* Sayın Hocam, 1) Bir insanın seferî sayılması için 'Sefere niyet etmesi' gerekir mi? Etmezse durumunda bir değişiklik meydana gelir mi? 2) Sefere niyet ettikten sonra, vatanı aslisine veya vatanı ikametine kesin dönüş yapmadan seferîlik hali biter mi? (On beş günden fazla ikamet edeceğini bildiği ve kaldığı ara yerlerdeki durumunu sormuyorum) 3) İstanbul'da ikamet eden bir insan Edirne'ye doğru yola çıksa; işinin gereği, tekrar dönüp İzmit'e gitmek zorunda kalsa ve tam İstanbul'dan, hatta kendi evinin önünden geçerken öğlen vakti girse; durdurup arabayı evine girse ve mesela öğlen namazını eda etmek istese bu namazı seferî olarak mı kılmalıdır; yoksa mukim olarak mı? Selam ve saygılar. (Arif BİLGİN/Eğitimci-Yazar/ Elbistan)

Güzel sorunuz için teşekkürlerimi bildirerek, bugünkü yazıda seferilikte niyet konusunu ele almak istiyorum.

Yolculuk Niyeti

Yolcu olmak için, yolculuğa çıkış niyetinde bulunmak gerekir. Sefer niyetinin sahih olması için, üç şart aranır:

1) Kendi Kararıyla Çıkmak: Yola çıkma kararını mükellefin kendisinin vermesi gerekir. Başka birine bağlı (tâbi) olanın yolcu olması, bağlı olduğu kişinin iznine bağlıdır. Fakat yolcu olmak için gerekli uzaklığa gidildiği durumda, bağlı olunan kişi durumu belirtmemişse ya da bu yöndeki sorulara açıkça cevap vermemişse, doksan km.'den itibaren doğrudan ve kendiliğinden yolculuk hükümleri uygulamaya başlanır.

2) Bülûğ: Hanefi Mezhebi'ne göre, sefere niyetin sahih olması için, ergen olmak gerekir. Diğer üç mezhebe göre, bu şart değildir.

3) Belli Uzaklığa Gitmeye Niyet Etmek: Yolculuk niyetinin sahih olması için, en az sefer mesafesi için gerekli uzaklığa gitmeye niyet etmek gerekir. Nereye ve kaç kilometre gidileceği belirsiz niyetle çıkılan yolculukta namazlar kısaltılmaz.

Bilfiil yola çıkmadıkça, sadece sefere niyet etmekle seferî olunmaz. Yolculuğun başlangıç ve bitiş yeri konusunu, Perşembe yazısında inşallah ele alacağız.

Seyrüsefer Sırasında Niyet Değiştirme

Hanefi Mezhebi'ne göre, sefer mesafesindeki yolculuğa çıkarken nereye gideceğine niyet edip, henüz o yere ulaşmadan orada ikamete niyet edilirse, bilfiil o yere varmadıkça, yolculuk sona ermez. Sözgelimi, Bursa'dan İstanbul'a onbeş günden az sürecek yolculuğa başlayan kimse, sefer sırasında İstanbul'da onbeş gün ve daha fazla kalmaya niyetlenirse, İstanbul'a varıncaya kadar yolculuk hükümlerini uygular. Diğer üç mezhebe göre ise, böyle bir yolculuk sırasında, onu sona erdirecek sürede ikamete niyetle, yolculuk sona erer, namazlar tam kılınır.

Dönme Azim ve Niyeti

Yolculuk niyetiyle çıkılan vatana dönüş azmi ve niyeti, yolculuğu iki şekilde sona erdirir:

1) Sefer Mesafesinden Önce Niyetlenmek: Dönüş, sefer mesafesini bulmayan bir yerden yapılırsa veya dönüşe ya da bulunduğu yerde ikamete niyet edilirse, hemen o andan itibaren yolculuk sona erer. Dolayısıyla, dönüş sırasında namazlar artık tam kılınır.

2) Sefer Mesafesinden Sonra Niyetlenmek: Dönüş, sefer mesafesi gidildikten sonra yapılırsa, sadece dönüşe niyetle veya dönüşe başlamakla yolculuk sona ermez, bilfiil kendi memleketine dönmüş olmak gerekir.

Seferilikte Yön Değiştirme

Geleneksel görüş, niyet değiştirerek gideceği istikametten evine de uğrayacağı farklı bir istikamete gitme durumunda, sırf vatan-ı aslîye girişle, yolculuğun sona erdiğini benimser. Bahsettiğimiz bu durum, günümüzün hızlı yolculuklarına özgü bir durumdur.

Sefer niyeti devam ettiği halde, bu gibi durumlarda sadece evine uğramak, yolculuğu sona erdirmemelidir. Çünkü vatana dönüş azmi ve niyeti yoktur, bilakis yolculuğun sürmesi niyeti vardır.

Ayrıca, bu gibi durumlarda, vakit durumunu da dikkate almak gerekir. Evine uğrayan kişinin vakti genişse, namazını tam kılmalıdır; ama vakti darsa, kısa kılmalıdır ve yolculuğuna devam etmelidir.

Seferîliğin süre ve ikamet yönlerine ilişkin niyetleri, ayrı bir yazıda inşallah ele alacağız.

VECDİ AKYÜZ

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan