Biz küreselleşmenin kendiliğinden yürüyen bir süreç olmadığını, Amerika başta olmak üzere Batılı aktörlerce ustalıkla yönlendirildiğini söyledikçe globalleşmenin cazibesine fena yakalanmış kimi dostlarımız bizi ulusal-devletçi refleksler göstermek ve küresel düşünmemekle, İslam'ın evrenselliğini dikkate almamakla suçladı.

Şu açıkca görülüyor: Herkes yazılanlardan, konuşulanlardan anlatılanı değil, anlamak istediğini anlıyor. İSAV'ın geçtiğimiz günlerdeki ilmi toplantısında da bu köşede de ifadeye çalıştık; teknolojinin gelişmesi, ulaşım, bilişim imkanlarının dünyayı küçültmesi ve insanların tarihin hiçbir döneminde olmadığı şekilde birbirleriyle ticari, sosyal ve kültürel açıdan yoğun ilişkiler içine girmesi bizim için bir problem değil. Problem bu sürecin güdümlü olması ve bu güdümün farkedilmemesi. Olayları yüzeysel bir dikkatle okuyan kimseler için bu farketmeyişi anlayışla karşılayabilirim. Anlamakta zorlandığım gelişmelerin arka planını okumaları gereken kimselerin bunu yapmamaları.

Küreselleşme siz eğer zayıf tarafı, pasif tarafı oluşturuyorsanız her açıdan problemdir. Ticari - iktisadi bakımdan problemdir; dünya sanayi ve ticaret devleriyle başa çıkmanız o kadar kolay değil. Son on senede dünyada el değiştiren şirketlere bakıldığında gelişmekte olan ülkelerin küçük ve orta ölçekli şirketlerinin büyük devler tarafından nasıl yutulduğu açıkca görülür. Şu son kriz Türkiye'ye neye maloldu hiç hesap ettik mi? Kaç senelik birikimimiz nasıl kolaylıkla heba edildi, farketmiyor muyuz? Küreselleşme sosyal bakımdan problemdir; gelişmiş olan ülkelerin sosyal yapıları, aile ilişkileri dünya medyasının dev imkanlarıyla bütün ülkeler için özendirilmekte, tekdüze bir sosyal yapıya doğru dolu dizgin gidilmektedir. Kültürel bakımdan problemlidir; yakın gelecekte Türkçe dahil birçok dil ve kültür kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya kalacak. 25-30 sene sonra dünyanın yarısından fazlasının İngilizce konuşacak olması ve bu kervana bizim de katılma ihtimalimiz kimileri için endişe kaynağı olmayabilir; ama aslında endişe vericidir. Hatta dînî bakımdan problemlidir; dînî alt yapısı sağlam olmayan Güney Kore, Tayland, Filipinler, hatta Çin gibi Güneydoğu Asya ülkelerinde Hristiyanlaşma oranı çok yüksektir. İslam dünyasının Batı'nın hedef tahtasından hiç inmemesi aslında bu açıdan en fazla dirence sahip dünya olması yüzünden. Tekrar ediyoruz, bu gelişmelerdeki tehlike küreselleşmenin kendisinden ziyade, Batı'nın onu dünya üzerinde ekonomik, siyasi, kültürel ve dini hegemonyasını kuracak biçimde kullanmasıdır. Ve bu tehlike aydınlarının bunu görmediği ülkeler için çok daha fazladır.

Bu tehlikelere işaret etmek ulus-devletçi refleksler göstermek değildir. Bugün küreselleşmenin karşısında ulus-devlet olgusu mevcut olduğundan, birisinin problemlerine işaret etmek diğerinin safında olmamızı gerektirmez. Ulus devletin özellikle Türkiye örneğinde olduğu gibi ideolojik dayatmaların uygulandığı ülkelerde problemler doğurduğu inkar edilebilir mi? Ne var ki bu aynı türün daha iyi örneklerine gözümüzü kapamamızı da gerektirmez. Ancak kabul etmek gerekir ki küreselleşmenin bugünkü şekline ulus-devlet anlayışıyla karşı çıkmak da artık mümkün değil. Kuvvet dengeleri arasında büyük fark var. Belki yapılması gereken tek odaklı değil, farklı kimliklerin, kültürlerin ve ekonomik yararların korunabildiği çok odaklı bir küreselleşmeyi hedeflemektir. Problem şuradaki küreselleşmenin güçlü aktörleri hiç bir başka odağa imkan vermemektedirler.

İslam'ın evrensel olduğu doğru, ancak bu durum bir başka evrenselin peşine gözü kapalı takılmamızı mı gerektirir?

Biliyorum pervaneleri ışıktan kurtarmak mümkün değil; onda fenâ (yok) olacaklar. Onlara aslolanın fena olmak değil, gerektiği ölçüde yararlanmak olduğunu anlatamayacağız. Bari bindikleri dolmuşa herkesi gözü kapalı çağırmasalar...

M.AKİF AYDIN

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu