Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'nın (TPAO), 1968'den bu yana Marmara Denizi dibinde, petrol ve doğalgaz aramalarına yönelik yaptığı çok sayıda araştırma, üç uzman tarafından 'Marmara'nın Depremselliği' bağlamında yeniden yorumlandı. Çalışma, Muzaffer Siyako, Taner Tanış ve Fuat Şaroğlu tarafından "Marmara Denizi'nin Aktif Fay Geometrisi" başlığıyla Bilim ve Teknik dergisinin Mart 2000 sayısında da yayımlandı. Çalışma ile İstanbul'u en az 7.7 magnitüdünde etkileyecek bir depreme kaynaklık edeceği iddia edilen 'tek bir fayın' Marmara denizinde olmadığı tespit edildi.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) grubu diye bilinen, başta Prof. Celal Şengör olmak üzere Prof. Ahmet Ercan, Prof. Aykut Barka ve Şengör'e atıfta bulunan Fransız Prof. Pishon'un, Körfez'den başlayarak Marmara denizini boydan boya kateden 150 kilometrelik tek bir kırık olduğu, burada bir kopma olması durumunda 7.7 ila 8 Richter'lik bir depremin kaçınılmaz olduğu tezinin, bilimsel dayanaktan yoksun olduğu belirtildi. Bu bilimadamları, tezlerini güncel verilere değil, tarihsel depremlerle ilgili arşiv bilgilerine dayandırmakla tanınıyor.

İstanbul Üniversitesi'nden Prof. Şener Üşümezsoy ise, Kuzey Anadolu Fayı'nın, kinematiği gereği, İstanbul'da etkili olamayacağını tekrarladı. ABD'deki MİT Üniversitesi'nden Prof. Nafi Toksöz de 'depremin doğuya doğru hareket ettiği' varsayımı ile İstanbul'un tehlikede olmadığını ileri sürmüştü.

TPAO: Fay yekpare değil, 4 parça...

TPAO'nun 1968'den beri yaptığı deniz araştırmalarını güncelleştirerek yayınladığı sözkonusu raporda, İTÜ grubu ve Le Pishon'un iddiasının aksine, Kuzey Anadolu Fayı'nın (KAF), Marmara denizi içinde yekpare bir uzantısının olmadığı, aksine "aralı-aşmalı" sıçramalar yaparak 4 ayrı segmente (parça) ayrıldığı, fay haritaları üzerinden yapılan sismik ve jeolojik kesitlerle ortaya konuldu. Başından sonuna kadar 'tek fay' görüşünü reddeden çalışmada özetle şu gürüşe yer verildi: "Yer yer 1200 metreye varan çukurlukların geliştiği bu havzayı tek bir fay segmentiyle oluşturmak oldukça zordur. Haritadan ve sismik kesitlerden görüldüğü gibi, Marmara'yı etkileyen Kuzey Anadolu Fayı'nın yanısıra, onunla ilişkili Kuzey ve Güney Kenar Fayları'yla çok sayıda küçük ölçekli fay bulunur. Kuzey Anadolu Fayı, İzmit Körfezi'nden Gaziköy'e kadar olan bölümde tek bir çizgi halinde olmayıp, doğrultu değişmeleri de olan ve birtakım sıçramalar yaparak uzanan dört ayrı segmentten oluşur."

Raporun sonuç bölümünde, adı geçen bilimadamlarının görüş ve iddialarına da tek tek yer verilerek özellikle 'tek fay' tezinin ısrarlı savunucuları Şengör ve Le Pishon'a yönelik olarak şu değerlendirme yapıldı: "Marmara denizinde Kuzey Anadolu Fayı, Le Pishon ve diğerlerinin belirttiği gibi tek bir faydan oluştuğu da görülmüyor. Yukarıda da tanımlandığı gibi birbiriyle ilişkili fakat sıçramalar yapan dört ayrı segmentten oluştuğu gözleniyor."