Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde çok sayıda dava takip eden İnsan Hakları Gündemi Derneği Başkanı Av. Orhan Kemal Cengiz, AİHM'ye güvenilebilecek insan hakları konuları ile güvenilemeyecek konuların listesini çıkardı. Cengiz, AİHM'in Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin işkence, yaşam hakkı, kişi güvenliği gibi maddeleri hakkında açılan davalarda isabetli kararlar verdiğini, ancak düşünce, inanç ve din özgürlüğü ile örgütlenme özgürlüğüne ilişkin maddelerde çelişkili kararlara imza attığını söyledi. Cengiz, hükümeti de Leyla Şahin davası gibi kritik bir davada dostane çözüme gitmediği için eleştirdi.

AİHM, taraflı mı değil mi?

Hafta sonu Bursa'da düzenlenen Uluslararası İnsan Hakları Sempozyumu'nda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararlarındaki çelişkiler eleştirildi. Av. Orhan Kemal Cengiz, Türkiye 1987'de AİHM'ye taraf olduğunda kamuoyunda Türkiye'yi dışarıya şikayet etmenin doğru olup olmadığını tartışıldığını bugün ise bunun aşıldığını ve mahkemenin meşruiyetinin tartışılmaya başlandığını kaydetti. Cengiz, "AİHM taraflı mıdır, değil midir tartışmaları var. AİHM'nin kararlarına güvenebileceğimiz alanlar var, ihtiyatlı yaklaşmamız gereken alanlar var ve hatta hiç güvenemeyeceğimiz alanlar var" dedi.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin maddelerine göre tek tek AİHM'in kararlarındaki tutarlılığı değerlendiren Cengiz, şu sıralamayı yaptı: l Mülkiyet hakkını düzenleyen ek protokol: Loizudu davasında mülkiyet hakkını koruyan mahkeme, Yugoslavya'da bir radyo binasının NATO güçleri tarafından vurulmasında başvurucuyu haksız buldu. Bu konuda güvenmiyorum. l Madde 2 (yaşam hakkı): AİHM kararlarına güvenilir. l Madde 3 (işkence yasağı): Bu alanda mutlak olarak güvenilir. İşkence davalarında deliller çok iyi değerlendiriliyor ve başvurucunun siyasi kişiliğine bakılmıyor. l Madde 5 (Kişi güvenliği): Haksız gözaltılar ve özgürlükten yoksun bırakma konusunda güvenilir. l Madde 6 (Adil yargılanma hakkı): Bu konuda başarılı kararları var. l Madde 7: Cezaların geriye döndürülmezliği konusunda güvenilir. l Madde 8: Özel hayata müdahale yasağı, telefon dinlenmesi ve kişinin gözetlenmesi gibi konularda AİHM'nin geliştirdiği çok güçlü içtihatlar var. l Madde 9 (Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü) Bu maddeden itibaren mahkemenin kararlarına ihtiyatlı yaklaşmak gerekiyor. AİHM, Müslüman azınlıkların Bulgaristan ve Yunanistan aleyhine açtıkları davalarda bu ülkeler aleyhine karar verdi. Diğer yandan başörtüsü yasağı ile ilgili Leyla Şahin kararı büyük bir hayal kırıklığıdır. l Madde 10: İfade hürriyeti konusunda büyük oranda güven duyulabilir. l Madde 11: Örgütlenme özgürlüğü konusunda Kürt kökenli partilerin davalarında son derece ufuk açıcı kararlar veren Mahkeme, bunu Refah Partisi kararında sürdürememiştir. Bu da isabetsiz bir karardır.

Hükümete dostane çözüm eleştirisi

Orhan Kemal Cengiz, hükümetin Leyla Şahin davasında dostane çözüme gitmemesini eleştirdi. AİHM'de süren davalarla ilgili olarak hükümetin önünde iki yol bulunduğunu belirten Cengiz, "Türk hükümeti Dışişleri Bakanlığı'nın mahkemeye gönderdiği savunmaları zayıflatmış, içeriksiz savunmalar göndermiştir. İkinci bir yol ise şuydu: Hükümet 'Türkiye'de devletle hükümet arasında fiili bir ayrım oluşmuştur ama ben bunu tanımıyorum. Bu konuda hak ihlali vardır ve ben bu kişilerle dostane çözüme gidiyorum' diyebilirdi. Bu Türkiye için çok büyük bir kazanım olacaktı ama böyle yapılmadı" diye konuştu.

KEZBAN BÜLBÜL / ANKARA

« Geri Dön