* 1) Zekât hesabı yaparken, alacaklar hesaba dahil edilir mi? (Adem Şen/esnaf)

* 2) Ellimilyar civarı alacağım var, nasıl zekât hesab edebilirim? (isimsiz/ticaret)

* 3) Vecdi bey, 1999'da 15726 dolar birinden alacaklıydım. Mahkemelik olduk malına haciz koydurdum. Şu âna kadar parayı alamadım. Malı satılırsa, paramı alacağım.1999 dâhil bu paranın zekâtını vermedim, şüpheli alacak olduğu için. Sorularım: 1- Para elime geçerse 1999 dâhil bugüne kadar ayrı ayrı zekât hesabı yaparak zekât vermem gerekir mi? 2- Alacağım para YTL olacak, (gecikme cezaları ile beraber) 22.000YTL. Mahkeme bu şekilde ödeme yapıyor. 6 yıllık zekâtı ytl olarak versem sakıncası var mı? Hayırlı çalışmalar. (Adnan Tuğ/kalite kontrol)

* 4) Değerli Hocam; Benim çok ortaklı bir şirkette hissem var ve zekât nisabını doldurmuş bir miktar. Daha önceki yıllarda zekâtını hesaplayıp verdim. Ancak 3-4 yıldır paramı almak istememe rağmen alamıyorum. Bunun zekâtını vermem gerekir mi? Alabilirsem paramın tamamını alınca, geçen yılların zekâtını hesaplayıp vermeli miyim? Selâm ve saygılar. (Murat Mert/memur)

Zekât yükümlülüğü açısından tam mülkiyet şartını taşımadığından ancak teslim alınınca zekât düşen alacaklar, üç kısımda ele alınır: 1) Sağlam alacak, 2) Orta alacak, 3) Zayıf alacak.

Sağlam Alacakların Zekâtı

1) Sağlam Alacak (deyn-i kavî): Bir alacak, istediği zaman ödeyebilecek malî güçte olan, borcunu itiraf eden veya borcu sağlam belgelerle ispat edilebilen borçludaysa Sağlam veya Tahsili Umulan Alacak adını alır. Borç/ödünç verilmiş paralar ile ticaret mallarının bedelleri olan alacaklardır. Sağlam alacakların zekâtı, borçlular tarafından inkâr edilmedikçe, alacağın ele geçmesinden sonra, hem içinde bulunulan, hem de geçmiş yıllar için ödenir. Bu çeşit alacakların ele geçen kısmı, nisabın beşte biri olunca da zekâtın ödenmesi gerekir. Beşte birden az olarak ele geçince, başka bir zekât konusu malla birlikte nisap hesabına girer. Buna göre ödenme ihtimali yüksek alacaklar için, her yıl zekât ödenir.

Hanefi imamlarından Muhammed'e göre, sağlam alacak, borçlu tarafından inkâr edilmekte ise, alacaklının ispat edici belgeleri bulunsa bile, tahsil edildiği zaman, geçmiş yıllara ait zekâtı ödenmez. Sağlam görülen görüş de budur. Şu halde, bu görüşün uygulaması olarak, borçlunun ödeme zorluğu çekmesi veya ödemeyi reddetmesi durumunda, alacağın zekâtı ancak tahsil edince verilmelidir.

Okuyucularımızın 1. ve 2. soruları, genel nitelikte olduğu için, alacakların zekâtıyla ilgili açıklamalar çerçevesinde değerlendirilmelidir.

3. soruya göre, para ceza tazminatıyla alındığı ve böylece ekonomik değerini koruduğu için, geçmiş yılların (6 yılın) zekâtının da ödenmesi, kanaatimce uygun olur. Zekâtın YTL olarak ödenmesinin bir sakıncası yoktur.

4. soruyu yönelten okuyucumuzun ise, alacağını ancak tahsil edince ve sadece o yıl için zekât ödemesinin doğru olacağını düşünüyorum. İmam Muhammed'in ve İmam Malik'in görüşleri de, bu doğrultudadır.

Orta ve Zayıf Alacakların Zekâtı

2) Orta Alacak (deyn-i mütevassıt): Ticaret alacağı olmayan ve Adi Alacak da denen alacaklardır. Ticarî işyeri olmayan ev, tarla vb. emlâkin kira alacakları, nafaka bedeli, zekâtı gerekmeyen bir malın ihtiyaç dolayısıyla satılmasından doğan alacaklar birer orta alacaktır. Nisab miktarından az olarak ele geçen böyle bir alacağın tümünün zekâtını hemen ödemek gerekmez. Ancak, mükellefin zekât düşen başka bir malı varsa, ona ilave edilir. Ebu Hanife'ye göre, bu tür alacaklar için geçmiş yıllara ait zekâtı olmaz.

3) Zayıf Alacak (deyn-i zaîf): Hiçbir mal veya paraya bedel olmadan miras, vasiyet, mehir, diyet (ölüm/yaralama tazminatı) ve kadının ödeyeceği muhale'a (anlaşmalı boşanma bedeli) vb. yollarla yepyeni bir kazanç olarak kişinin mülkiyetine başkasından geçecek alacaklar Zayıf Alacaklar adını alır. Bu çeşit alacaklar, tahsil edilip mülkiyete girince ve nisaba ulaşıp üzerinden bir yıl geçince, zekâta tâbi olur. Geçmiş yıllar için zekât ödenmez, ancak bunlar başka bir zekât konusu mala eklenebilir.

VECDİ AKYÜZ

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan