Siyasi istikrarın sağlanamadığı Peru’da sol görüşlü Devlet Başkanı Perdro Castillo’ya düzenlenen darbenin altından ABD çıktı. Nisan 2021’de seçimle gelen ülkenin 63. Devlet Başkanı Castillo, Kongre üyelerinin kendisine karşı usulsüz bir girişimde bulunacağını belirterek meclisi feshettiğini açıkladı. Merkezi Sağ’ın ağırlıkta olduğu Kongre, Castillo’nun kararını tanımadığını duyurdu ve gensoru ile Peru liderini azlettiklerini duyurdu. Ordunun Kongre’yi desteklemesi sonrası Castillo tutuklanarak cezaevine gönderildi. Ülke basınından Multipolarista haber sitesinden Ben Norton’ın haberine göre, eski bir CIA ajanı olan Peru’nun ABD Büyükelçisi Lisa Kenna, darbeden bir gün önce Castillo hükümetinin Savunma Bakanı Gustavo Bobbio Rosas ile görüştü. Darbe günü Rosas, Castillo’nun Kongre’yi feshetme kararına tepki olarak istifa etmiş ve orduyu Peru liderine karşı göreve çağırmıştı.
FOTOĞRAF PAYLAŞTILAR
Darbeden bir gün önce 6 Aralık 2022’de Kenna, Castillo tarafından 5 Aralık’ta Savunma Bakanı olarak atanan emekli tuğgeneral Gustavo Bobbio Rosas ile bir araya geldi. Peru Savunma Bakanlığı, görüşmeye ilişkin bir fotoğraf paylaşarak dostane bir görüşme gerçekleştiğini duyurdu. 7 Aralık 2022’de, Castillo’ya muhalif olan sağın çoğunlukta olduğu Peru Kongresi, Anayasa’nın 113 maddesini gerekçe göstererek Castillo’nun görevden alınmasını talep etti. Castillo da darbe girişimine karşı, Anayasa’nın 134. maddesine istinaden Kongre’yi feshettiğini ve ülkenin erken seçime gideceğini duyurdu.
ORDUYU GÖREVE ÇAĞIRDI
Habere göre, Castillo’nun bu hamlesi sonrası Savunma Bakanı Rosas paylaştığı bir video ile istifa ettiğini duyurdu. Castillo’nun fesh kararını kınadığını ifade eden Rosas, Devlet Başkanı’na karşı orduyu göreve çağırdı. “Castillo’nun darbe yaptığını” iddia eden Rosas, askerlere Kongre’yi desteklemesi çağrısında bulundu. Rosas’ın açıklamasının ardından Kenna’da bir tweet paylaşarak, “ABD, Başkan Castillo’ya, Kongre’yi kapatma kararını geri alması için çağrıda bulunuyor” dedi. Ardından ABD Peru Büyükelçiliği, Kenna’nın sözlerini destekleyen resmi bir bildiri yayınladı.
ABD DARBECİLERİ DESTEKLEDİ
Ordunun çağrısı sonrası, Castillo tutuklanarak cezaevine gönderildi. Kongre, Başkan Yardımcısı Dina Boluarte’nin Başkan olarak atandığını duyurdu. Boluarte’nin göreve gelmesi sonrası Beyaz Saray’dan çok sayıda üst düzey isim tebrik mesajı yayınladı. ABD’nin Batı Yarımküre İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Brian A. Nichols, “ABD, Başkan Boluarte’yi memnuniyetle karşılıyor ve daha demokratik, müreffeh ve güvenli bir bölge elde etmek için onun yönetimiyle birlikte çalışmayı umuyor. Peruluları alkışlıyoruz” açıklamasında bulundu.
TRUMP ATADI BIDEN DOKUNMADI
Daha önce Mike Pompeo’nun direktörlüğünde CIA Kıdemli Danışmanı olarak 9 sene görev yapan Kenna, 2020 yılında, Eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde Peru Büyükelçisi olarak atandı. 2021 yılında Trump’ın yerine göreve gelen ve selefinin ekibini tasfiye eden ABD Başkanı Joe Biden ve yönetimi, alışılmışın dışında bir karar alarak Kenna’nın Peru’da göreve devam edeceğini açıkladı.
LATİN HÜKÜMETLER TANIMADI
Boluarte, yemin töreninde darbeyi gerçekleştiren “Sağ partilerle” anlaşma yapmayı vadetti ve sağın da temsil edileceği yeni bir “Birlik hükümeti” kuracağına söz verdi. Kenna, Boluarte’nin yemin töreni sonrası yaptığı paylaşımda, “Sağcı birlik hükümeti kurma” vaadine övgüde bulunarak, “İkili ilişkilerimizi güçlendirmeyi umuyoruz” dedi. Başta Meksika, Arjantin, Bolivya, Kolombiya, Honduras, Venezuela ve Küba olmak üzere çok sayıda Latin hükümeti, Castillo’yu desteklediklerini ve Boluarte’yi tanımadıklarını duyurdu.
Gösterilerde 18 ölü 426 yaralı
Castillo’nun tutuklanması sonrası başta başkent Lima olmak üzere Apurimac, Ancash, Ayacucho, Cajamarca, Cusco, Moquegua, Puno ve San kentlerinde sokaklara inen göstericiler, polisle çatıştı. Resmi açıklamaya göre 18 kişi öldü, 216'sı polis, 210'u sivil toplam 426 kişinin yaralandı. Darbe rejimi 30 gün süreyle ulusal düzeyde "olağanüstü hal" ilan etmişti. Öte yandan devrik lider Castillo’ya 18 ay hapis cezası verildi.
