Şen şakrak komisyon

ANKARA- Anayasa'nın siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştıran 69, milletvekili özlük haklarını düzenleyen 86. ve cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili 101. maddelerinin Anayasa Komisyonu'ndaki görüşmelerine tartışma ve fikir ayrılıklarıyla başlandı. Komisyon toplantısında hükümet ve muhalefet partileri, üç maddenin de birleştirilerk ele alınmasını benimserken, maddelerin hangi yöntem ve sıra ile ele alınacağı tartışmalara neden oldu. Muhalefet, değişiklik paketinin madde sırasına göre; 69, 86 ve 101 olarak ele alınması gerektiğini belirtirken, hükümet ortakları maddelerin Meclis'e geliş sırasına göre ele alınmasında ısrar etti. Maddelerin sırasıyla 101, 86 ve 69 olarak ele alınmasını isteyen hükümet ortakları, kendi içlerinde de birbirine düştü. MHP milletvekillerinden bazıları ve DSP'li Mehmet Özcan muhalfetle birlikte hareket etti. Hükümet ortakları DYP'nin halk oylaması teklifinin ise bu maddelerin görüşülmesinden sonra ele alınmasını istedi. Komisyon Başkanı ANAP'lı Ertuğrul Yalçınbayır, hükümet ile muhalefet arasında tartışmaya neden olan görüşme şekli konusunda uzlaşmaya varılamaması sebebiyle oylamadan vazgeçip geneli üzerinde görüşmelere geçilmesine karar verdi. Sıralama tartışması böylece muhalefetin galibiyeti ile sonuçlandı.

Hem nalına hem mıhına

DSP İzmir milletvekili Mehmet Özcan, 101. maddede öngörülen değişikliğin mevcut cumhurbaşkanı ile doğrudan ilgili olduğunu belirtti. 5 yıllığına seçilen ve ikinci kez seçilme imkanı bulunan cumhurbaşkanının tarafsızlığını yitirebileceğini, geniş olan yetkilerini baskı aracı olarak kullanabileceğini belirten Özcan, bir kişi için anayasal düzenleme yapmanın ve istikrarı bir kişiye bağlamanın demokrasi ile bağdaşmayacağını kaydetti. Özcan, "Bu ancak padişahlık için geçerli olabilir" dedi. 69. maddenin değiştirilerek siyasi partilerin kapatılmasının zorlaştırılmasını öngören teklifinin yasalaşmasının çok vahim bir yanlışlık olacağını da savunan Özcan, ülkenin bütünlüğüne, laik düzenine karşı oluşacak siyasi partilerin kapatılma korkusu duymayacaklarını ileri sürdü. DYP'li Mehmet Sağlam da, tekliflerin koalisyon ortağı partilerin genel başkanlarının imzalarıyla getirilmesi ve "imzaların arkasında durulacaktır" şeklindeki açıklamaların demokrasi adına talihsizlik olduğunu söyledi.

Şahin 1982 Anayasası'nı eleştirdi

FP milletvetkili Mehmet Ali Şahin ise 1982 Anayasası`nın, toplumsal bir mutabakatı yansıtmadığını, çağın gerisinde olduğunu, bu nedenle 5 kez değişikliğe gidildiğini belirtti. "Anayasa değişiklikleri daha geniş bir paket halinde ve Partilerarası Uzlaşma Komisyonu tarafından getirilseydi, bugünkü tartışmalar yaşanmazdı" diyen Şahin, cumhurbaşkanı seçimi yaklaştığı için 3 maddelik bir değişikliğin gündeme getirildiğini, teklifler arasında da bir bağlantı olmadığını kaydetti. Milletvekillerinin özlük haklarını düzenleyen 86. maddede öngörülen değişikliğin gerekli olabileceğini, ama bu şekilde bir düzenlemenin doğru olup olmadığının tartışılacağını belirten Şahin, değişiklik teklifinin diğer önerilerle birlikte getirilmesinin kamuoyunda çok büyük duyarlılığa neden olduğuna işaret etti.

'Partileri güçlendirmek lazım'

FP Milletvekili Şeref Malkoç ise demokrasiyi güçlendirmek için siyasi partileri güçlendirmek gerektiğini dile getirdi. Malkoç, suç işleyenlerin partilerden ayıklanması gerektiğini, ancak 69. maddedeki mevcut düzenlemenin demokrasi için bir tuzak olduğunu söyledi. Bu tuzağa fırsat verilirse, bugün FP`nin başına elen kapatma davasının yarın bir başka partinin de başına gelebileceğini kaydeden Malkoç, 6. fıkradaki değişikliği olumlu bulduklarını ancak, 7. ve diğer fıkralarda da değişiklik yapılmasını istediklerini belirtti.

DYP-Yalçınbayır kavgası

Değişiklik tetkliflerinin hangi sıra ile ele alınacağına ilişkin tartışmalar sürürken DYP'li Komisyon üyeleri Anayasa'nın 69. ve 86. maddeleri ile ilgili değişikliğin 101. maddenin oylanmasından bir kaç gün sonra ele alınması için bir teklif verdi. Yalçınbayır, önergenin tekrir-i müzakere anlamı taşadığını, ancak yeterli imza bulunmadığı gerekçesiyle bu önergeyi işlemeye koymadı. Bunun üzerine DYP'li komisyon üyeleri ile Yalçınbayır arasında sert tartışmalar yaşandı. Daha sonra Anayasa'nın 69. maddesiyle ilgili görüşmelere geçildi.

Arınç: 5+5 değil, 7+5

FP Grup Başkanvekili Bülent Arınç, Cumhurbaşkanı Demirel'in yeniden seçilmesi durumunda 5 artı 5 değil, 7 artı 5 yıl görev yapacağını ifade ederek, bunun hukuka uygun olmadığını söyledi. Komisyon üyesi olmamasına rağmen söz alan Arınç, Anayasa değişiklik paketiyle ilgili görüşmeler süresince FP'nin pazarlık yaptığı şeklinde bir izlenim oluşturulmak istendiğini belirterek; "Oysa bu teklif bize hükümetten gelmiştir. Sayın Ecevit, Demirel seçilmezse kaos çıkar, rejim için tehlike olur diyor. Ne kaosu, ne bunalımı. Zaten Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin kaos ve bunalıma yol açmaması için 1982 Anayasası oldukça açık hükümler getirmiştir" dedi.

Ilıcak: Krizin nedeni Ecevit

Komisyonda konuşan FP Milletvekili Nazlı Ilıcak da Anayasa'nın 69 ve 86. maddelerin 101. maddenin geçirilebilmesi için promosyon madde olarak konduğunu vurgulayarak, "Bu değişiklik tekliflerinin hükümet tasarısı olarak gelmesi milletvekillerinin iradelerine ipotek koymuştur. Cumhurbaşkanlığ konusundaki krizin mimarı Sayın Ecevit'tir. 101. madde Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin krize yol açmaması için konmasına rağmen Sayın Ecevit, Demirel'i dayatarak krize neden olmuştur" dedi. Türkiye'de Anayasa değişikliklerinin bu güne kadar Avrupa'nın baskısı ile yapıldığını belirten FP Milletvekili Cemil Çiçek, Anayasa değişikliklerinin konfeksiyonculara taksit öder gibi yapılmasının yanlış olduğunu vurgulayarak, "Demirel'in istikrar için gerekli olduğu söyleniyor. Diyelim ki 101. maddede istikrar için anlaştık. Peki Azrail'le irtibatınız ne olacak?" dedi.

Bu işler RUTİN değil

Anayasa değişiklik paketi üzerindeki görüşmelerde birbirinden ilginç diyaloglar yaşandı. İşte Komisyon'un dün ilk oturumundaki birbirinden bazı anekdotlar
M. Ali Şahin (FP): Sayın Başkan, sözlü olarak üç teklifin birleştirilerek ele alınmasını teklif ediyoruz.
Ayvaz Gökdemir (DYP): Neyi birleştiriyoruz? Bunu açıklığa kavuşturun lütfen.
Ertuğrul Yalçınbayır (Başkan): Yöntemi tekrar açıklayalım. Çünkü bu işler rutin işler değil.
Ayvaz Gökdemir: Adeta bayram namazı gibi. Yılda sadece iki defa kılınıyor.
Yasin Hatipoğlu (FP): Sayın Başkan, komisyon üyesi değilim ama söz istiyorum.
Ertuğrul Yalçınbayır: Komisyon üyesi değilseniz usül tartışmasına giremezsiniz.
Mehmet Sağlam (DYP): Sayın Hatipoğlu, siz Adalet Komisyonu üyesisiniz. Oraya geldiğimizde herkes konuştuktan sonra söz verdiler. Yerimizi bile değiştirdiler. (Kahkahalar)
Mustafa Kamalak (FP): Yazılı olarak tekliflerin birleştirilmesini öneriyorum.
Zeki Sezer (DSP): Biz neye oy verdiğimizin farkındayız. Meclis'e geliş sırasına göre oylanmasını istiyoruz.
Ertuğrul Yalçınbayır: Bu dediğiniz yöntemle ele alırsak Orman Kanunu'nda Cumhurbaşkanına gelmiş oluruz ki ben buna oy vermem.
Mehmet Özcan: Anayasa Mahkemesi(!)'nin değerli üyeleri.. (Kahkahalar) Düzelitiyorum efendim. Anayasa Komisyonu'nun değerli üyeleri. Bu anayasa değişikliğinin muhatapları bellidir. 5+5'in muhatabı Demirel'dir.
Mustafa Kamalak: Burada yapacağımız değişiklik, Avrupa'da top koşturan takımlarımız başarısı gibi bizim için de önemli bir gurur kaynağı olacaktır.
Işın Çelebi (ANAP): Hangi takım Sayın Kamalak?
Mustafa Kamalak: Sizin takım efendim, sizin takım.
Işın Çelebi: Adanı söyleyin efendim, Galatasaray.
Fahrettin Kukaracı (FP): İstikrar tek kişiye bağlanıyor. Allah gecinden versin. Demirel'e bir şey olsa, istikrar bozulacak mı? Size tırmak içinde iki söz okuyacağam: "Bir kişi ik defe Cumhurbaşkanı seçilemez. Demokrasinin temelleri ile oynanmaz. bu kapı bir kere açılırsa sonu gelmez."
Ayvaz Gökdemir: Kimin sözüymüş efendim?
Fahrettin Kukaracı: Sayın Demirel'in.
Yasin Hatipoğlu: Efendim. o dündü. (Kahkahalar)
Sadık Yakut: Siyasi partiler'e kırmızı kartı halk gösterir, halk takdir eder. Bunu yeride seçim sandığıdır. Subjektif kriterlerle parti kapatılmasını kınıyorum. 69. maddedeki değişikliği olumlu buluyorum. 5+5 kabul edildiği takdirde bu yetkilerle Sayın Cumhurbaşkanı'nın yetkilerini suistimal edeceği endişesini taşıyorum. 101'i doğru bulmuyorum. Ama parti kararına uyarak olumlu oy vereceğim. (Kahkahalar)
MHP'liler Yakut'u uyarıyor: Parti kararı değil parti eğilimi olarak düzelt.