İMF döviz kurunun düşük olduğunu, TL'nin aşırı değerlendiğini ve bundan kaygı duyduğunu açıklamıştı.

Kemal Derviş birkaç kez aynı paralelde açıklamalar yapmış ve döviz kurunun ihracatçının rekabet gücünü olumsuz yöne etkilediğini belirttikten sonra döviz kurunun çok geçmeden normal seviyesine geleceğini ifade etmişti.

'İMF'nin Bahanesi' başlıklı yazımızda İMF'nin bu açıklamalarında samimi olmadığını ve İMF'nin siyaset yaptığını, kamuoyuna karşı böyle bir açıklamayı yapmasına rağmen döviz kurunun yükselmesine izin vermeyeceğini iddia etmiştik.

Hem İMF ve hem de Kemal Derviş'in açıklamalarından sonra dövizin fiyatında bir miktar artış olmasına rağmen TL'deki aşırı değerlenmenin devam ettiği tartışmasız bir gerçektir.

Başbakan Ecevit'in hastaneye kaldırılmasına yükselerek tepki veren döviz tekrar önceki seviyesine geriledi.

Yapılan açıklamalardan sonra zaten karışık olan kafalar daha da karıştı?

Dövizin fiyatı artacak mı? Kemal Derviş'in kastettiği 'normal fiyat' nedir? Normal fiyata ne zaman ulaşacaktır?

Kemal Derviş'in kafasındaki rakamı bilmek imkanına sahip değiliz. Ancak, enflasyon ve dövizdeki artış oranlarını karşılaştırarak tahmin yapmak mümkündür.

Öncelikle belirtmemiz gerekir ki TL, bütün zamanların en değerli seviyesine gelmiştir.

2000 yılının sonu itibariyle ele alındığında TL'nin değeri % 6 oranında yüksek kalmaktadır. 2000 yılı sonu itibariyle TL'nin aşırı değerli olduğunu biliyoruz. Bu itibarla 2000 yılı sonunu ölçü almak gerçekçi değildir.

Eğer 2000 yılı başı itibariyle değerlendirme yapılırsa TL'deki aşırı değerlenme TEFE'ye göre % 17, TÜFE'ye göre % 26 oranında olur.

Dövizin fiyatının en üst noktaya ulaştığı Ekim-2001 ayını dikkate alırsanız TL'deki değer fazlalığı oranı % 40'ı geçer.

Yukarıdaki ölçülere göre elimizde 4 tane dolar fiyatı bulunmaktadır.

2000 yılı sonunu başlangıç noktası kabul edersek doların normal kuru yaklaşık 1.450.000 liraya tekabül eder.

2000 başındaki kuru denge kuru olarak alırsanız, doların bugünkü değerinin 1.600.000 lira civarında olması gerekir.

Aynı dönemi TÜFE fiyatlarıyla kullanarak bugüne taşırsanız dolar kuru 1.700.000 lirayı aşar.

Son olarak, Ekim ayı dolar fiyatı başlangıç kabul edilirse doların normal fiyatı 1.900.000 TL seviyesine ulaşır.

Bu tartışma, dövizin denge kurunun belirlenmesinde, dış ticaret veya cari işlemler dengesi gibi kriterlerin kullanılması halinde daha da genişler. Bu noktada tartışmanın boyutunun büyütülmesinin fazla anlamlı olmadığı kabul edilmelidir.

Bize göre doların bugünkü denge kuru 1.900.000 liradır.

Bu rakam aynı zamanda üst sınırdır. Alt sınırı ise 1.600.000 liradır. Yani ikinci sıradaki esasa göre bulunan rakam.

Kemal Derviş'in TL'deki aşırı değerlenmeye ilişkin ilk açıklamasından bu güne 3 aydan fazla bir zaman geçti. Bu süre zarfında dövizde ciddi bir gelişme olmaması, sadece İMF'nin değil Kemal Derviş'in de gerçek niyetinin ifade ettiğinden farklı olduğunu gösteriyor. Yani Kemal Derviş de dövizin yükselmesini gerçekte istemiyor. Zira, seçim öncesi kullanabileceği tek malzemesi olan enflasyondaki düşüş de ortadan kalkacak. Dövizde meydana gelecek yükselmenin belli oranlarda enflasyona yansıyacağı tartışmasızdır.

Bu kadar çelişki içinde sağlıklı değerlendirme yapmak da zorlaşıyor.

NURETTİN CANİKLİ

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu