Türkiye'de 5,4 milyar doları bulan yurt içi taklit piyasasında, 350 milyon dolarlık markalı parfüm sektörüne talep ilk sıralarda yer alıyor. Artan denetimlere rağmen vatandaş, kaçak parfümden vazgeçemiyor. Piyasada yüzlerce hatta binlerce lirayı bulan marka parfümleri neredeyse 10'da birine alanlar, halinden memnun olsa da sektör temsilcilerine göre, bu durum hem ekonomiye hem de tüketicinin sağlığına zarar. İnternetten, dolum parfüm dükkanlarına kadar deyim yerindeyse herkes işin içinde. Sahte ürünler, seyyar satıcılar... Kısacası piyasadan pek hoş kokular gelmiyor.
17 milyar$
350 milyon $
8 milyar $
1,1 milyar $
Marka Koruma Grubu Sözcüsü Dr. Ali Ercan Özgür'e göre, küresel taklit pazarının büyüklüğü 1 trilyon dolara yaklaşırken, ülkemizde bu rakam 17 milyar dolar civarında. Özgür, “Türkiye'de yurt içi taklit piyasasının hacmi, 5,4 milyar dolar iken yurt dışından kargo gönderimi ve ithalatla birlikte tahmini 17,2 milyar dolara ulaşıyor. Bu vergi kaybıyla, dev yatırımlar hayata geçirilebilir" diyor. Özgür, fikri mülkiyet haklarında yaşanacak sadece yüzde 1 oranındaki iyileştirmenin, yatırımlarda 1,9 milyar artış sağladığını belirtmeyi ihmal etmiyor. Maliyeti, 4.5 milyar dolar olan üçüncü köprüden 4 tane yapılabileceğini kabaca hesaplarsak, kaybımız daha iyi anlaşılabilir.
Ülkemizde 8 milyar TL'ye ulaşan kozmetik piyasasının yılda yüzde 12 büyüme gösterdiği bilgisini de paylaşmakta yarar var. Öte yandan, parfüme talep, en fazla özel günlerde artış gösteriyor. Araştırma şirketi Nielsen Türkiye Genel Müdürü Erdem Tolon, incelemelerinde koku satışlarının 14 Şubat haftasında, yılın genel ortalamasının yaklaşık 4 katına çıktığı bilgisini paylaşıyor.
İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Murat Akyüz, “Firmalarımız son yıllarda önemli bir atak yaptı. Son 10 yılda yüzde 170 artan ihracat 2015'te 1.1 milyar dolar oldu. 190 ülkeye ulaşıyoruz" diyor. Akyüz, sektörün gelişmesinde kayıt dışılığın önemli bir engel olduğunu belirtiyor. “Parfümlerin ambalajından sunumuna artık o kadar profesyoneller ki ayırt etmek zor" diyen Akyüz pazarı şöyle anlatıyor: “İçinde kontrol edilemeyen zararlı bir kimyasallar sağlık açısından riskli. İnternet sitelerinde yarı fiyatına satıldığını gözlemliyoruz. İndirim en fazla yüzde 10-15 olabilir. Bu da orijinalliği için önemli bir gösterge."
Google Trends verilerine göre, 'Hediye', 'Hediye Al', kelimeleri 2015'te en fazla 8-14 Şubat haftasında arasında aranınca, şirketler de kampanyada sınır tanımıyor. TESK'in açıklamasına göre, geçen yıl aynı zaman diliminde yurdum insanı, karttan 8.3 milyar lira harcarken, kuyumcular bu yıl 1 milyar lira ciro bekliyor. Sadece esnaf mı? Aynı zamanda seyyar piyasa da hareketli, o zaman biz de biraz sokağa çıkalım.
Üretici firma ve perakendeciler; promosyon indirimlerle cirolarını artırmaya çalışırken artan talebi fırsat bilen kesimlerden biri de, sokakta ufak çantalar içinde parfüm satanlar oldu. Özellikle 14 Şubat haftasında, günlük kazançlarını ikiye katlayan bu kişiler, Beyoğlu, Fatih, ve Kadıköy gibi turistik bölgeleri kendilerine mesken tutmuş durumda. Onlar milyarlarca liralık kayıtdışı kozmetik denizinde birkaç kişi olsa da sistemin işleyişini en iyi onlardan dinleriz dedik.
Beyoğlu ve Kabataş hattını sabah-akşam arşınladığını söyleyen Hamdi. C. kaçak parfümde Laleli, Merter, Zeytinburnu ve Beşiktaş'taki büyük depolara işaret ediyor. Eskiden Salı pazarında tekstil ürünü satarken şimdi bu iş sayesinde kazancının ikiye katlandığını ve aylık kazancının 3 bin lirayı geçtiğini öğreniyoruz. Hamdi C., “Düşünün taklit bir eşofmanı 10 liradan satarsınız. İşçiliği, pazarlaması hepsi ayrı dert. Burada, 30 ml bir parfümü 100 liradan verirsin. Daha çok kazanırsın" diyor.
Zabıtanın son aylarda denetimlerini arttırdığını belirten Emin K. ise, aynı zamanda avukatlardan da şikayetçi. Nedenine gelince: "Markaların avukatları, toplayıp polisi baskın yapıyor. Birkaç kez yakalandık, yine sokaktayız. Mecburuz. Bugün olmazsa yarın başka bir şey satarız." Geçtiğimiz dönemde Sefaköy'de bir depoya yapılan baskında 4.5 milyon şişe kaçak parfüm ele geçirildiği istihbaratını vermeyi de unutmuyor.
Kadıköy'de dolum parfüm mağazası çalışanı ise, ithal ürün olarak adı geçen ve denetlenmeyen bu parfümlerin belli bir kod numarası olduğunu söylüyor. Bu numaranın ünlü bir parfüm markasına karşılık geldiğini belirterek, "Şişesi 10 ila 50 lira arasında değişir. Günlük satış adedimiz ortalama 100 adettir. Aylık kazanç 50 bin liranın üzerindedir" diyor.
Taksim'den Ahmet E., Arap turistlerin ilgisi sayesinde, iyi kazandıklarını söylüyor. “Günde 2 parfüm satarsanız elinizde 200 lira kalır" diyen Ahmet'in verdiği fiyatlardan güzel kokular geliyor: “Mağazada 500, bana gelişi 30 ila 50 liradır. Bunu 100 veya 300 liradan satabilirsin. İşin piyasasını tamamen karşındaki müşteri, günün saati belirler."
Eminönü'nden Hacı Y. ise, geleneksel açılışı yapıyor: “Ne yapalım abi ekmek parası." Hacı Y., bu işi ağırlıklı olarak Roman vatandaşların yaptığını belirtiyor. Seyyar piyasanın acımasızlığına dikkat çekerek, "Bakmayın kazançlara, derdi tasası çok. Bizimki zaman öldürmek" diyor. Bize anlattığı hikayesine gelince: “Okumadık, okutulmadık. Sonrası bildik hikaye. Askerden sonra, iş baktık bulamadık, amca oğluyla bu işe girdik. Lafa gelince herkesin diyeceği var. Kime dert yansak, nasıl anlatsak."
Günün anlam ve önemine uygun, duygusal bir şeyler yazacağımı düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Hem de çok! Bu bir ekonomi haberi olup; işimiz, 19 Haziran, ayın 15'i maaş günü, kredi kartı son ödeme tarihi gibi rakamsal verilerle ilgilidir. Geçip giderken hızla tükettiğiniz, mevsimler, yaşlar, gökyüzündeki bulutlar sizinle ilgilidir. Hele sen okuyucu? Çevirdiğin sayfanın yanından geçip giderken, gözlerin durur mu onlar da gidiyor. İşte bu mevzu da benimle ilgilidir. Aferin, iyi ki birşey yazmadın orhanorhun, yazaydın ne olurdu acep? Bu arada, 19 Haziran 'Dünya Aylaklık Günü' olup tarafımızca tüm duygusallığı ve coşkusuyla kutlanmaktadır.
