RTÜK yasasında yapılan değişiklikle yerel radyo ve televizyonların susturulmasının ardından aynı yasayla şimdi de internet kıskaca alınmak isteniyor. Tasarının 27. maddesi ile 5680 sayılı kanuna şu eklenen madde, internet yayınlarının Basın Kanunu prosedürü içerisinde yapılmasını öngörüyor. Maddede, "Bu kanun hükümleri bilişim teknolojileri ve internet ortamında sayfa açılması veya elektronik gazete, elektronik bülten vb. suretiyle yayınlanan her türlü yazı, resim, işaret, sesli veya sessiz görüntü, ileti ve benzerleri hakkında da uygulanır" deniliyor. İlgili madde kabul edilirse, internet RTÜK tarafından denetlenmekle kalmayacak, internetteki yayınları Basın Kanunu'na tabi tutulacak.

Web sitelerinin Basın Kanunu'na tabi tutulması halinde, site açmak isteyenlerden, dergi veya gazete çıkarmak için gerekli olan yasal prosedürleri tamamlaması istenecek. Basın Kanunu'na göre, yayıncıların en az lise mezunu ve 21 yaşından büyük bir yazıişleri müdürü göstermesi, sabıka kaydı, nüfus cüzdanı sureti, ikametgah senedi ve diploma gibi birçok formaliteyi tamamlaması lazım. Ayrıca, internetin Basın Kanunu'na tabi tutulması halinde yayınların iki nüshasının her gün kaymakamlık veya valiliğe teslim edilmesi gerekecek. İçeriğin anlık olarak değiştiği ve bir sitede yüzlerce web sayfası bulunduğu düşünüldüğünde, bunun imkansız olduğu ifade ediliyor. Diğer yandan, yasada internet yayınları için ek 9. madde dışında hiç bir açıklama bulunmaması ticari şirketlerin web sitelerinin durumunu gündeme getirdi.

İnternet Üst Kurulu ne iş yapacak?

Öte yandan, Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde İnternet Üst Kurulu bulunmasına rağmen, internetin denetiminin, Radyo ve Televizyonları denetlemekle görevli olan ve internetle hiç ilgisi olmayan bir kuruma verilmek istenmesi bilişim sektörü tarafından tepkiyle karşılandı. Türkiye'de İnternetle ilgili yapılması düşünülen ilk yasal düzenlemenin teşvik değil de kontrol ve ceza boyutunda olması büyük bilişim sektöründe bir hayal kırıklığı yarattı.

İnternet Üst Kurulu üyesi Doç. Dr. Mustafa Akgül, Türkiye'de interneti geliştirmek için ulusal bir bakış acısı, ulusal politikalar, mekanizmalar, örgütlenme, eylem planı ve projeler yokken, hükümetin bu konudaki girişiminin üzüntü ve hayal kırıklığı yarattığının altını çizerek, "Tasarı bu haliyle geçerse, Türkiye internetinin gelişmesine ciddi bir darbe vuracaktır" dedi. İnterneti düzenlemek için yasa gerekiyorsa, bunun çok hızlı bir şekilde üniversiteler, İnternet Kurulu ve sivil toplum örgütlerinin görüşleri alınarak yapılması gerektiğini belirten Akgül, "Gelin interneti Türkiye'nin dünya ile bütünleşmesi, gelişmesi, rekabet gücü kazanması, demokrasisini geliştirmesi için stratejilerin temeli yapalım" açıklamasında bulundu.

Körlerin fili tanımlaması gibi

Bilkent Üniversitesi öğretim görevlisi ve İnternet Üst Kurulu üyesi Doç. Dr. Mustafa Akgül, milletvekillerine gönderdiği e-posta mesajıyla konunun önemine dikkat çekti. Akgül, mesajında, "İnterneti sadece medya olarak algılamak, bana körlerin fili tanımlamasını hatırlatmaktadır. Aceleyle ele alınmış bu karar nedeniyle, internetdeki gelişme durdurulmamalıdır" dedi.

STK'lardan tepki yağdı

İnternete yasaklama getirmeye yönelik çalışmalara bilişim sektöründe hizmet veren sivil toplum kuruluşları tepki gösterdi. Bilişim Muhabirleri Derneği, İnternet Teknolojiler Derneği, Linux Kullanıcıları Derneği, Türkiye Bilişim Derneği, Türkiye Bilişim Vakfı, Türkiye Elektronik Sanayicileri Derneği, İnternet Servis Sağlayıcıları Derneği, Türk Kütüphaneciler Derneği, Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği, Tıp Bilişim Derneği, Tüm Telekomünikasyon İşadamları Derneği ve Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği'nden oluşan bir grup sivil toplum kuruluşu, RTÜK Yasası'na eklenen ek 9. maddenin geri çekilmesi için bir basın bildirisi yayınladı.

İnternet sanayi devriminden daha önemli

Yapılmak istenen düzenlemenin bilgi eksikliğinden kaynaklandığı vurgulanan basın bildirisinde, "İnternetin temsil ettiği değişimin, sanayi devriminden daha önemli bir gelişmeyi temsil ettiğini ve yaşamın tüm boyutlarını; çalışma, üretim, ticaret, iş yapma, eğlence, öğrenme, yönetim biçimlerini köklü olarak değiştirdiğini düşünüyoruz. Bu değişimin insanlığı yeni bir toplum biçimine götürdüğünü, adına bilgi/bilişim toplumu dediğimiz bu toplum biçiminde, özellikle bilgi teknolojilerinin itici güç olduğunu biliyoruz" denildi.

Medya ile aynı kefeye koymayın

İnterneti geleneksel basın-yayın veya medyalarla aynı kefeye koymanın önemli bir kategorik hata olduğu vurgulanan bildiride, "İnternet hayatın bir çok boyutuyla kesişir. Basın ve medyanın uzantısı olmak bunlardan yalnızca bir tanesidir. İnternette alışveriş veya iş yapabilirsiniz; bu anlamda İnternet bir dükkandır, bankadır, işyeridir. İnternette araştırıp öğrenebilir, ders alabilirsiniz; bu anlamda internet bir üniversite veya araştırma kurumudur. İnterneti yalnızca matbaa, radyo, televizyon, çizgisinde en son medya icadı olarak görmek, bu teknolojinin doğası hakkında önemli bir yanılgıya işaret etmektedir" şeklinde ifadelere yer verildi.

Kaynaklar dışarı akacak

İnternet üzerinde baskıların yasalaşması halinde, web sitesi açmak isteyenler, alan adı ve web alanı alımlarını yurtdışından yapacak. Bu da büyük oranda dövizin yurtdışına akmasına neden olacak.

RTÜK Yasa Tasarısı'na eklenen madde ile internetin de yasa kapsamına alınması halinde, Türkiye büyük oranda döviz kaybedecek."TR" uzantılı internet adreslerini dağıtma yetkisine sahip tek kuruluş olan ODTÜ'nün bürokrasiye boğulmuş düzeni yüzünden baştan beri, bir çok sitenin "TR" yerine, uluslararası geçerliliği olan "com, net veya org" uzantılı adresleri tercih ederek, yurdışına döviz akışına neden olmasını, yeni yasa daha da hızlandıracak. İnternet alan adı (domain) almak için, ODTÜ şirketlerden bir yığın belge isterken, uluslararası geçerliliği olan alan adlarını almak için ise hiç bir belge istenmiyor. İnternete sınırlama getirilmesiyle birlikte, web alanında da yurdışına büyük kaynak akışı olacak. Türkiye'deki internet servis sağlayıcılar veya web barındırma şirketleri üzerinden yayın yapan bir çok site, yayınlarının yasa gerekçe gösterilerek kesintiye uğrama riskine girmemek için sitelerini yurtdışındaki internet şirketleri üzerinden yayınlama yoluna gidecek.

İçişleri: İnternet yasası hazırlığımız yok

İçişleri Bakanlığı'nın, internet suçlarıyla ilgili kanun taslağı hazırlamadığı bildirildi. İçişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, bir gazetede yeralan internet suçlarıyla ilgili haber hatırlatılarak, bakanlığın bu konuda kanun taslağı hazırlamadığı kaydedildi. Açıklamada, konuyla ilgili Adalet Bakanlığı'nın hazırladığı yeni ceza kanunu tasarısında internet ortamında işlenen suçlarla ilgili yeni düzenlemenin öngörüldüğü kaydedilerek şöyle denildi: "Ancak haberde ileri sürüldüğü gibi, bakanlığımızca internet ile ilgili bir kanun tasarısı taslağı hazırlanmamaktadır."