GÜLDEN TÜMER / İSTANBUL
Kadın-erkek eşitliği alanında önemli değişiklikler getiren yeni Medeni Kanun, kadınların yasanın kendilerine kazandırdığı hakları bilmemesi nedeniyle tam olarak hayata geçirilemiyor. Çünkü kadınların haklarını bilmeleri ve talep etmeleri gerekiyor.

Ekonomik eşitlik olmaksızın eşler arasında tam anlamıyla bir eşitlik sağlanamıyor ve yeni yasa diğer düzenlemelerin yanı sıra ekonomik açıdan da kadınlar için ciddi kazanımlar sağlıyor. Özellikle evlilik süresince edinilen malların paylaşımı konusunda eşler arasında eşitlik getiren yeni yasanın bilinmesi ve uygulanması en az kabulü kadar büyük önem taşıyor.

Kitap, isteyene ücretsiz

Yasanın değişmesi konusunda etkin rol oynayan pek çok kadın derneği, yasanın kabulünden sonra da hak bilinci yaratmak adına faaliyete geçti. "Biz istemezsek değişmez, biz bilmezsek de uygulanmaz" diyen Amargi Kadın Bilimsel ve Kültürel Araştırmalar Yayıncılık ve Dayanışma Kooperatifi, yeni yasanın getirdiği değişiklikleri anlatan bir kitap yayınladı.

"Yeni Medeni Kanun'un Mal Rejimlerine Getirdiği Önemli Yenilik: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Kadınlar Açısından Getirdiği Diğer Önemli Değişiklikler" adlı kitabı hazırlayan avukat Seyda Selek, "Eşler arasında ekonomik eşitliğin sağlanmasında yeni mal rejiminin bilinmesi ve uygulanması çok büyük önem taşıyor. Bu nedenle bu kitabı hazırladık, amacımız çok sayıda kadına ulaşabilmek" dedi. Kitap Amargi'den ücretsiz olarak temin edilebilecek.

Kadının evdeki emeğinin adı kondu

Yeni yasada, eşlerin aile geçimine katkısının belirlenmesinde sadece meslek sahibi eşin geliri değil, eşlerden birinin ev işlerini görmesi, çocuklara bakmasının da maddi katkının belirlenmesinde göz önünde tutulacağını anlatan Selek, "Öncelikle böyle bir yasal değişiklikle kadının evdeki emeği tanınmış oldu" diyor.

Selek, kadının emeğinin tanınmadığı koşullarda evlilik bittikten sonra yaşanan zorlukları şöyle anlatıyor; "Bundan daha önce kadın evde çalışıp, didiniyor ama bu çabası, emeği görmezden geliniyordu. Sadece evde çalışmakla kalmıyor ayrıca çabalarıyla ev ekonomisine katkıda da bulunabiliyordu. Örneğin bir bakkal dükkanı işleten eşine yardım eden kadın buradan kendi adına elbette bir gelir sağlamıyordu. Kayıtsız işçi durumundaydı ve bu emeğinin ekonomik bir değeri olduğu düşünülmüyordu. Bu ve benzeri durumlarda evlilikler sona erdiğinde ise kadın için ciddi ekonomik sıkıntılar başgösteriyordu. Evlilik süresince edinilen ve erkeğin mülkiyetine geçirilen mallar ayrıldıktan sonra erkekte kalıyordu. İşte yeni mal rejimi en azından bu mağduriyeti ortadan kaldırdı"

Edinilen malların değerine ortak

Kitapta yeni yasayla eski yasayı da karşılaştıran Selek, farklılıkları ve yeni yasanın ilgili hükümlerini şu şekilde özetliyor: "Eski yasaya göre evlilikte edinilen mallar kimin üzerineyse evlilik sona erdiğinde de onda kalırken, yeni yasa bu eşitsizliği ortadan kaldırdı ve kadına evlilik süresince edinilen malların değerinin yarısını isteme hakkkı tanıdı. Yani artık evlilik içersinde elde edinilen mallar, erkeğin üzerine kayıtlı olsa bile kadın, bu malların değerinin yarısını isteme hakkına sahip olabilecek. Elbette bu, eşlerin evlenirken farklı bir mal rejimi sözleşmesi yapmamaları halinde geçerli."

Katkı payı ya da yüksek tazminat

İstanbul Barosu Kadın Hakları Komisyonu Başkanı Av. Nazan Moroğlu da bu konuda Kadın Hakları Uygulama Merkezi'nin, kendilerine başvuran kadınlara yardımcı olunduğunu anlattı. Merkeze başvuran fakat masrafları karşılayamayacak kadınlar için de adli yardım bürosu desteğiyle ücretsiz avukat tayin edildiğini belirten Moroğlu, yeni mal rejiminin yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2002 tarihinden sonra geçerli olduğunu, bu tarihten evvel evlenen kadınların mağduriyetinin sürdüğüne dikkat çekti. Merkeze bu konuda da çok sayıda başvuru olduğunu dile getiren Moroğlu, bu konuda yasanın yapamadığını ispatlanması halinde katkı payını kabul ederek ya da manevi tazminatı yüksek tutarak aile mahkemelerin yapmaya çalıştığını anlattı.