Yılmaz YILDIZ, İSTANBUL
Türkiye'de faaliyet gösteren yerli ve yabancı yapımarketler, küçük ve orta büyüklükteki imalatçıların, yerel üreticilerin umudu oldu. Bu marketlerle çalışan firmalar, mallarını bir anda Türkiye'nin ve dünyanın bir çok bölgesine ulaştırma imkanına kavuşuyor. KOBİ'lerin destekçilerinden biri olan Tekzen Yapı Market'in Genel Müdürü Ahmet Işıkgece ile sektörün durumu ve geleceğe yönelik beklentilerini konuştuk.

Yapımarket sektörünün Türkiyedeki gelişimi hakkında bilgi verir misiniz?

Do it your self (kendin yap) mağazacılık, gıda perakendeciliğine göre daha genç. Süpermarketler, hipermarketler, ramm store'lar, cash & carry'ler, bunların hepsi son 15 yılın tabirleri. Düzenli perakendeciler 15 yılda toplam perakendedeki paylarını yüzde 33'e kadar çıkardılar. 34-35 milyar dolarlık bir pazar sözkonusu. Eskiden gıdacıların yaptığı gibi gelişigüzel bir örgütlenme var, şartlar çok düzenli değil.

Türkiye'de kaç tane firma var sektörde?

Düzenli perakendeci olarak 4 firma var; Praktiker, Bauhaus, Koçtaş ve Tekzen. 60 bin ürün çeşidimiz var. Tabiî ki küçük bir mağazada bunlara yer verme imkanı yok.

Sektör ne kadar büyük ?

Düzenli perakendeciliğin 35 milyar dolarlık bir hacmi var. Bunun içerisinde Tekzen, Bauhaus, Koçtaş ve Praktiker'in yani hepimizin yüzde 5'lik bir payı var. Kriz olmasaydı, bu rakam çok daha büyük olurdu.

Türkiye'ye gelmeyi düşünen uluslararası başka firma var mı?

Almanların Hard-Discount'larından Obi mağazaları gibi. Zaten Türkiye'deki Bauhaus, Praktiker ve Koçtaş da yabancı. Bauhaus, Praktiker Alman, Koçtaş ise İngiliz B&Q ile ortak. Bunlar da zaten Avrupa'daki en büyük "do it your self"çiler. OBİ'nin de çalışmaları var. İnceliyorlar burayı. Onun dışında Amerikalı firmalar var ama henüz bir faaliyetleri yok. 2A diye Almanya kökenli bir grup var. Biraz bu işin dışında ama Türkiye'de satınalma büroları var. Yatırıma başlıyorlar yakın zamanda.

Tek yerli Tekzen

Tek yerli sermayeli şirket siz misiniz?

Evet. Türkiye'de yüzde 100 yerli sermayeli tek yapımarket şirketi Tekzen. 1994'te kurulduğunda Alman Götzen ile Tekfen ortaklığı vardı. 2000 yılında Götzen, dünya genelinde küçülünce Türkiye'den de çekildi. Kalan hisseleri de Tekfen Grubu alınca, tamamı yerli sermayeli Tekzen ortaya çıktı. Sektördeki ilk profesyonel market Merter mağazamız. Tabii zaman içerisinde Mr. Bricolage ve Planet gibi iki başarısız örnek oldu.

Bu sistem Türkiye'de çok yeni. Bırakın müşterileri ana fabrikalar, tedarikçiler bile bu mağazacılığı bilmiyor. Bizim önce bunu müşteriye tanıtmamız gerekiyordu. Tekzen bunu gördü. Dedi ki, "biz müşterimizin taleplerini karşılayacağız. Müşterimiz 20 metrekare seramik istiyorsa onu satacağız." Tedarikçimize gidip, "kardeşim senin bir alışkanlığın var, her gelenin senden 20-30 bin metrekare seramik alıp orayı seramikhane yapmasını istiyorsun ama biz böyle bir mağazacılık düşünemiyoruz, direkt tüketiciyle ilişkiliyiz" dedik.

Şu anki mağaza sayınız nedir?

Türkiye'nin değişik bölgelerinde mağazalar açıyoruz. Mesela biz Konya'da mağaza açtık. Gördük ki pekçok firmamız var ama satış alanı bulamıyorlar. Halbuki Tekzen'e ürününü verdiği anda 9 ilde, 16 mağazada ürünü satılır hale geliyor. Tansaş, Gima, Migros, Afra, Ankara'dan Makro grubuyla birarada mağazalarımız var. Aynı şekilde Akmerkez'de, Özdilek'de, İzmir'de Outlet Center'de mağazalarımız var.

Önümüzdeki dönemle ilgili hedefl ne?

3 yılda 33 mağaza hedefimiz vardı bu hedefimizin şu an yüzde 40 üstündeyiz. Bir ilde birden fazla mağazalar açmaya başladık. Şu an 16 mağazamız var. Önümüzdeki dönemde Anadolu'da Eskişehir ve Antalya, İstanbul'da da Anadolu yakasında mağaza açmayı planlıyoruz. Yurtdışıyla da ilgiliyiz. Türkiye'de nasıl öncü olduysak, yurtdışı yatırımda da öncü olmayı, ilk defa yurtdışına mağaza açan firma unvanına da sahip olmayı istiyoruz. Bütün komşularımızda mağaza açmayı isteğimiz var. Irak'da bu pozisyon olmasa, şu an Irak'ta mağazamız olurdu.

'İyileşme, sektöre yansıdı'

Enflasyonun, faiz oranlarının düşmesiyle ekonomide iyimser bir hava oluştu, bu piyasalara yansıdı mı sizce?

Direkt yansıyor çünkü kriz ortamında insanlar harcanabilir gelirlerinin bir kısımını, bazı insanlar işlerini kaybettiler. Şu an düzelme sürecinde. Tekzen'den bir örnek vereyim. Tekzen şu anda 5 ay vadeli vade farkı almadan satış yapıyor. Faizlerde düştüğü için firmalar daha esnek davranabiliyor, finansman piyasaları sektöre daha esnek davranabiliyor. AB'den tarih alacağız diye bir beklenti var. Bu bizim piyasaya da olumlu bir hava yansıtıyor.

Yol kenarından gelen şans

Desteklediğiniz işletmeler içerisinde ilginç bir örnek var mı?

Bir seyahatimiz esnasında Sakarya Sapanca'da yol kenarında hasır sepet ören bir bayanla karşılaştık. Baktık, sepetler hoşumuza gitti. Sohbet ederken, "Bundan ne kadar yapabilirsin, bunları satın alalım mağazalarımızda satalım" dedik. "Ben o kadar üretemem" dedi. "Bir deneyelim" dedik. Orada yol kenarındaki ürünleri aldık, getirdik. Mağazamızda hemen satıldı. Sonra, "Ne kadar üretibiliyorsan üret, biz alalım" dedik. Kabul etti ama üretim yapacak maddi gücü yok. Peşin para verdik ona, "Bizim adımıza üret" diye. Üretti. Her ürettiğini satın aldık. Şimdi yanında insanlar çalışıyor. Bir şirket kurdu. 48'e yakın ürün çeşitlemesi yaptı. Bizim gibi mağazacılık geliştikçe küçük ve yerel üreticilerin bize bağlı olarak gelişmesi söz konusu olacak. Onların ciroları artacak, onlardan aldığımız ürün artacak. En son Bilecik bölgesine gezi yaptık. Oradaki yerel tedarikçiler kimlerdir, neler üretiyorlar diye. Osmanlı orada kurulmuş. Üstelik bir sanayi bölgesi. Oradada beğendiğimiz ürünler var. Önceden işbirliği yaptığımız firmalar vardı. Yeni işbirlikleri gündeme gelebilir. Elimizden geldiği müddetçe, fırsat buldukça Türkiye'nin tüm bölgelerindeki yerel üreticilere açılım sağlamak istiyoruz.