Irak'ta hazırlanan yeni anayasanın parlamentoya sunulması için öngörülen süre dün doldu. Siyasi liderler ve anayasa taslağını hazırlayan komitenin 71 üyesi dün taslak metin üzerinde 11 saatlik bir toplantı yaptı. Toplantıdan sadece federal özerklik ve devletin yapısı içinde İslam'ın rolüyle ilgili iki temel konu üzerinde net bir uzlaşma çıkmadı. Bu konudaki görüşmeler dün öğle saatine kadar devam etti.

Parlamento, Türkiye saatiyle 19:00'da taslak belgeyi ele alarak özel bir oturum düzenledi. Geçen yıl hazırlanan geçici anayasada taslak metnin 15 Ağustos'a kadar tamamlanması ve Ekim ayında da referanduma sunulması öngörülüyordu. Bağdat'ta bir basın toplantısı yapan Irak Devlet Başkanı Celal Talabani, ülkenin güneyinde bir Şii federasyonu kurulması ve din-devlet ilişkileri gibi iki önemli konuda, tartışmaların sürdüğünü belirtti.

Müzakereler sonucu taslak metinde Irak'ın resmi adı, "Irak Federal Cumhuriyeti" olarak belirlendi. Irak'ın kuzeyindeki Kürt peşmergeler de bölgenin güvenlik güçleri olarak tanınıyor. Liderler, Kerkük'teki durumun en geç 15 Aralık seçimlerine kadar "normalleştirilmesi" konusunda da anlaşmaya vardı. Bu ifadeyle, Kerkük'ten Saddam Hüseyin döneminde sürülen Kürtlerin, kente geri dönmesinin kastedildiği belirtildi. Petrol gelirlerinin de her ilde yaşayan nüfusa göre paylaştırılacağı kaydedilirken, konuyla ayrıntılı bilgi verilmedi.

Petrolü paylaştılar

Yeni anayasayı hazırlamaya çalışan Iraklı liderler petrol meselesi dahil dört ana konuda anlaştı. Konuyla ilgili açıklamayı Sünni lider Salih El Mutlak yaptı. Mutlak, "dün gece geç saatlerde, Irak'ın petrolünün Şiiler, Kürtler ve Sunniler arasında paylaşılması konusunda anlaştık" dedi.

El Mutlak, petrol kaynaklarının her eyalete 'nüfus' ve acil gereklilik baz alınarak dağıtılacağını belirtti. Irak'ta doğal kaynakların paylaşımı Anayasa Komisyonu üyelerinin üzerinde en çok tartıştıkları 18 konudan biriydi. Irak petrolünün büyük çoğunluğu ülkenin kuzeyindeki kürtlerin ve güneyindeki şiilerin elinde bulunuyor. Kürtler ve Şiiler bu yüzden federal bir yapı içinde petrol kaynaklarını ellerinde tutmak için çalışıyor.

Öte yandan, Sünniler Bağdat'ın güneyinde özerk bölge kurmak isteyen Şiilere karşı çıkıyor. Sünni Araplar federalizmi kabul etmeyeceklerini defalarca ilan etti. Anayasayı hazırlama komisyonundaki Sünni üyeler de bu konuda olur vermiyor.

BAĞDAT

Şii devleti ve İslam'ın rolü

Irak'ta anayasa taslak metni parlamentoya sunulmasına rağmen taraflar arasındaki pazarlıklar hala sürüyor. Tartışmalı konuların başında Şiilerin federalizm talebi geliyor. Kürtlerin ardından Iraklı Şiiler de güneyde federal bir Şii devleti kurulmasını istedi. Sünniler ise federalizmi kabul etmemekte ısrarlı. Sıkıntılı bir diğer konu da İslamın rolü. Tartışmalar sürerken ülkede yapılan bir kamuoyu araştırması katılımcıların yüzde 69'unun İslamla çelişmemesi durumunda kadın haklarının genişletilmesi gerektiği görüşünde olduğunu ortaya koydu.

« Geri Dön