Sınır hatlarında kurulması öngörülen "sınır ticaret merkezleri (STM)" ile akaryakıt ticaretine son verilmesi ile duran bölge ekonomisinin yeniden canlandırılması öngörülüyor. Ancak, sınır ülkeleri arasında karşılıklı ticaretin artırılmasına yönelik bu merkezlerde, kesinlikle akaryakıt ticaretine izin verilmeyecek. Alınan bilgiye göre, sınır ticareti mevzuatına paralel bir mevzuat kapsamında, sınır hatlarında, "sıfır noktada" STM'ler kurulacak. Bu merkezlerden Türk tarafının işleticisi Türk, karşı tarafın işleticisi ise karşı ülkeden olacak. Merkezlerde, en az üç yıldır sınır ilinde faaliyet gösteren, ticari cirosunun belli miktarın üzerinde olan esnaf veya tüccar dukkan açabilecek.

Gümrüksüz mağaza statüsü

Bu merkezler, gümrük antrepoları ya da gümrüksüz satış mağazaları statüsünde faaliyet gösterecek. Merkezde ticaretine izin verilen esnaf ve tüccar, hem yurtiçinden, hem de karşı ülkeden mal alıp bu dükkan-mağazalarda satabilecek. Karşı ülkeden alınacak mallarda, ithalat rejiminden farklı olarak maktu vergi uygulanacak. Yurtiçinden bu mağazalara yapılan satışlar ihracat sayılacak ve KDV'den muaf olacak. Karşı ülkenin esnafı da Türkiye'deki herhangi bir ilden mal alıp STM'deki kendi mağazasında satabilecek. Bu da ihracat sayılacak. STM'lerde, bölgedeki ekenomik faaliyetin yoğunluğuna göre, karşılıklı 50, 100 veya 200 mağaza açılabileceği belirtiliyor. Sınır ilinde yaşayan vatandaşlar da STM'deki dükkan-mağazalardan serbestçe alışveriş yapabilecek.

Mallara, il dışı yasağı

STM'lerde satışa konu mallar ve miktarları, il ihtiyaçları dikkate alınarak valilikler tarafından belirlenecek ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın (DTM) uygun görüşüne sunulacak. Bu malların il sınırları dışına çıkarılmasına izin verilmeyecek. Yerli üreticinin korunması amacıyla, tarım ürünlerinde ise ayrıca miktar ve zaman sınırlamasına gidilebilecek. Yerli üretimin bol olduğu dönemlerde, tarım ürünleri ticareti yasaklanabilecek. Yeni uygulama kapsamında, akaryakıt ticaretine izin verilmesi düşünülmüyor. Yetkililer, daha önceki sınır ticareti uygulamaları çerçevesinde çok büyük boyutlara ulaşan ve sınır ticaretini amacından uzaklaştıran akaryakıt ticaretinin, ülkelerarası ticaretin gelişmesini ve çeşitlenmesini önlediğine, bazı kesimlere haksız çıkar sağladığına dikkati çektiler.

İşlemesi karşı ülkeye bağlı

Öncelikle Suriye sınırındaki 5 noktada kurulması öngörülen STM'lerin işlemesinin karşı ülkenin kabulüne ve uygulamaya katılmasına bağlı olduğuna dikkati çeken yetkililer, bu nedenle Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen'in Suriye ziyareti sırasında konuyu gündeme getirdiğini, aynı şekilde İran'dan da destek isteneceğini belirttiler.

300 'euro'ya kadar vergi yok

Vatandaşların Serbest Ticaret Merkezi'ndeki mağazalardan aldıkları mallara, gümrük mevzuatı çerçevesinde 'yolcu beraberi' muamelesi yapılacak. Bu mevzuat çerçevesinde izin verilen miktardaki, 300 'euro'ya kadar ticari mal için vergi alınmayacak.

1500 'euro'ya kadar malda mevcut vergilerin yüzde 10'u alınırken, bunun üzerindeki mal girişinde normal ithalat rejimi uygulanacak. Yani STM'ler aracılığı ile bir çeşit bavul ticaretine olanak sağlanmış olacak. Öncelikle Suriye ile mevcut sınır kapılarında kurulması öngörülen STM'ler sayesinde, başta taşımacılık sektörü olmak üzere, ticaretin yoğunlaşacağı mal gruplarına bağlı olarak birçok sektörde canlanma bekleniyor.