Amerikan ve İngiliz petrol şirketlerinin Afganistan'da çok önceden planladıkları ancak bir türlü yürürlüğe sokamadıkları Trans-Afganistan doğalgaz boru hattı planı yakında yürürlüğe giriyor. Afganistan'ın geçici yönetim lideri Hamid Karzai ve Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref, Türkmenistan'dan Pakistan'a uzanacak Trans-Afganistan doğalgaz boru hattı planını canlandırma hususunda anlaştı.

Karzai, General Müşerref ile görüşmesinden sonraki basın toplantısında, "Her iki taraf, bu boru hattının inşasının her iki ülkenin yanısıra, bölge geneli için çok faydalı olacağını kabul etti" dedi ve bu projenin çok esas, önemli olduğunu söyledi. Bu hattın devreye girmesiyle Türkiye üzerinden düşünülen enerji hattının da saf dışı bırakılacağı belirtiliyor.

Amerikan Unocal liderliğindeki konsorsiyum, Türkmenistan'dan kuzey Afganistan'a uzanacak 1400 kilometrelik doğalgaz boru hattını 1,9 milyar dolar inşa etmeyi hedeflemişti.

Ancak, Amerikan füzelerinin Afganistan'daki Usame bin Ladin'in kamplarını bombalaması üzerine, Unocal Ağustos 1998'de projeyi geliştirmeyi durdurdu. Orijinal planlara göre, doğalgaz boru hattının 740 kilometrelik kısmı kuzey Afganistan'dan geçecekti. Türkmenistan-Afganistan sınırında başlatılacak boru hattı, Herart ve Kandahar'dan geçirilerek Pakistan'ın Quetta bölgesine ulaştırılacak.

Türkmenler plandan umutlu

Zengin doğalgaz rezervleri için yeni ihracat kanalları arayan Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Niyazov, Afganistan'ın daha istikrarlı hale gelmesinden sonra, bu boru hattı planının canlandırılabileceğini bildirdi.

Niyazov, komşu ülke Afganistan'daki hassas, kırılgan barışın bölgesel doğalgaz boru hattı çalışmasının yeniden başlatılmasını sağlayacağını ümit ettiğini söyledi.

Uzun süredir ertelenen bu proje ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Elizabeth Jones'un Türkmenistan'ı geçenlerdeki ziyaretinde Niyazov ile görüşmesinde gündeminin ön sıralarındaydı. Türkmenistan bu konuyu Afganistan geçici yönetim lideri Karzai ile de görüşmeyi planlıyor.

Kazaklardan da plana büyük ilgi

Bu arada, Kazakistan Afganistan üzerinden geçerek Hint Okyanusu'na ulaşması beklenen petrol boru hattı projesine yakından ilgi gösteriyor.

KTK TV, Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbaev'in 11 Şubat'ta Hindistan'ı ziyaret edeceği ve resmi görüşmelerinde petrol ve doğalgaz taşımacılığının esas konu olacağını bildirdi. KTK TV, Kazakistan'ın Afganistan üzerinden geçmesi öngörülen boru hattı inşaatını gerçekleştirilmesine hazırlandığını belirterek, ABD, İrlanda, Pakistan ve Hindistan'da bazı resmi görevlilerin Afganistan'da başlatılan teröre karşı operasyonların arkasında söz konusu projenin hayata geçirilmesi amacı olduğunu söylediklerine işaret ediyor. Hazar petrollerinin Afgan güzergahıyla dünya pazarlarına ulaştırılmasını öngören bu projeye Amerikan Unocal ve Suudi Arabistanlı Delta şirketleri yakından ilgi göstermişti.