RECEP YETER
Haber ve reklamlarla popülerleştirilen kitaplar, daha yayınlanmadan belleklere çok satan kitap olarak kazınırken, yayınlandıktan sonra yüzbinlerle ifade edilen satış rakamlarına ulaştı. Best-seller olmayı hak eden kitapların yazarları ise eserlerinin haketmeden yüzbinlerce satması yerine hak ederek 15-20 binlerde kalmasına razı oldu. Özgür ve Bilge Dergisi son sayısında 'best-seller' kavramını tartışmaya açtı. Artık kitapların mal gibi pazarlandığı dile getirilen Fatma Özten imzalı yazıda yayıncılar ve yazarlar best-seller kavramını yorumluyor. Best-seller listesinin değişmeyenleri arasında yer alan Orhan Pamuk'un bir gazetede yer alan "Kar'dan sonra, belki de en iddialı romanım olan 'Masumiyet Müzesi'ne başladım. 500 sayfalık bu romanın 120 sayfasını da yazdım. Bunun için müzeleri geziyorum" şeklindeki demeci ise best-sellerleştirilmenin nasılına en büyük örnekliği teşkil ediyor. Bir başka popülerleştirilmiş yazar Ahmat Altan ve kitabı Aldatmak da köşe yazarlarının sütunlarından best-seller listesine geçiş yapan eserler arasında gösteriliyor.

Entellektüellik göstergesine dönüştü

Timaş Yayınları Editörü Emine Eroğlu da, best-seller tarihinin modanın tarihiyle paralellik gösterdiğini söylüyor: "Bu kavramın arkasına, çok satan ve çok okunan daha çok bizim beğenilerimizi, okuyucunun beğenilerini yönlendiren harici etkenler giriyor. Yani ben bu kitabı okurken kendi beğenilerim doğrultusunda değil kamuoyunun beğenileri doğrultusunda okuyorum. O konuda medyanın çok ciddî bir yönlendirici etkisi oluyor. Eskiden ise yönlendirici unsurlar daha sağlıklıydı. Kanaat üstatları dediğimiz edebiyat büyükleri kitap tavsiye ediyor, halk da okuyordu" diyor. Eroğlu da şunları söylüyor: "Bir dönem Umberto Eco'nun Gülün Adı romanı Türkiye'de satış rekorları kırmış, zor bir postmodern metindi. Fakat gençler ellerinde Gülün Adı'yla dolaşmaktan âdetâ bir reklam zevki alıyorlardı. Yani "Bakın, ben entellektüel bir kaygı taşıyorum"görüntüsüyle elinde bu kitapla geziniyordu. Bir dönem Sufinin Dünyası ve Simyacı popülarize olmuştu".

BEST-SELLERİN TARİHİ

DA Dergisi Genel Yayın Yönetmeni araştırmacı-yazar Mustafa Armağan, best-seller tarihinin kitabın meta olarak kullanılmaya başlandığı matbaanın icadına kadar uzandığını belirtiyor. 19'uncu yüzyılda gazetelerin devreye girmesiyle birlikte artık roman, hikâye gibi edebiyat ürünlerinin geniş kitleler ile buluşmaya başladığını ifade eden Armağan, Refik Erduran'ın 1950'lerde kurduğu Çağlayan Yayınevi'nin best büyük reklam kampanyaları ile yayıncılık tarihinde en büyük patlamalardan birini gerçekleştirdiğini, tirajı 100 bine ulaşan kitaplar bastığını ifade ediyor. Armağan, "Demek ki 1950'lerde de bir best-seller yaratılabilmiş, denenmiş ve başarılmıştı" diyor.

Mustafa Armağan, gündemde olan kitabın okunmamasının insanlarda eksiklik hissine yol açtığını da dile getirerek şunları söylüyor: "Okullarda Harry Potter furyası gözlemledik. Çocuklar çantalarında bu kitapları taşıdılar, okudular, okuyormuş gibi yaptılar. Birçok insan benim de olsun, ben de alayım psikolojisine girdi. Filmi de gösterime girdikten sonra her evde bir Harry Potter görülmeye başladı".

NAZAN BEKİROĞLU
Kitaplarıma medya desteği istemedim

Nun Masalları, Şair Nigâr Hanım, Halide Edip Adıvar, Mor Mürekkep, Yusuf ile Züleyha, Mavi Lâle ve İsimle Ateş Arasında eserlerinin sahibi Prof. Dr. Nazan Bekiroğlu ise best-seller kitaplarının özelliklerinden bahsederken bu kavramın şaibeli olduğunu ve tedirginlik uyandırdığını belirtiyor. Bekiroğlu, "Best-seller: çok satan. Ama kavram, bir anlam kaymasına maruz kalarak terimleşince, durum değişiyor: Çok satan, ama bir yazarı mutlu edecek bir okunuşla değil, kitabı metâlaştıran bir okunuşla okunan gibi bir anlam kazanıyor". Bekiroğlu, kitaplarında medya desteği olmamasının ise kendi seçimi olduğunu dile getiriyor.

OSMAN AYSU
Best-seller satıyor ama okunmuyor

Polisiye ve gerilim eserleri, Çöl Akrebi, Güvercin Kayalıkları, Londra-Moskova Hattı, Miras, Yanık Yüz, Yazar ve Aşkı, Taş Plak gibi eserlerin sahibi Osman Aysu ise eserleri best-seller listelerine giren yazarlar arasında. Yazar, çok satan kitaplar konusundaki görüşlerini söyle açıklıyor: "Bu kavram, edebî değeri çok fazla olmamakla beraber halktan her kesimin tuttuğu ve rahat okuyabildiği, rahat anlayabildiği kitapların çok satılması anlamına geliyor. Ve bunun içine edebî değeri güçlü olmayan kitaplar da haliyle giriyor. Meselâ beni best-seller yazarı olarak görüyorsanız, kendimi ikinci kategoriden addediyorum."