Hatay ve Halep kardeştir

Hatay'a ilk defa yetmişli yılların ilk yarısında Erzurum İşletme Fakültesi'nin son sınıf öğrencileri için düzenlediği bir geziyle gitmiştim.

Otuz yıl sonra Hatay'a tekrar gittiğimde, bütün Anadolu şehirleri gibi, çok değişmemiş olduğunu gördüm. Anadolu insanı, başarısızlıklarının günahını başkalarına yükleyerek, sorumluluktan kurtulamaz.

Almanya ve Japonya, İkinci Dünya Savaşı'nda yerle bir olmasına rağmen, savaşın yıkıntıları arasından doğrularak, biri dünyanın ikinci, diğeri de üçüncü ekonomisi olmayı başardı.

Türkiye ise, son dünya savaşına girmediği gibi, savaş sırasında en sağlam ekonomiye sahip ülkelerden biriydi. Elli yılda bırakın Almanya'yı Güney Kore'nin gösterdiği ekonomik başarıyı bile gösteremedi.

Anadolu girişimcisi üretmenin gücünü seksenli yıllarda dünyaya açılarak keşfetti. Üretmenin coşkusunu duyan girişimcilerden biri de Adana'nın önde tavuk ve yumurta üreticilerinden Süleyman Çalışkan.

Ben Çalışkan'la seksenli yılların ilk yarısında tanıştım. O yıllarda kiralık bir yerde yem üretimine başlamıştı. Şimdi Hatay'da yabancı sermayeyle kurulmuş, ancak başarılı olamamış, 1.600 dönümlük bir tavukçuluk işletmesini ekonomiye yeniden kazandırdı.

Birkaç yıl önce Yimpaş Yönetim Kurulu Başkanı Dursun Uyar, Çalışkan'ı Ekonomi Vitrini grubunun kurucuları Kamuran Abacıoğlu ve Seyfullah Türksoy'la tanıştırırken, "Türkiye'nin en büyük tavukçusu" demiş.

Çalışkan, "O yıllarda bırakın Türkiye'yi Adana'nın bile önde gelen tavuk ve yumurta üreticileri arasında yer almıyorduk" diyor. Ancak Hatay'daki büyük tavukçuluk tesisleri sıralamadaki yerini değiştirmiş. Şimdi Adana ve Hatay'da önemli tavuk ve yumurta tesislerinin sahibi.

Hatay yeryüzünün en zengin bölgelerinden biri olan Amik ovasında bir Akdeniz şehri. Ova Türkiye'deki pamuğun dörtte birini üretiyor. Ancak iplik, dokuma ve konfeksiyon sektörü gelişmemiş. Çünkü, Hatay'ın yüz kilometre ilerisindeki Halep ve Adana'yla ticari bağları çok zayıf.

Hatay bugünlerde Suriye ve Türkiye arasında geliştirilmeye çalışılan ticari ilişkilerin odak noktası olabilir. Hatay Türkiye'nin Suriye, İsrail, Ürdün ve Lübnan'a açılan ana kapısı. Bölge ülkelerine, kara, demir ve deniz yollarıyla bağlı.

Türkiye'nin başta Suriye olmak üzere bölge ülkeleriyle ticaret hacminin büyütülmesi ekonomiye olduğu kadar barışa da büyük katkıda bulunur. Barışa giden yol ticaretten geçer. Ticari bağları güçlü olan ülkeler birbirleriyle savaşmaz.

Bedizzaman'ın "Bitlis ve Tiflis kardeştir" dediği gibi, "Hatay ve Halep kardeştir."

Globalleşen bir dünyada Halep'siz, Beyrut'suz, Kudüs'süz, Bağdat'sız, Tiflis'siz bir Türkiye düşünülemez.