Tüketici fiyatlarında Ekim ayında aylık bazda yüzde 1.44 ile önemli bir yükseliş elde edilmesi sonrası çekirdek ve yıllık enflasyonda yaşanan ve bir kaç aydır devam eden sert düşüşlerle beraber Merkez Bankası'nın (TCMB) ara verdiği üst bant faiz indirimleri sürecinde enflasyon kaynaklı bir baskı gelmeyeceği ortaya çıktı. TCMB aralıksız yedi ay boyunca devam eden indirim sürecine Ekim ayında ara vermeden önce koridorun üst bandında toplam 250 baz puanlık indirim gerçekleştirmişti. Enflasyonun geçen ay sadece yüzde 1,44 artması ise aylık bazda son 10 yılın en düşük ekim ayı rakamı olarak kayıtlara geçti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, TÜFE yıllık bazda da Eylül'deki yüzde 7.28'den yüzde 7.16'ya gerileyerek iyimser bir tablo çizdi.
Öte yandan vergi ve enerji fiyat düzenlemeleri nedeniyle “yılın diğer aylarından farklı değerlendirilmesi gereken bir dönem” olan ekimde enflasyon değişimi incelendiğinde tarihi ortalama aylık bazda yüzde 2,02 düzeyinde oldu. Geçen yılın ekim ayında aylık enflasyon artışı yüzde 1,55 seviyesinde gerçekleşmişti. Ayrıca özel kapsamlı çekirdek enflasyon (I), ekimde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,04 artarak son 1,5 yılın en düşüğüne geriledi. Eylülde çekirdek enflasyonu yüzde 7,69'du.
Enflasyon rakamlarını değerlendiren Ziraat Bankası Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz, oynaklığı yüksek manşet enflasyonun çekirdek enflasyonun üzerine çıkmasıyla enflasyon görünümünün hem iyileştiğini hem de normalleştiğini söyledi. Manşet enflasyonunun yüzde 7,5'in altında kalma şansının güçlendiğini, böylece Merkez Bankasının, kamuoyunu bu yıl doğru yönlendirerek önemli ölçüde kredibilite kazanacağını belirten Yılmaz, “Aralık ayında yıl sonu indirimlerinin ölçüsü ve gıda enflasyonunun seyri dahilinde enflasyonun yüzde 7'ye doğru iyileşme şansını göz önünde bulundurmalı" dedi.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu ise, “Enflasyon verisi özellikle de çekirdek enflasyondaki iyileşme Merkez Bankası'nın sıradaki toplantıda faiz indirimi konusunda en azından enflasyon tarafında bir sorun olmadığını gösteriyor. Bu bağlamda önümüzdeki günlerde piyasalarda faiz indirimlerine geri dönülme ihtimalini desteklemesi nedeniyle baskı yaratabilir” dedi. İş Portföy Başekonomisti Nilüfer Sezgin de, “ABD seçimleri sonrasında küresel finans piyasalarındaki oynaklıklarda bir iyileşme olursa Merkez Bankası, bu durumu faiz indirimi olarak değerlendirebilir” ifadelerini kullandı.
Dolar/TL'deki tarihi rekorlara yakın seyrin TCMB'nin “en kısa zamanda” tamamlamak istediği sadeleşme politikasında engel oluşturan önemli bir unsur olmaya devam ediyor. Bu nedenle analistler kurda baskının artarak devamı halinde TCMB'nin faiz politikası yerine piyasaları desteklemek için zorunlu karşılık adımını da kullanabileceğini belirtiyorlar.
Tüketici fiyatları Ekim'de giyim, gıda ve ulaştırma kalemleri öncülüğünde %1.44'le hafif arttı. Kış sezonu öncesi giyim ve gıda kaleminde yaşanan %10.43 artış enflasyondaki yükselişte belirleyici oldu. Ekim'de yıllık bazda fiyatların en fazla arttığı bölge, %9,12 ile “Adana, Mersin” oldu. En düşük artış ise %6,41 ile “Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir” bölgesinde gerçekleşti. Tüketici fiyatları bazında Ekim'de en yüksek fiyat artışı, %39,46 ile çarliston biberde gözlendi. Geçen ay fiyatı en fazla düşen ürün ise %32,52 ile limon oldu.
TÜİK enflasyon rakamlarına göre, 2017'de çeşitli vergi, harç ve cezalar yüzde 3,83 olan yeniden değerleme oranında artacak. Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranına esas teşkil eden TÜİK'in Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), ekim ayı sonunda 12 aylık ortalamalara göre yüzde 3,83 artış gösterdi. Vergi Usul Kanunu uyarınca her yıl yeniden değerleme oranını, Yİ-ÜFE'ye göre açıklayan Maliye Bakanlığının, 2017 oranını da bu ay içinde ilan etmesi bekleniyor. Çeşitli vergi ve harçlarla ilgili kanunlarda, vergi, harç ve ceza tutarlarının her yıl yeniden değerleme oranı kadar artması öngörülüyor. Kanunlarda, Bakanlar Kuruluna da limitli olarak bu tutarlarda değişiklik yetkisi tanınıyor.
Bakanlar Kurulu bu yetkisini kullanmazsa, motorlu taşıtlar vergisi (MTV), damga vergisi, çevre ve temizlik vergisi, harçlar, trafik ve vergi cezaları, 1 Ocak 2017'den itibaren yüzde 3,83 artacak. Hesaplamalara göre, bu durumda damga vergisindeki maktu tutarların yeniden değerleme oranı kadar artırılması durumunda yıllık gelir vergisi beyannamelerindeki damga vergisi 49,66 lira olacak. Vergi, harç ve cezaları değerleme oranında artırılırsa fatura, gider pusulası gibi belgelerin verilmemesi ve alınmamasının cezası 219,2 liraya çıkacak.
Yılbaşından itibaren trafik cezaları da artırılacak. Buna göre, alkollü araç kullananlar yeni yılda ilk yakalamada 876,9 lira, ikinci yakalamada ise bin 99,4 lira ödemek zorunda kalacak. Hız sınırını yüzde 30'a kadar aşan sürücüler 207,14 lira, yüzde 30'un üzerinde aşanlar ise 428,6 lira ceza ödeyecek.
