AB Komisyonu'nun 2002 Genişleme Strateji Raporu ve 13 adaya ilişkin ilerleme raporları, komisyon toplantısında onaylandı. Komisyon, Polonya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Litvanya, Letonya, Estonya, Slovenya, Malta ve Kıbrıs Rum kesiminin 2004'te, Bulgaristan ve Romanya'nın ise 2007'de AB'ye katılmasını tavsiye ederken, Türkiye'ye tarih verilmedi. Raporlar, AB liderlerinin 24-25 Ekimde Brüksel'de düzenlenecek zirvesinde görüşülecek. Nihai karar ise aday ülkelerle yapılacak maraton görüşmelerin ardından AB'nin 12-13 Aralık'ta Kopenhag'da yapılacak zirvesinde alınacak.

144 sayfalık raporda, "siyasi kriterleri tam olarak yerine getirmeyen, ancak önemli ilerlemeler kaydeden" Türkiye'nin tam üyelik müzakereleri ve bu müzakerelerin başlangıç tarihi konusuna değinilmedi. Raporda, Anayasa ve Medeni Kanun değişiklikleri ile reform paketlerinin, "zor siyasi ve ekonomik koşullara rağmen onaylanmasının anlamlı olduğu" kaydedildi.

Erdoğan'ın yasaklanması

Türkiye'nin, Kopenhag kriterlerine uyum yönünde bariz ve önemli ilerlemeler kaydettiği belirtilen raporda, bununla birlikte "siyasi kriterleri tam anlamıyla yerine getirmediği" de ifade edildi. İfade, toplantı, dernekleşme özgürlüğü gibi temel hak ve özgürlükler alanında bazı kısıtlamaların hala gündemde kaldığı, "fikir suçlularının" hapiste olması ve işkence iddiaları vurgulandı. Reformların gerçek anlamını kazanmasının ancak "somut uygulama" ile mümkün olduğunun belirtildiği raporda, Yüksek Seçim Kurulu'nun, bir parti liderine yönelik yasaklamasının "reform ruhu yansıtmadığı" ifade edildi. Raporda, reformların devamı ile Türkiye'nin Kopenhag siyasi kriterlerine tam uyuma ulaşabileceği mesajı verildi.

312 değişikliği uygulanmalı

Ceza Kanunu'nun 159. ve 312. maddelerindeki değişiklikleri de olumlu yorumlayan Komisyon, düşünce ve ifade özgürlüğünün önündeki engellerin kaldırılması için gereken bazı düzenlemelerin yapılmış olmasına rağmen, bu alanda kısıtlamalar kaldığını ve sorunların tamamen aşılmadığını belirtti. DGM'lerin işleyişinin uluslararası standartlara uygun olmadığının ileri sürüldüğü raporda, yargının her zaman bağımsız ve tutarlı işlemediğine yönelik duyumlara değinildi.

TÜRKİYE'YE MALİ DESTEK SÖZÜ

2003 yılı başında, kaydedilen ilerlemeleri ve üzerinde çalışılması gereken konuları içeren, "gözden geçirilmiş bir Katılım Ortaklığı önerisi" sunacağını bildiren komisyon, Türkiye'nin üyelik öncesi stratejiyi uygulamasını hızlandırmak amacıyla 2004 yılından itibaren mali desteğin artırılacağını kaydetti. Artan mali destekle Türkiye'de kamu idaresinin güçlendirilmesi, AB müktesebatının benimsenmesinin desteklenmesi ve Türkiye'nin Avrupa ekonomisiyle bütünleşmesinin kolaylaştırması gibi hedeflere yönelineceği ifade edilirken, AB Komisyonu'nun, Türkiye'ye verilecek mali desteğin 2004'ten 2006'ya kadar düzenli olarak artırılmasını önereceği bildirildi.

AB'den Türkiye'ye "3. yol" formülü

AB'nin Türkiye'yi AB'ye tam üye sıfatıyla almak yerine, birliğin, "İsviçre veya Norveç ile olan ilişkisine benzer bir ortaklık" kurulması öngörülüyor. Bu ortaklıkta Gümrük Birliği kapsamı geliştiliyor, buna karşılık, İsviçre ve Norveç yurttaşlarına tanınan serbest dolaşım ise Türkiye'ye tanınmıyor. AB firmalarının Türkiye'deki ihalelere tek taraflı katılması öngörülürken, Türk firmalarına aynı hak tanınmıyor. Türkiye buna karşı çıkıyor.

AB KOMİSYONU BAŞKANI PRODİ:
Türkiye ilerleme kaydetti

AB Komisyonu Başkanı Romano Prodi, Avrupa Parlamentosu'nda yaptığı konuşmada, Türkiye'nin Kopenhag kriterlerine uyum konusunda "büyük ilerlemeler" kaydettiğini, "ancak ek çabalar" gerektiğini söyledi. Prodi, Avrupalı parlamenterlere ilerleme raporları hakkında bilgi verirken, "Türkiye'ye, yapması gereken ek çabalarda maddi kaynaklar ve destek önerdiklerini, katılım stratejisinin gözden geçirilerek güncelleştirileceğini" söyledi. Prodi, "AB üyeliği için bir önkoşul olmadığı Helsinki'de belirtildiyse de birleşmiş ve sorunsuz bir Kıbrıs'ın AB'ye üye olmasını umuyoruz" dedi.

AB DÖNEM BAŞKANI RASMUSSEN:
Türkiye'ye kapı kapanmadı

AB dönem başkanlığını yürüten Danimarka'nın Başbakanı Anders Fogh Rasmussen, AB Komisyonu raporunda müzakere tarihi verilmeyen Türkiye'ye "kapıların kapanmadığını" söyledi. Rasmussen, "Türkiye'nin gerçekleştirdiği reformlardan memnuniyet duyduğumuzun altını çizdik, ancak aynı zamanda Türkiye'nin müzakere başlangıç tarihinin belirlenmesi için gereken siyasi kriterleri yerine getirmeden önce katetmesi gereken uzun bir yol kaldığını söyledik" dedi. Rasmussen, Türkiye için durumun, Kopenhag zirvesine kadar değişebileceğini ima etti. Rasmussen ayrıca, Başbakan Ecevit'e bir mektup göndererek, "AB'ye uyum yasalarının hayata geçirilmesini beklediklerini" bildirdi.