Sürücüsüz otomobillerin etik anlayışı olabilir mi?
Son dönemde sürücüsüz otomobillerin etik ve ahlaki değerlere sahip olup olamayacağı tartışılıyor. Normal sürücülere göre yüzde 90 daha az kaza riski bulunan bu araçların, olası kaza durumunda karar mekanizmasının nasıl çalışmasının gerektiği araştırılıyor.
Son zamanlarda sürücüsüz otomobil alanında yapılan çalışmaların hızla devam ettiğini biliyoruz. Google, Ford, Volvo gibi şirketler, sürücüsüz otomobil konseptlerini trafikte test ediyor. Hatta Google'ın ürettiği sürücüsüz araçların toplamda milyonlarca kilometre yol yaptığı ve 1-2 ufak kaza dışında hiçbir olaya karışmadığı açıklandı.
Yapılan araştırmalar da bunu gösteriyor. Sürücüsüz araçların, normal sürücülere göre kaza riskini yüzde 90 oranında azalttığı ifade ediliyor. Peki, sürücüsüz otomobil bir trafik kazasına karışacak olsa, bunun kararını kendisi verebilir mi?
Otomotiv dünyasına dair son zamanlarda işte en çok bu konu konuşuluyor. MIT (Massachusetts Teknoloji Enstitüsü) araştırmacıları, kaza anında sürücüsüz otomobillerin karar mekanizmasının nasıl tepki verebileceğini araştırıyor.
'Moral Machine' ismi verilen testle insanlara 13 adet senaryo sunuluyor; bir kaza senaryosu… Yukarıdaki fotoğrafta da görüldüğü üzere, bir sürücüsüz otomobilin içinde insanlar var. Yolun bir bölümünde beton blok, diğer bölümünde ise yayalar var. Kaza kaçınılmaz görünüyor. Araç beton bloğa çarparsa aracın içindekiler, yayalara çarparsa yayalar hayatını kaybedebilir.
Araştırmayla insanların ne yönde karar verdiği değerlendiriliyor ve bu doğrultuda etik araştırmalar yapılıyor.
Karışık durumlarda bazı insanlar doğru kararı verebiliyor. Örneğin aracıyla giderken karşısına aninden bir yaya ve köpek çıkan bir sürücü, yayayı ezmemeyi gerektiğini bilir. Fakat aynı reaksiyonu sürücüsüz otomobiller gösterebilecek mi? Bu otomobiller yüksek ihtimalle karşısındaki her iki nesneyi de bir obje olarak algılayacak ve bir seçim yapmayacak. Ayrıca bu araçlarda direksiyon ve pedal olmadığı için de araç içindekiler olaya müdahale edemeyecek.
Dünya çapında yapılan araştırmalara baktığımızda, ortalama yüzde 58'lik bir kesim sürücüsüz otomobillere binebileceğini söylüyor. Fakat bu açıdan baktığımızda sürücüsüz araçların çok da güvenli olmadığını görüyoruz. Zira ne kadar geliştirilirse geliştirilsin, nihayetinde bunlar robotik sistemler ve etik, ahlak gibi insani olgulara sahip değiller.