Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani’nin Türkiye’nin ikazlarına rağmen sözde bağımsızlık referandumu yapmasının ardından Ankara, ciddi ekonomik yaptırımlara hazınlanıyor. Halen geçişlerin sıkı kontrollerle sağlandığı Habur Sınır Kapısı her an kapatılabilir. Habur’un kapatılmasıyla Kuzey Irak ekonomisinin candamarı da kesilecek. Halen, Habur’a alternatif sınır kapıları üzerinde çalışılıyor. Irak merkezi hükümeti ile yapılan ticaretin zarar görmemesi için İran üzerinden ticaret seçenekler arasında. Bu kapsamda ticari sevkiyatlar Esendere Sınır Kapısı üzerinden İran’a, İran üzerinden de Irak merkezi yönetimine ulaştırılacak. İran üzerinden ticaret, diğer seçeneklere göre şimdilik en güvenli yol olarak görülüyor. İhracatçıların zarar görmemesi için Esendere haricindeki diğer kapıların da kullanılabileceği belirtiliyor. Bu kapılar Gürbulak-Bazergan Sınır Kapısı ve Kapıköy-Razi Sınır Kapısı.
Eğer Habur kapatılırsa Türkiye-Irak arasındaki alternatif kapı Ovaköy de gündemde. Ancak Suriye sınırına çok yakın bir konumdaki Ovaköy Sınır Kapısı’nın güzergahı çeşitli riskler barındırıyor. Ovaköy’ün sınır ötesindeki rotası Barzani işgalindeki toprakların üzerinden geçiyor. Tel Afer’e uzanması ve oradan Bağdat’a ulaştırılması düşünülen hat, PKK’nın ikinci Kandil yaptığı Sincar’a da çok yakın. Bu yüzden Ovaköy ile ilgili atılacak adımlar, sınırın Irak tarafında askeri önlemlerin alınmasının ardından gündeme gelecek. Ayrıca Habur’a nazaran Ovaköy’ün altyapısı oldukça yetersiz. Hakkari Çukurca’dan Duhok’un Amediye ilçesine açılan Üzümlü Sınır Kapısı’ndan ise sadece yayalar geçebiliyor.
Barzani yönetiminin İran ile arasında ise 3 sınır kapısı var. Kuzeyde Erbil’e bağlı Çoman ilçesinde Hacı Omeran-Temerçin Sınır Kapısı, doğuda Süleymaniye’ye bağlı Penciwen kazasında Başmak Sınır Kapısı, Kelar ilçesinde ise Peravizhan Sınır Kapısı bulunuyor. Hacı Omeran Kaymakamı Ferzeng Ahmed, İran ile sınır kapılarının açık olduğunu, olağanüstü bir durumun sözkonusu olmadığını kaydetti. Böylece önceki gün Tahran’ın Erbil’e kapıları kapattığı iddialarının asılsız olduğu anlaşıldı.
- Can damarı kesilecek
- Kuzey Irak yönetiminin ekonomik ve ticari can damarı Habur Sınır Kapısı. Habur’da 24 peron hizmet verirken, sınır kapısından yıllık 4 milyon yolcu, 1,4 milyon TIR, toplam iki milyon araç geçiyor. Barzani’nin referandum kararı ardından hükümet, Habur’a Irak yönünden gelen araçlara sıkı kontrol uygulamaya başladı. Ankara, Habur Sınır Kapısı’nda uygulanacak tedbirlere ilişkin şu alternatifler üzerinde duruyor: Geçişlerin kısıtlanması, geçiş şartlarının genişletilmesi ve ağırlaştırılması, sınır kapısının tamamen kapatılarak alternatif güzergahlar belirlenmesi, geçişlerden kısa süre öncesine kadar Kuzey Irak’a aktarılan payın doğrudan Bağdat yönetimine verilmesi.
Türkiye’nin Habur’a girişleri yavaşlatmasının ardından sınırın öte yanında bulunan Barzani kontrolündeki İbrahim Halil Sınır Kapısı’nda uzun TIR kuyrukları oluştu. Duhok’un Zaho ilçesindeki kapıda hem yolcu hem de yük taşıyan araçlar yoğunluğa neden oldu. Sınır ticaretinde nakliye hizmeti veren TIR’ların şoförleri ise yaşanan süreçten ötürü tedirgin. Bazı şoförler, Habur karşısında 6 gündür kuyrukta beklediklerini dile getirdi.
