Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Yurt Haberler
Son Dakika
657'liler Ailesi
Ankara'da Şafak
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

Mustafa Armağan, Kânunnâme'de kardeş katli maddesinin olmadığını söylüyor. Yazar, bunun gibi Fatih'in imajını katleden birçok konuya 'Ufukların Sultanı'nda açıklık getiriyor.

 HALE KAPLAN ÖZ
Yayınladığı kitaplarıyla tarihe farklı bir perspektiften bakmayı amaç edinen Mustafa Armağan, yeni kitabı 'Ufukların Sultanı'nda Fatih Sultan Mehmed'i, dönemini ve tartışmalı konularını ele alıyor. Timaş Yayınları tarafından yayınlanan kitapta Papa tarafından gönde-rildiği iddi edilen Hıristiyanlık teklifi, kardeş katli meselesinin görülmek istenmeyen gerçek yüzü, Fatih'in ilgi uyandıracak vasiyetnamesi, Bosna'nın 1463 yılında fethinden sonra gönderdiği ve bugün için bile değerini koruyan ferman (ahidname) hakkında çarpıcı bilgiler; Fatih'in İstanbul'un fethi sırasında gemileri gerçekten de karadan yürütüp yürütmediği gibi birçok konu enine boyuna tartışılıyor. Yani kısaca bir elinde Homeros'un, öbür elinde Gazali'nin eserini okuyan, Doğu'nun ve Batı'nın hükümdarı Fatih Sultan Mehmed'e dair bilinmeyenler bu kitabın satırları arasında sizleri bekliyor.

KARDEŞ KATLİ MADDESİ KÂNUNNÂME'DE VAR MIYDI?

Fatih'in kendisinden sonraki padişahlara kardeşlerini öldürmeyi emrettiği iddia edilen ünlü Kânunnâme maddesi aynen şöyle: Ve her kimesneye ki evlâdımdan saltanat müyesser ola, karındaşların nizam-ı âlem için katl etmek münasib görülüp esker-i ulemâ dahi tecviz etmiştir. Onunla amil olalar.

Mustafa Armağan, Halil İnalcık'ın "Kânunnâme'nin ne tür bir metin olduğu, hangi gayeyle düzenlendiği ve bu kadar hayati önemi haiz bir hukuki belgenin aslının ya da nüshasının neden sırra kadem bastığı gibi hususlar ise henüz karanlıktadır" ifadesini kitabına almış. Armağan, "Eğer İsmail Hami Danişmend'in iddia ettiği gibi bu Kânunnâme bir 'Osmanlı anayasası' ise ulema evladının kaç kuruş cep harçlığı alacağı veya vefat eden şehzadelerin cenazelerinde kimlerin bulunacağı gibi teşrifatla ilgili bir dolu ayrıntının bir anayasa metninde ne aradığı, haklı olarak sorulmalı değil midir?" diye soruyor. Kânunnâme'deki tutarsızlıklar ve kullanılan dil, o dönemde yazılmadığını aslında ispat eder nitelikte.

Armağan'a göre kardeş katli maddesi, Fatih'e değil, ya Karamanî Mehmed Paşa'ya ait ya da sonradan gerektikçe yapılan müdahalelerle değiştirilmiş. Kânunnâme'nin yeni bulunan bir müshasında, Hezarfen Hüseyin Efendi'nin Telhîsu'l-Beyân fi Kavânin-i Âli Osmân'ında kardeş katli maddesinin bulunmayışı da bu iddiayı kuvvetlendirmekte.

GEMİLERİN KARADAN YÜRÜTÜLMESİ MESELESİ

Fetih sırasında gemilerin karadan yürütülmesi meselesi konusunda çok farklı açıklamalar ve tartışmalar yapılır. Bu tartışmalar İstanbul'un fethinin yıldönümünde daha da alevlenir. Gemilerin yürütülüp yürütülmediği eğer yürütüldüyse hangi güzergahın kullanıldığı hep merak konusu olmuştur. Armağan kitabında bu konuya da açıklık getirmeye çalışıyor: "Bu konudaki rivayetler gerçekten de 'muhtelif'tir. Birbirini tamamen tutan iki anlatı bulmak neredeyse imkansızdır. Gemilerin hangi güzergahtan çekildiği, ayrı bir sorundur. Nasıl çekildiği de... Yalnız şu noktada tam bir ittifak hasıl oludğu görülmektedir: Gemiler karadan yürütülmüştür." Armağan buna delil olarak kuşatma sırasında sırasında Konstantinopolis surları içinde bulunan Nicolo Barbaro adlı Venedikli'nin tutuğu günlüğüne düştüğü satırları sunuyor: Bu alçak insanların yaptığı gibi karadan gemi yürütme işi dünyada görülmüş şey değildi. (Konstantiniyye Muhasarası Ruznamesi 1453)