki kriterlerin yerine getirilmesi için gerekli şartları sağlamalıdır.