Ankete Katıl
1991 yılında Körfez Savaşı sonrasında Saddam güçlerinin Irak’ın kuzeyinden çekilmesi ile birlikte defacto bir yapıya dönüşen ve özerk bir yapıya kavuşan Kuzey Irak, ABD’nin 2003’teki Irak işgali sonrası mevcut konumunu resmileştirdi. 2004’te hazırlanan Irak anayasası ile özerk olan IKBY, bugün Irak topraklarının bir parçası.
Bush yönetiminin işgal sonrasında Irak içerisindeki en önemli müttefiki de bölgesel yönetim oldu. Irak içerisinde kurulan yeni dengeler IKBY yönetimine bazı ayrıcalıklar tanıyordu. Bu durum Bağdat-Erbil hattındaki kırılganlığı güçlendirdi. Maliki’nin mezhepçi politikaları, Erbil’in bağımsız hareket edebilme kapasitesini artırma çabaları ve Türkmen kenti Kerkük’ün statüsü tartışmaları Bağdat ile Erbil’in arasını açtı. Buna bir de IKBY bölgesinden çıkartılan petrolün satışı ve petrol gelirlerinin dağılımı sorunu eklendiğinde kriz daha da derinleşti.
Barzani yönetiminin bağımsızlık referandumuna gitme kararı, hem bölgesel hem de küresel alanda büyük tartışmalara yol açtı. Uluslararası toplumun ve komşu ülkelerin ‘referandumu erteleme veya iptal etme’ye dönük çağrılarına karşılık tavrını değiştirmeyen IKBY’nin atacağı adımın bölgede büyük bir kaosa yol açacağı ifade ediliyor. Böylesi bir ortamda ABD’nin de harita üzerinden oyunlar oynadığı ortaya çıkmış ve Barzani’ye “Kerkük’ü al, referandumdan vazgeç” dediği ortaya çıkmıştı.
- Ortadoğu coğrafyasını büyük ölçüde etkilemesi beklenen referandum, yüzbinlerce Arap ve Türkmen’in sürgün edilmesini, Irak şehirlerinin işgal ve yağma edilmesiyle ilgili endişelere yol açıyor. Pek çok uzman, bölgede kurulan ayrı bir devletin halklara değil, uluslararası güçlerin kirli planlarına hizmet edeceğini belirtiyor.
Söz konusu referandumun ortaya çıkaracağı en büyük riskin ise Bağdat ile Erbil arasında yaşanabilecek olan bir askeri çatışma olacak. Bu çatışmanın bölgedeki kaosu derinleştirmesi ve mezhep çatışmalarına da zemin hazırlamasından endişe ediliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, son olarak BM Genel Kurulu’na katılmak için New York’a hareket etmeden önce IKBY’nin referandum inadıyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Irak’ın bölünmesine yönelik bir adıma siz tevcih ederseniz, orada biz size, “Buyurun devam edin” demeyiz. Bunu kaç kere kendilerine söyledik.”
