ABD, İngiltere ve İspanya, Irak'a ültimatom şeklindeki karar tasarısının oylanmasından vazgeçtiklerini açıkladı. BM Güvenlik Konseyi'nin dün sabahki toplantısından önce açıklamada bulunan İngiliz temsilcisi Geremy Greenstock, son 24 saat içinde yaptıkları temaslar sonucunda konsey bünyesinde tasarıyla ilgili konsensüs sağlanamayacağı sonucuna vardıklarını bildirdi, bu gerekçeyle tasarının oylanmasından vazgeçtiklerini açıkladı.

Greenstock, tasarıyı hazırlayan ülkeler olan ABD, İngiltere ve İspanya'nın Irak'ı kendi başlarına silahsızlandırma hakkını saklı tuttuklarını vurguladı. Fransa ve Rusya'nın dün veto kararını tekrarlamaları, Almanya'nın da olumsuz tavrını sürdürmesi üzerine ABD ve müttefikleri BM'den Irak'a saldırı kararını çıkartamayacaklarını anladılar.

Bush: Saddam için son 48 saat

BM toplantısından önce yapılan açıklamanın hemen ardından Beyaz Saray, diplomasi penceresinin kapandığını, ABD Başkanı George Bush'un Türkiye saatiyle 03.00'de ulusa sesleniş konuşması yapacağını duyurdu. Beyaz Saray Sözcüsü Ari Fleischer, Bush'un, Irak lideri Saddam Hüseyin'in savaşın önüne geçmek için 48 saat içinde Irak'tan ayrılması gerektiğini açıklayacağı belirtildi. Bush'un ulusa seslenişle bir ültimatom vereceği bildirildi. İngiltere'nin BM Büyükelçisi Jeremy Greenstock, ikinci karar tasarısının oylanmasından vazgeçilmesiyle ilgili Fransa'yı sorumlu tutarak, Paris'in, Irak ile ilgili herhangi ikinci kararı veto edeceğini açıkça ortaya koyduğunu belirtti.

Fransa ve Rusya direndi

Ancak, Fransa ve Rusya, oturum öncesinde savaş kararını veto edeceklerini bir kez daha vurguladı. Ayrıca Fransa, ABD ve İngiltere'nin, diplomatik çözüm için son 24 saatin yaşandığını açıklamasına rağmen, BM'nin toplanarak Irak'ın silahsızlanması için takvim belirlenmesini istedi.

Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, ülkesinin Irak'a savaşı meşru kılacak karar tasarısını vetoya hazır olduğunu bir kez daha vurguladı. Ultimatom şeklindeki bir karar tasarısını kabul etmeyeceklerini vurgulayan Dışişleri Bakanı Villepin ise "Böyle bir durumda, Fransa ne yapacağını daha önce söyledi" dedi. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Yuri Fedotov, ABD, İngiltere ve İspanya tarafından hazırlanan yeni tasarının, destek bulmasının söz konusu olmadığını açıkladı. Fedotov, Rusya'nın savaşa yol açacak bir karar tasarısını veto etmeye kararlı olduğunu tekrarladı. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder, "Güvenlik Konseyi'nde savaşı onaylayan bir karar tasarısına katılmayacağız" dedi.

Türkiye Kuzey Irak'a girmesin

ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, Türkiye'ye çağrıda bulunarak, Irak operasyonunda birliklerini Kuzey Irak'tan uzak tutmasını istedi. Powell, Amerikan Fox televizyonuna yaptığı açıklamada, Türkiye'nin ABD ordusunun hava sahasını kullanmasına izin vereceğine yönelik umudunu koruduğunu vurguladı. Ankara'nın tezkereyi yeniden Meclis'e götürmeye hazırlandığını belirten Powell, tezkerenin zamanında götürülüp götürülmeyeceğini beklediklerini belirtti. Bu konuda Başbakan Erdoğan'ın karar alması gerektiğini vurgulayan Powell, Türkiye'nin gelecekte de iyi bir müttefik olmayı sürdüreceğini söyledi. Powell, düzenlediği bir basın toplantısında da Irak için diplomasi yollarının sona erdiğini kaydederek, Saddam'ın iktidarda kalmak için diplomatik açıdan yapabileceği birşey olduğunu düşünmediğini bildirdi. Türkiye ile görüşmelere devam ettiklerini de kaydeden Powell, ''Türklere, Irak'ın toprak bütünlüğüne bağlı olduğumuz garantisini verdik'' dedi.

AB: Söylenecek bir şey kalmadı

AB Komisyonu, Irak'ta savaş olasılığının her zamankinden fazla gözüktüğünü belirterek, bu savaşın mümkün olduğunca kısa sürmesini ve özellikle siviller açısından az can kaybı verilmesini temenni etti.

Komisyon sözcüleri, "Söylenecek başka bir şey kalmadı" dediler. Komisyon Sözcüsü Reijo Kemppinen, "15 AB üyesi ülkeden sadece 2'si (İngiltere ve İspanya) savaştan yana. Bu ne anlama geliyor?" şeklindeki bir soruya, "Bu, AB'nin bölünmüş olduğu anlamına geliyor" cevabını verdi.

Kuzey Irak'ta göç hareketleri başladı

Kuzey Irak'taki Şamşamal kentinde yaşayan çok sayıda Iraklı Kürt, dün sabahtan itibaren daha güvenli bölgelere kaçmaya başladı. Bölgedeki AFP muhabiri, sabah saatlerinde Şamşamal'ı Süleymaniye'ye bağlayan karayolunda taksiler, traktörler ve kamyonlarla çok sayıda Kürt ailenin şahsi eşyalarıyla kaçtığını duyurdu. Musul ve Kerkük'ten Kuzey Irak'a giden siviller kentte evlere baskın düzenlendiğini ve eli silah tutanların askere alınmaya başlandığını anlatıyor. Dohuk Valisi Neçirvan Ahmet de Arap ve Türkmenlerin Kuzey Irak'a gelmeye başladığını doğruladı. Eşi, 3 çocuğu ve ailesinin diğer üyeleriyle kaçanlar arasında bulunan 42 yaşındaki Abdullah Kasri, "Savaş çok yakın, biz de Amerikan uçaklarının gelmesinden önce Irak mevzilerinden uzaklaşmak istiyoruz" dedi.

Bush Türkiye'nin reddini unutmaz

ABD Başkanı George Bush'un Türkiye'nin ABD'li askerlere izin vermemesini unutmayacağı öne sürüldü. Financial Times gazetesi, Bush'un kendisini kıranlar için büyük bir hafızası olduğunu belirtirken üst düzey bir Amerikan yetkilisinin Bush'u "Bir kavanoz dolu fıstık ezmesini yiyen fil"e benzettiğini yazdı.

Denetçiler Irak'ı terk ediyor

Bağdat'ta bulunan BM silah denetçilerinin bir çoğu dün Irak'ı terketti. Birleşmiş Milletler silah denetçilerinin şefleri Hans Blix ve Muhammed el-Baradey, denetçilerin 24 saat içersinde Irak topraklarından ayrılmaları istenmişti. Silah denetçilerini Irak dışına çıkarmak için görevlendirilen birçok uçak ve helikopter, havaalanında hazır bekletiliyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed el-Baradey, ABD'nin Irak'taki tüm denetçilerin çekilmesi tavsiyesinde bulunduğunu açıkladı.

Annan'dan BM personeline Irak'ı terkedin talimatı

BM Genel Sekreteri Kofi Annan, BM Güvenlik Konseyi'ne, Irak'taki BM personelinin tahliye edilmesi talimatı verdiğini bildirdi. Annan, Konsey'de yaptığı açıklamada, bütün BM personelinin Irak'tan tahliyesi talimatını verdiğini kaydetti. Irak'ta BM görevlisi yaklaşık 300 yabancı çalışan bulunuyor. Irak'taki BM çalışanlarının yaklaşık 135'i, BM silah denetçilerinden, bunların yardımcı personeli, insani yardım çalışanları ve gıda karşılığı petrol anlaşması gözlemcilerinden oluşuyor. Genel Sekreter Annan, bölgede yeterli eleman kalmayacağı için Irak halkına gıda ve ilaç sağlayan "gıda için petrol'' uygulamasına son verileceğini de bildirdi. Bu arada BM Güvenlik Konseyi'nin çarşamba günü dışişleri bakanları düzeyinde toplanacağı bildirildi. BM personelini Irak'tan çekme talimatını Irak Dışişleri Bakanı Naci Sabri "talihsiz bir karar" olarak değerlendirdi. Sabri, Saddam Hüseyin'in sürgünü gitmesi önerisini de reddettiklerini açıkladı. Öte yandan İsrail ordusu, halka Irak'ın olası saldırısına karşı hazırlıklarını tamamlama talimatı verdi. Ordudan yapılan açıklamada, halktan evlerinde saldırılardan etkilenmeyecek bir oda ve gerekli malzemeleri hazırlaması istendi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin dün yaptığı kritik oturum öncesi yapılan açıklama, ABD ve müttefiklerinin BM'yi bay-pass ederek Irak'a saldıracaklarına işaret ediyor. Güvenlik Konseyi'ndeki oturumda Washington, Irak'a askeri müdahaleyi meşru kılan karar tasarısının bir kez daha gözden geçirilmesini isteyecekti. Ancak Almanya, Fransa ve Rusya'nın kararı geçirmeyecekleri anlaşılınca tasarı geri çekildi. Bu, aynı zamanda artık BM'nin uluslararası krizlerde etkinliğinin kalmayacağı anlamına geliyor. ABD ve İnglitere'nin her an Irak'a saldırabileceği belirtiliyor.

İngiltere'de şok istifa

Amerika ile birlikte Irak'a saldırmaya hazırlanan İngiltere'de yer yerinden oynuyor. İngiltere'de kabine üyesi, Avam Kamarası Başkanı ve eski Dışişleri Bakanı Robin Cook dün istifa etti. Cook'un istifasına, dün BM'de yaşanan gelişmelerin yolaçtığı belirtiliyor. İstifayı açıklayan Başbakanlık Konutu, bu konudaki gerekçelere ise yer vermedi. Blair'in partisinden 200 milletvekili, bir bakan ve 5 bakan yardımcısı istifa etme tehdidinde bulunmştu.