Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
657'liler Ailesi
Ankara'da Şafak
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Okur Sözcüsü
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

	YÖNETEN: Abdullah MURADOĞLU

Osmanlı başkentlerinden Bursa'da Osman Gazi'yi Anma ve Bursa'nın Fethi Şenlikleri coşkuyla kutlandı. Etkinliklerle Osmanlı rüyası yeniden canlandı.

Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi, Bursa'nın Osman Gazi İlçesi'nde anıldı. Osman Gazi Belediyesi tarafından gerçekleştirilen "Osman Gazi'yi Anma ve Bursa'nın Fethi Şenlikleri" başlıklı etkinliklere Osman Gazi Belediye Başkanı Recep Altepe ve İlçe Kaymakamı Sebahattin Öztürk ev sahipliği yaptı. Etkinlikler çerçevesinde "Payitaht Bursa'da Kültür ve Sanat" başlıklı bir de sempozyum düzenlendi. Sempozyuma başta Prof. Halil İnalcık, Prof. İlber Ortaylı, Prof. Mustafa Kara, Prof. Günay Kut, Prof. İlhan Tekeli, Prof. Hüseyin Algül başta olmak üzere çok sayıda akademisyen katıldı. Sempozyumda Bursa ve Osmanlı dönemi hakkında bildiriler sunuldu."Osmangazi'yi Anma ve Fetih Törenleri"nin ikincisi. 4 gün sürecek kutlamalarda, dönemin sosyal ve kültürel özelliklerini yansıtan sergiler, söyleşiler, geziler, ve gösteriler yapıldı.

BİZANS'I DİZE GETİRDİ

Bursa'da yoğun bir ilgiyle karşılanan Prof. Halil İnalcık, Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarına dair ilginç bilgiler verdi. Meğer Bursa, Osman'lı'nın ilk değil üçüncü payitahtı imiş. İlk iki payitaht ise Karacahisar ve Yenişehir. İnalcık'a göre Osmanlı hanedanlığının kuruluşu İznik'i kuşatmadan hemen önce Osman Gazi'nin bir Bizans ordusunu yenilgiye uğratmasıyla başlıyor. Prof. İnalcık, "Osmanlı hanedanlığının kuruluş tarihi 27 Temmuz 1302'dir. Bu zaferden sonra Orhan Gazi itirazsız olarak Osman Gazi'nin yerine geçmiştir" diyor. Osman Gazi'nin siyasi bir deha ve profesyonel bir asker olduğunu vurgulayan İnalcık Hoca, Osman Gazi'nin Bizans hududunda başarılı bir savaşım verdiğini ifade ediyor. Osman Gazi'nin sade ve basit bir uç beyi olduğu iddialarını reddeden İnalcık, "Osman Gazi uç boylarında gerçekleştirdiği fütuhat ile siyasi-askeri rüşdünü ispatlamıştır. Anadolu'dan uçlara gelen beyler Osman Gazi'ye iltihak etmiştir" şeklinde konuşuyor. Prof. İnalcık, 1326'da Bursa'nın fethinin Osmanlı'nın devletten bir imparatorluğa doğru ilk önemli adımı olarak görüyor.

ÇOK KÜLTÜRLÜ BİR KENT

Bursa, Osmanlı devletinin ilk dönemlerinden itibaren göç alan bir kent. Orhan Gazi döneminde Kütahya'daki Ermeniler Bursa'ya yerleşti. Orhan Gazi, Yahudilere de bir mahalle tahsis etti ve sinagog inşası izni verdi. Fatih Sultan Mehmet döneminde de Mora fethedildikten sonra Rum göçmenler iskan edildi. 1461'de İstanbul'da Ermeni Patrikhanesi kurulduğunda Bursa Metropoliti Ovakim, Patrik olarak seçildi. 19. Yüzyıl başlarında da Doğu'dan Bursa'ya yoğun bir Ermeni göçü yaşandı. Hatta Vali Hacı İzzet Paşa tarafından çıkarılan ve Bursa'nın ilk gazetesi sayılan Hüdavendigar'ın bir kısmı da Ermenice'ydi.

MUHACİRLERE YATAKLIK ETTİ

93 Harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı sırasında da hem Kafkasya hem Balkanlar'dan gelen Gürcü ve Tatar muhacirlerin bir kısmı da Bursa'ya yerleştirildi. 1903'teki Vilayet Meclisi Bursa'nın etnik yapısını gözler önüne seriyordu. Meclis salonunda Müftü, Rum Metropoliti, Ermeni Başpiskoposu, Ermeni Katolik Murahhası ve Hahambaşı birlikteydi. Aynı şekilde cumhuriyet döneminde Balkanlar'dan, özellikle Bulgaristan ve Yunanistan'dan göç eden binlerce muhacir Bursa'ya geldi. Marmara bölgesinde önemli bir sanayi kenti olan Bursa, Anadolu'dan da yoğun bir göç aldı. Göçler kentin sosyo-kültürel ve ekonomik yapısını da derinden etkileyerek değiştirdi.

İLİM VE İRFAN YUVASIYDI

Osmanlı'nın ilk başkenti-payitahtı Bursa, ilim ve irfan yuvası idi. İlk akla gelen ünlü isimler Emir Sultan ve müfessir-mutasavvıf İsmail Hakkı Bursevi'dir. Osmanlı döneminde pekçok tarikata ev sahipliği yapan Bursa'nın en tanınmış simaları ise geçenlerde hayatları bir filme konu olan Karagöz ve Hacivat'tır. Osmanlı ve Cumhuriyet dönemini yaşayan ünlü Bursalılar arasında Atatürk'ün son Başbakanı ve Üçüncü Cumhurbaşkanı Celal Bayar da var.

NAKŞİ ŞEYHİ MERHUM KOTKU

Bursa'nın ünlü isimlerinden biri de merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın üniversite yıllarında tanışıp sohbet halkalarına girdiği Nakşi Şeyhi Mehmet Zahit Kotku'ydu. 1897'de Bursa'da Kaleiçi Mahallesi'nde doğan Kotku, 1952'ye kadar Bursa'da yaşadı. 1952'de İstanbul'a yerleşen ve 1980'de vefat eden Kotku'nun son görev yeri Fatih'teki İskenderpaşa Camii İmam-Hatipliği idi.

'OSMANLI MÜELLİFLERİ' YAZARI

Osmanlı ilim ve sanat hayatına damgasını vurmuş isimleri "Osmanlı Müellifleri" adlı eserinde anlatan Mehmet Tahir Efendi de Bursalıdır. Bursalı Tahir Efendi olarak ünlenen müellif, Manastır Askeri Rüşdiyesi Müdürlüğü sırasında Atatürk'e de hocalık yaptı. Talebesi Atatürk'ün Şam'da kurduğu Vatan ve Hürriyet adlı gizli örgüte giren Tahir Efendi, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin de önde gelen isimlerindendi. Melami tarikatı mensubu olan Tahir Efendi, 1908'de Bursa Mebusu seçildi, 1925'de İstanbul'da vefat etti.

Bülent Arınç Bursa'da doğdu

Bursa'da doğan ünlü isimler arasında TBMM Başkanı Bülent Arınç'ın yanısıra ünlü ses sanatçıları Zeki Müren, Müzeyyen Senar ve Yıldırım Gürses de bulunuyor. Bursa'nın ünlü ailelerinden birisi de Pars ailesi. Şehreküstü Tekkesi Şeyhleri bu ailedendi. Aileden Umur Bey, Celal Bayar'ın köyü olan Umurbey'e ismini veren kişi. Müzisyen, bestekar, gazeteci ve şair, milletvekili Muhittin Baha Pars, bestekar Mehmet Baha Pars, İttihat ve Terakki Cemiyeti kurucularından Hakkı Baha Pars ve opera sanatçısı Umur Baha Pars'ın yanı sıra Tahir Alangu da aynı aileden. Atatürk'ün Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'nin Selanik'teki şubesi de Hakkı Baha Pars'ın evinde kuruldu. Baha Pars, Atatürk ve ünlü Teşkilat-ı Mahsusacı Ömer Naci ile Harp Okulu'ndan sınıf arkadaşı. Diyanet İşleri Başkanlığı yapan M. Tevfik Gerçeker de 1898'de Bursa'da doğdu. Babası Mustafa Fehmi Gerçeker ise Şer'iye ve Evkaf Vekilliği'nin yanı sıra 1920'den 1950'ye kadar 30 yıl kadar Bursa milletvekilliği yaptı.

Fehim Paşa'yı Bursa'dan kaçarken linç ettiler

Osmanlı'nın ilk başkenti olan Bursa, imparatorluk dönemlerinde de kültürel ve sinai etkinliğini sürdürdü. Ancak 19. Yüzyıl'da Bursa, adeta sürgün yuvası oldu.

Osmanlı son döneminde Bursa'ya sürgün edilen ünlü isimler arasında Sultan Abdulaziz döneminde Maliye Bakanlığı ve Eğitim Bakanlığı yapan Mehmet Nevres Paşa da var. Abdulhamit döneminde ise Bursa'ya sürgün edilen ünlüler arasında daha sonra Süleyman Nazif, Damat Kemaleddin Paşa, ünlü hafiye başı Fehim Paşa yer alıyor. Mevlanazade Rıfat, Atatürk'ün Bursa'da doğan manevi kızı pilot Sabiha Gökçen de II. Abdülhamid tarafından Bursa'ya sürgün gönderilen vilayet başkatibi Hafız Mustafa İzzet'in kızıdır. Bursa, Cumhuriyet döneminde de sürgün yeri oldu. Aziz Nesin, Türkiye'ye Amerikan yardımını içeren Truman Doktrini aleyhinde yazdığı, ancak yayınlayamadığı bir yazı nedeniyle İsmet Paşa devrinde, 1947'de 10 ay hapis, 3 ay 10 gün sürgün cezasına çarptırıldı. Abdulhamit döneminin ünlü hafiye-başı Fehim Paşa, hovardalıklarıyla başı derde girdi. Fehim Paşa, Bursa'ya sürgün edildi. 1908'de İkinci Meşrutiyet ilan edilince Fehim Paşa, kıyafet değiştirip gizlice Bursa'dan kaçtıktan sonra yolda yakalandı ve linç edildi. Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa'nın oğlu Damat Kemalettin Paşa da yasak aşkın cezasını Bursa'ya sürgün edilmekle ödedi. II. Abdulhamit'in kızı Naime Sultan'ın eşi olan paşanın adı V. Murad'ın kızı Hatice Sultan'la yasak bir aşka karıştı ve sürgün yeri Bursa oldu.