Doların ABD başkanlık seçiminin ardından diğer para birimlerine karşı sert değer kazancı ve ABD 10 yıllık tahvil faizlerinin yüzde 2,41'in üzerini görmesi sonrası gözlerin çevrildiği Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz değerlendirmesinde artış yönünde karar çıktı. TCMB Para Politikası Kurulu (PPK), marjinal fonlama oranını yüzde 8,25'ten yüzde 8,50'ye, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını (Politika) yüzde 7,50'den yüzde 8,00'a yükseltti. Merkez Bankası borçlanma faiz oranı yüzde 7,25 düzeyinde sabit tutuldu. 24 Şubat 2015'te 7,50'ye inen ve 20 Ekim 2016'ya kadar değişmeyen politika faizi ise böylece 21 ay aradan sonra ilk kez hareketlenerek yönünü yukarı doğru çevirmiş oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yüksek faize karşı olduğuna dair söylemlerini yinelemesinin ardından gelen bu adım aynı zamanda Merkez Bankası'nın elindeki araçları bağımsız olarak kullanacağını göstermesi açısından örnek teşkil etti.
Merkez Bankası'nın kararı ardından gözlerin çevrildiği dolar/TL beklenen şekilde, 3.40'tan 3.36'ya kadar geriledi. Ancak, dakikalar sonra Avrupa Parlamentosu'nun (AP) Türkiye ile üyelik müzakerelerini geçici olarak dondurma yönündeki tavsiye kararının ardından piyasaların yeniden yukarı hareketlenmesiyle dolar 3,45'i aşarak yeni bir rekor kırdı; avro da ilk kez 3,63'ün üzerine çıktı. BIST-100 ise %1.12'lik değer kaybıyla dün günü 74.193 puandan kapattı. Rekorların ardından Fed'in Aralık ayında faiz artırım ihtimalinin de etkisiyle Türk Lirası'nın dolar ve avro karşısındaki günlük değer kayıpları %1'i buldu. Finans uzmanları, AP'nin bağlayıcılığı olmayan bu kararının TL üzerinde etkilerinin daha da yıkıcı olmasını önleyen unsurun TCMB'nin faiz artırımı olduğunu ifade ediyor.
Öte yandan, Merkez Bankası'nın piyasa koşullarına göre hareket ettiği ortaya çıksa da, doğrudan yatırımların azalmasına neden olabilecek söz konusu faiz artırımlarının, aynı zamanda yeni artışları zorlayabilmesi yönünde faiz lobisinin elini güçlendireceği finans uzmanlarınca belirtiliyor. Faiz lobisinin bu artışı bir başlangıç olarak kabul etmesi halinde, Merkez Bankası'nın bundan sonra nasıl yol izleyeceği de şimdiden merak konusu oldu. AP'nin kararı sonrası piyasaların yatışmaması nedeniyle Merkez Bankası'nın aylık toplantıları beklemeyip dolaylı yollarla mücadeleyi sürdürmesini bekleyen uzmanlar, bu doğrultuda yeni faiz artırımlarının doların ateşini almayacağını belirtiyor.
Hükümetin ekonomi kurmayları da TCMB'nin faiz kararına saygı gösterdi. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, faiz kararının ardından Twitter'dan, “Başbakanımızın hafta başında ifade ettiği gibi ekonomideki gelişmeleri yakından izliyoruz, ciddiye alıyoruz, gerekli tedbirleri alıyoruz...” dedi. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci de, Merkez Bankası'nın faiz artırma kararını desteklediğini belirtti. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi ise faiz artırımına ilişkin, “İhracatçılar olarak bu aşamada en çok önem verdiğimiz konu, döviz kurlarındaki oynaklığın giderilmesidir. Bu nedenle alınan kararları önemli bir adım olarak görüyoruz” ifadelerini kullandı.
Ekonomistler, TCMB'nin faiz artırmasını kronikleşmemesi şartıyla olumlu değerlendirirken, kararın Merkez Bankası'nın kredibilitiesini artırdığı da ifade ediliyor. Ekonomistler, piyasa beklentisinin ötesinde kararlar alındığını belirterek, Merkez Bankasının gerekli hallerde Türk Lirası'nı korumak adına faiz silahı başta olmak üzere tüm araçları kullanabileceğini gösteren kararlar aldığını söyledi. Ekonomistler, bankanın yabancı para zorunlu karşılık indirimi ve reeskont kredi vade uzatımının da olumlu kararlar olduğunu ifade etti.
Merkez Bankası'nın faiz artışı kararını değerlendiren Nomura Ekonomisti İnan Demir, "Daha fazla göreceli ılımlı faiz artırımları mümkün ancak kurdaki yönü değiştirebilecek daha geniş artırımlar yapılmasını beklemiyoruz" dedi. Finansinvest Başekonomisti Burak Kanlı ise “Eğer bu toplantıda faiz artırımı yapılmasaydı dolar/TL tahminlerin çok ötesinde yerlere gidebilirdi” dedi. Kanlı, kurda istikrar için likidite sıkılaştırmasının da gerektiğini vurguladı.
İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Yülek, TCMB'nin kararının olumlu bir sürpriz olduğunu belirterek, “Bu kararla Merkez Bankası ilerisi açısından kendi elini rahatlatmış oldu. Merkez Bankası hem piyasaya bağımsızlık mesajı verdi hem de son dönemde kurdaki volatilitenin yakından izlendiği, gerektiği zaman ekonomi politikasının buna uyum sağlayacağını göstermiş oldu” yorumunu yaptı.
TCMB'den faiz oranlarına ilişkin duyuruya göre PPK, Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya başkanlığında toplandı. Duyuruda, şunlar kaydedildi: “Toplam talepteki yavaşlama enflasyondaki düşüşü desteklemektedir. Bununla birlikte, yakın dönemde küresel belirsizliklerdeki artış ve yüksek oynaklıklara bağlı yaşanan döviz kuru hareketleri enflasyon görünümüne dair yukarı yönlü risk oluşturmaktadır.”
